فراموشی حضرت موسی در قرآن؟!

شبهه: قرآن کریم نقل می‌کند حضرت موسی علیه السلام با همراهش برای پیدا کردن حضرت خضر علیه السلام به راه افتادند. [کهف آیه61-63]، در این داستان خداوند متعال به حضرت موسی علیه‌السلام و همراهش فراموشی را نسبت می‌دهد، هم‌چنین در ادامه می‌فرماید: «شیطان این تصرف را انجام داد و این را از یاد او برد.» بر این اساس اشکال کرده‌اند که عصمتی وجود ندارد و حضرت موسی علیه السلام که از پیامبران اولوالعزم الهی است، دچار فراموشی شد، و حتی شیطان در او نفوذ کرده، پس ما بقی انبیا به طریقه اولی از عصمت برخوردار نیستند.

پاسخ:
نکته اول: قرآن کریم تصریح دارد که انبیا و از جمله خود حضرت موسی علیه‌السلام جز انسان‌های مخلَص بوده و جایگاهی بس عظیم در نزد خداوند متعال دارند: «وَ اذْكُرْ فىِ الْكِتَابِ مُوسىَ  إِنَّهُ كاَنَ مخُْلَصًا وَ كاَنَ رَسُولًا نَّبِيًّا [مریم/51] و در اين كتاب، [سرگذشتِ‏] موسى را ياد كن، بى‌‏ترديد او انسانى خالص شده و فرستاده‌ و پیامبر بود.» لذا بدون شک حضرت موسی جز مخلصین است. از طرفی قرآن کریم در شأن مخلصین از زبان شیطان می‌فرماید: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِين * اِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ [ص/82-83] گفت: به عزتت سوگند همه آنان را گمراه مى‏‌كنم، مگر بندگان خالص شده‌‏ات را.»  یعنی شیطان در تمام انسان‌ها نفوذ کرده به جز مخلصین. لذا انسان‌های مخلص از تصرف شیطان در امان و حصن الهی هستند و این یعنی همان عصمتی که متکلمین می‌گوید.

بدون شک آیاتی که از مخلصین و عدم تصرف شیطان در آن‌ها سخن می‌گوید محکم است، زیرا تصریح دارند و هیچ معنای دیگری ندارد، و آیاتی که مخالف آن هستند را می‌توان متشابه گرفت و بر اساس آیات محکم توجیه و تفسیر کرد. بر این اساس می‌گوییم: فراموش کننده، همسفر حضرت موسی علیه‌السلام بوده، نه خود او و در آیات بالا هم دیدیم که دوست موسی علیهه السلام، افتادن ماهی به دریا و زنده شدن و حرکت او را دیده بود و تصمیم داشت که این مساله را با حضرت در میان بگذارد، ولی فراموش کرد؛ و اگر در جمله (نسیا) فراموشی به هر دو نسبت داده شده است، از قبیل نسبت دادن کار فرد به گروه است که بسیار رائج است؛ چنان که عرب می گوید «نسی القوم» فلان قوم فلان مساله را فراموش کرد در حالی که تنها برخی از افراد آن قوم بوده‌اند که چنین فراموشی به آن‌ها دست داده بود نه تمام قوم.

ممکن است اشکال کنید که همسفر حضرت موسی علیه‌السلام «یوشع بن نون» وصی او بوده  که او هم پیامبر است، بنابراین چگونه ممکن است این فراموشی برای او حاصل شود و این فراموشی را هم به شیطان نسبت داده است. مگر شیطان می تواند سبب فراموشی انبیا شود.
برای پاسخ این اشکال هم باید توجه داشت که قرآن از نام همسفر حضرت موسی(علیه‌السلام) سخنی به میان نمی‌آورد و تنها در برخی روایات آمده است که او یوشع بن نون بوده است. [5] اما این روایات مرسل و ضعیف هستند، . پس کسی که فراموش کرده و شیطان در او تصرف کرده، حضرت موسی و یو شع نبوده است.

__________________________________________
لینک مطلب: https://btid.org/fa/news/112913