پيام ‏هاي سوره كهف چیست؟

پرسش: پيام ‏هاي سوره كهف چیست؟

درپاسخ به مطالب ذیل توجه کنید :
الف- این سوره مشتمل بر پیام ها و نتایج و نکات تربیتی و اخلاقی و اجتماعی فراوانی دارد که به برخی اشاره می شود :
داستان حضرت خضر و حضرت موسی –ع-حاوی مطالب درس اموزی است که به برخی اشاره می شود :
الف- پيدا كردن رهبر دانشمند و استفاده از پرتو علم او به قدرى اهميت دارد كه حتى پيامبر اولو العزمى همچون موسى اين همه راه به دنبال او مى‏رود و اين سرمشقى است براى همه انسانها در هر حد و پايه‏اى از علم و در هر شرائط و سن و سال.
ب- جوهره علم الهى از عبوديت و بندگى خدا سرچشمه مى‏ گيرد، چنان كه در آيات فوق خوانديم عَبْداً مِنْ عِبادِنا ... عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً.
ج- همواره علم را براى عمل بايد آموخت چنان كه موسى به دوست عالمش مى‏گويد مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً (دانشى به من بياموز كه راهگشاى من به سوى هدف و مقصد باشد) يعنى من دانش را تنها براى خودش نمى‏خواهم بلكه براى رسيدن به هدف مى‏طلبم.
د- در كارها نبايد عجله كرد چرا كه بسيارى از امور نياز به فرصت مناسب دارد (الامور مرهونة باوقاتها) به خصوص در مسائل پراهميت و به همين دليل اين مرد عالم رمز كارهاى خود را در فرصت مناسبى براى موسى بيان كرد.
ه- چهره ظاهر و چهره باطن اشياء و حوادث، مساله مهم ديگرى است كه اين داستان به ما مى‏آموزد، ما نبايد در مورد رويدادهاى ناخوشايند كه در زندگى‏مان پيدا مى‏شود عجولانه قضاوت كنيم، چه بسيارند حوادثى كه ما آن را ناخوش داريم اما بعدا معلوم مى‏شود كه از الطاف خفيه الهى بوده است.
اين همان است كه قرآن در جاى ديگر مى‏گويد عَسى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ عَسى‏ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ: ممكن است شما چيزى را ناخوش داريد و آن به نفع شما
باشد و ممكن است چيزى را دوست داريد و آن به ضرر شما باشد، و خدا ميداند و شما نمى‏دانيد! توجه به اين واقعيت سبب مى‏شود كه انسان با بروز حوادث ناگوار فورا مايوس نشود در اينجا حديث جالبى از امام صادق ع مى‏خوانيم كه امام ع به فرزند زراره همان مردى كه از بزرگان و فقهاء و محدثان عصر خود به شمار مى‏رفت، و علاقه بسيار به امام و امام هم علاقه بسيار به او داشت) فرمود:
به پدرت از قول من سلام برسان، و بگو اگر من در بعضى از مجالس از تو بدگويى مى‏كنم بخاطر آن است كه دشمنان ما مراقب اين هستند كه ما نسبت به چه كسى اظهار محبت مى‏كنيم، تا او را بخاطر محبتى كه ما به او داريم مورد آزار قرار دهند، بعكس اگر ما از كسى مذمت كنيم آنها از او ستايش مى‏كنند، من اگر گاهى پشت سر تو بدگويى مى‏كنم بخاطر آن است كه تو در ميان مردم به ولايت و محبت ما مشهور شده‏اى، و به همين جهت مخالفان ما از تو مذمت مى‏كنند، من دوست داشتم عيب بر تو نهم تا دفع شر آنها شود، آن چنان كه خداوند از زبان دوست عالم موسى مى‏فرمايد أَمَّا السَّفِينَةُ فَكانَتْ لِمَساكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعِيبَها وَ كانَ وَراءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْباً ... اين مثل را درست درك كن، اما به خدا سوگند تو محبوب‏ترين مردم نزد منى، و محبوب‏ترين ياران پدرم اعم از زندگان و مردگان تويى، تو برترين كشتى‏هاى اين درياى خروشانى و پشت سر تو پادشاه ستمگر غاصبى است كه دقيقا مراقب عبور كشتى‏هاى سالمى است كه از اين اقيانوس هدايت مى‏گذرد، تا آنها را غصب كند، رحمت خدا بر تو باد در حال حيات و بعد از ممات .
