تقدیر حتمی قابل تغییر نیست و در عالم خارج تحقق پیدا می‌کند، ولی تقدیر غیر حتمی، قابل تغییر و تبدیل است، تمام افعال اختیاری انسان از نوع تقدیرات غیر حتمی است.
معنای قضا و قدر الهی و پاسخ به شبهه جبر
سوال: اگر مرگ و زندگی در دست خداوند متعال است، چرا باید در جنگ زره پوشید و یا زمانی که بیمار می‌شویم، چرا باید به پزشک مراجعه کنیم!؟ اگر قبولی در امتحان به دست خداوند متعال است، چرا باید تلاش کنیم و درس بخوانیم!؟
برای پاسخ به این‌گونه سوالات لازم است، به تبیین این نکته بپردازیم که قضا و قدر الهی، دو گونه است:
قضا و قدر حتمی: که خارج از اختیارات انسان است مانند سیل و زلزله
قضا و قدر غیر حتمی: که در آن انسان اختیار دارد، در این حوزه، تقدیر الهی هیچ‌گونه منافاتی با اراده و تصمیم‌گیری آزاد انسان ندارد و از این رو، مسئولیت افعال آدمی در این حوزه بر عهده خود اوست، چون معنای قضا و قدر الهی این است که تحقق هر پدیده‌ای با همه خصوصیات و قیود آن، مستند به علم و اراده الهی است.
تقدیر حتمی قابل تغییر نیست و در عالم خارج تحقق پیدا می‌کند، ولی تقدیر غیر حتمی، قابل تغییر و تبدیل است، تمام افعال اختیاری انسان از نوع تقدیرات غیر حتمی است، به این معنا که امکان دارد شخصی با دعا، صدقه، توبه و ... آن را دگرگون کند، آن‌چنان که امام صادق(علیه‌السلام) در این زمینه می‌فرمایند: «دعا تقدیر را دگرگون می کند.» به عنوان مثال تقدیر الهی به این بود که قوم یونس را عذاب کند، ولی این عذاب کردن مشروط به این بود که ایشان توبه نکند، ولی آنان توبه کردند و تقدیر الهی نیز تغییر کرد.
______________________________________________
لینک مطلب: https://btid.org/fa/news/107450