آیا فروش گوشت مصداق قصابی است تا مکروه باشد؟

شغل و کاری که انسان در روز بدان مشغول می باشد را می توان از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذاری بر روح و اخلاقیات انسان بیان داشت که آثار تربیتی بسیاری در انسان دارد. به همین دلیل در دین اسلام اشتغال به بعضی از مشاغل ممنوع و بعضی از مشاغل مکروه شمرده شده است. یکی از مشاغلی که اشتغال بدان مکروه شمرده شده است قصابی است.
امروزه قصاب، به‌کسی گفته می‌شود که شغلش فروش گوشت است و از راه فروش گوشت، کسب درآمد می کند. اما آنچه که از معانی روایات حاصل می شود اینکه کراهت و مذمتی‌که در روایات،از قصابی شده، ناظر به سلّاخی و ذبح حیوانات است یعنی کسی‌که شغلش ذبح حیوانات است و از این راه امرار معاش می‌کند.
مثلا به دو نمونه روایت اشاره می شود:
امام صادق(علیه السلام) در پاسخ به سوال اسحاق بن عمار در مورد اینکه فرزندم به چه کاری مشغول نشود، فرمودند:
«لَا تُسْلِمْهُ‏ جَزَّاراً فَإِنَّ الْجَزَّارَ تُسْلَبُ مِنْهُ الرَّحْمَة؛ فرزندت را به کار سلّاخی نگمار، چرا که چنین شخصی مهربانی‌اش را از دست می‌دهد.» [1] آنچه در کتب لغت در مورد معنای جزار آمده همان سلاخ و ذبح کننده‌ی حیوان است.
«اجْتَزَرَ- اجْتِزَاراً [جزر] الشاةَ: گوسفند را ذبح كرد.» [2]
همچنین در روایتی دیگر پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) می فرمایند:
« أَمَّا الْقَصَّابُ‏ فَإِنَّهُ يَذْبَحُ حَتَّى تَذْهَبَ الرَّحْمَةُ مِنْ قَلْبِهِ؛ قصاب آن‌قدر ذبح می‌کند تا مهر و عطوفت از دلش می‌رود.» [3] در این روایت هم با توجه به فرمایش پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مراد از قصاب، کسی اراده شده که ذبح می‌کند، نه کسی‌که فروشنده گوشت است.

البته نکته قابل توجه در کراهت شغل قصابی این است که کار و نحوه‌ی کسب درآمد فرد، محصور از این طریق باشد نه اینکه گاهی پیش می آید که آدم باید کاری را انجام دهد و این نحوه عملکرد، شغل و کار محسوب نیست. کراهت در مورد جایی است که این کار بشود شغل و حرفه دائمی انسان البته این کراهت در جایی که نیاز مردم باشد و مردم نیاز به یک سلاخ یا ذبح کننده داشته باشند بر اساس فتوای مراجع عظام تقلید برداشته می شود.

پرسش : آیا شغل قصّابی کراهت دارد؟
پاسخ : قصّابی کراهت دارد؛ ولی در جایی که مردم نیاز دارند کراهتی ندارد. [4]

پی‌نوشت:
1). كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافی (ط - الإسلامية)، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق، ج5، ص114.
2). بستانى، فؤاد افرام/ مهيار، رضا، فرهنگ ابجدى، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش، ص15.
3). ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ دوم، 1413 ق، ج3، ص158.
4). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، حکم شغل قصابی. (کدمطلب:256386)