و- اعتراف به واقعيت‏ ها و موضع‏گيرى هماهنگ با آنها درس ديگرى است كه از اين داستان مى‏آموزيم، هنگامى كه موسى سه بار به طور ناخواسته گرفتار پيمان‏شكنى در برابر دوست عالمش شد به خوبى دريافت كه ديگر نمى‏تواند با او همگام باشد، و با اينكه فراق اين استاد براى او سخت ناگوار بود در برابر اين واقعيت تلخ، لجاجت به خرج نداد، و منصفانه حق را به آن مرد عالم داد، صميمانه از او جدا شد و برنامه كار خويش را پيش گرفت، در حالى كه از همين دوستى كوتاه گنج‏هاى عظيمى از حقيقت اندوخته بود.
انسان نبايد تا آخر عمر مشغول آزمايش خويش باشد و زندگى را تبديل به آزمايشگاهى براى آينده‏اى كه هرگز نمى‏آيد تبديل كند، هنگامى كه چند بار مطلبى را آزمود بايد به نتيجه آن گردن نهد.
ز- آثار ايمان پدران براى فرزندان- خضر به خاطر يك پدر صالح و درستكار، حمايت از فرزندانش را در آن قسمتى كه مى‏توانست بر عهده گرفت، يعنى فرزند در پرتو ايمان و امانت پدر مى‏تواند سعادتمند شود و نتيجه نيك آن عائد فرزند او هم بشود، در پاره‏اى از روايات مى‏خوانيم آن مرد صالح پدر بلا واسطه يتيمان نبود بلكه از اجداد دورش محسوب مى‏شد (آرى چنين است تاثير عمل صالح) «1».
از نشانه‏هاى صالح بودن اين پدر همان است كه او گنجى از معنويت و اندرزهاى حكيمانه براى فرزندان خود به يادگار گذارد.
ح- كوتاهى عمر بخاطر آزار پدر و مادر- جايى كه فرزندى به خاطر آنكه در آينده پدر و مادر خويش را آزار مى‏دهد و در برابر آنها طغيان و كفران مى‏كند و يا آنها را از راه الهى به در مى‏برد مستحق مرگ باشد چگونه است حال فرزندى كه هم اكنون مشغول به اين گناه است، آنها در پيشگاه خدا چه وضعى دارند.
در روايات اسلامى پيوند نزديكى ميان كوتاهى عمر و ترك صله رحم (مخصوصا آزار پدر و مادر) ذكر شده است كه ما در ذيل آيه 23 سوره اسرى به قسمتى از آن اشاره كرديم.
ط- مردم دشمن آنند كه نمى‏دانند! بسيار مى‏شود كه كسى در باره ما نيكى مى‏كند اما چون از باطن كار خبر نداريم آن را دشمنى مى‏پنداريم، و آشفته مى‏شويم، مخصوصا در برابر آنچه نمى‏دانيم كم صبر و بى حوصله هستيم، البته اين يك امر طبيعى است كه انسان در برابر امورى كه تنها يك روى يا يك زاويه آن را مى‏بيند ناشكيبا باشد، اما داستان فوق به ما مى‏گويد نبايد در قضاوت شتاب كرد، بايد ابعاد مختلف هر موضوعى را بررسى نمود.
در حديثى از امير المؤمنين على ع مى‏خوانيم: مردم دشمن آنند كه نمى‏دانند «2» و بنا بر اين هر قدر سطح آگاهى مردم بالا برود برخورد آنها با مسائل منطقى‏تر خواهد شد، و به تعبير ديگر زير بناى صبر آگاهى است!.
البته موسى از يك نظر حق داشت ناراحت شود، چرا كه او مى‏ديد در اين سه حادثه تقريبا بخش اعظم شريعت به خطر افتاده است: در حادثه اول مصونيت اموال مردم، در حادثه دوم مصونيت جان مردم، و در حادثه سوم مسائل حقوقى، يا به تعبير ديگر برخورد منطقى با حقوق مردم، بنا بر اين تعجب ندارد كه آن قدر ناراحت شود كه پيمان مؤكد خويش را با آن عالم بزرگ فراموش كند، اما همين كه از باطن امر آگاه شد آرام گرفت و ديگر اعتراضى نكرد، و اين خود بيانگر آن است كه عدم اطلاع از باطن رويدادها چه اندازه نگران كننده است.

برگرفته شده از سایت پرسش و پاسخ نهاد رهبری.