والدین توجه داشته باشند که برای مسئولیت‌پذیر کردن بچه‌ها در یک کار انتظار نداشته باشند که به یکباره بچه‌ها مسئولیت‌پذیر شوند؛ چراکه این روند به صورت تدریجی و گام به گام صورت می‌گیرد و در نهایت هم احساس مسئولیت‌پذیری با طی شدن مراحل آن، در بچه‌ها نهادینه می‌شود.
معمولاً وقتی حرف از مسئولیت پذیری فرزندان می‌شود، همه تأیید می‌کنند و آن را کاری درست می دانند ولی به محض اینکه کار به مرحله عمل که می‌رسد و والدین قصد دارند کودک یا نوجوانشان را مسئولیت‌پذیر بار بیاورند، در همان اوایل کار و هنوز کار شروع نشده، نسبت به این کار ناامید می شوند و از خیر مسئولیت دادن به فرزندشان می‌گذرند و این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که والدین می‌بینند فرزندشان به مرحله جوانی و ازدواج رسیده ولی آمادگی و توانایی کافی را کسب نکرده است. مثلاً؛ هنوز دختر 25 ساله‌شان توانایی پخت یک نیمروی ساده را ندارد؛ یا پسر جوانشان هنوز حاضر نیست در صف نانوایی برای خرید چند عدد نان بایستد! اما دقیقا مشکل کجاست و باید چه کار کرد؟
همه والدین قبول دارند که مسئولیت پذیری فرزندشان لازم است، ولی چقدر با فرایند مسئولیت‌پذیر کردن فرزندان آشنا هستند؟ در ادامه می خواهیم فرایند مسئولیت پذیری فرزندان را بیان کنیم. دانستن این مراحل به والدین کمک می‌کند تا بفهمند که چگونه یک کار، تبدیل به مسئولیت برای فرزند می شود.
مسئولیت پذیری شامل مراحل زیر است:
مرحله اول: انکار و ناآگاهی
معمولاً در اولین مرحله، وقتی افراد با یک کار یا مسئولیتی مواجه می‌شوند نسبت به آن، تظاهر به ناآگاهی می‌کنند و عمداً آن را نادیده می گیرند؛ مثلا شما از دختر 12 ساله خود می‌خواهید که یک نیمروی ساده درست کند، ولی او به شما می‌گوید: من که آشپزی بلد نیستم!
طبعاً والدین در این مرحله، باید با تشویق، طریقه درست کردن نیمرو را به دختر نوجوان خود آموزش بدهند.
مرحله دوم: مقصر دانستن دیگران
در این مرحله، شما طریقه درست کردن نیمرو را به دختر نوجوانتان یاد داده‌اید، ولی او زیر بار این کار نمی‌رود و چه بسا شما را متهم به زورگویی در این زمینه نیز بکند.
شما در این مرحله، باید با نوجوانتان صرفا همدلی کنید و فوت‌وفن‌هایی که کار را تسهیل می‌کند را برای او توضیح بدهید.
مرحله سوم: عذر و بهانه آوردن
در این مرحله، ممکن است دختر نوجوانتان بگوید: من نمی‌توانم و ادعا کند که توانایی انجام کار موردنظر را ندارد و از قبول مسئولیت پذیری دوری کند.
کمک و نظارت شما در انجام آن کار توسط دختر نوجوانتان، این عذر و بهانه را هم از او خواهد گرفت.
مرحله چهارم: کش دادن کار
دختر نوجوان شما به این مرحله رسیده که باید کار موردنظر را انجام دهد؛ اما ممکن است انجام آن کار را کش بدهد یا ترجیح دهد کار خاصی انجام ندهد تا همه چیز، خودش به طرز معجزه آسایی بدون دخالت او درست شود. در اینجا باید مدارا کنید تا کار توسط دختر نوجوانتان انجام گیرد.
مرحله پنجم: پذیرش واقعیت
در این مرحله، دختر نوجوانتان ناچار می‌شود که واقعیت را بپذیرد و کاری که به او واگذار شده را انجام دهد.
مرحله ششم: پذیرش مسئولیت
دختر نوجوانتان بعد از انجام آن عمل و کار خواسته شده، کم کم آن کار مورد نظر را برعهده می‌گیرد و نسبت به انجام آن در آینده نیز تعهد پیدا می‌کند. جالب است که در این مرحله، دیگر دختر شما برای انجام کار، عذر و بهانه‌ای نمی‌آورد و دیگران را مقصر نمی‌داند.
مرحله هفتم: پیدا کردن راه حل
در این مرحله، دختر نوجوانتان علاوه بر اینکه مسئولیت کاری که به او واگذار شده را برعهده می‌گیرد، بعد از بازخوردهایی که از اطرافیان نسبت به انجام آن کار دریافت می‌کند، نسبت به انجام بهتر و یافتن راه حل، خودش را مسئول می‌داند. به همین دلیل اگر خودش مستقیماً نتواند راه‌حلی پیدا کند، از دیگران کمک می‌گیرد.
مرحله هشتم: اجرای راه حل
دختر نوجوانتان در این مرحله به طور کامل، مسئولیت پذیری کاری که به او واگذار شده را قبول می‌کند و همچنین برای موفق شدن در آن کار، راه‌حل‌ها را انجام می‌دهد.
بنابراین والدین توجه داشته باشند که برای مسئولیت‌پذیر کردن بچه‌ها در یک کار، انتظار نداشته باشند که به یکباره بچه‌ها مسئولیت‌پذیر شوند، بلکه این روند به صورت تدریجی و گام به گام صورت می‌گیرد و درنهایت هم، احساس مسئولیت‌پذیری با طی شدن این مراحل در بچه‌ها نهادینه می‌شود.
والدین نباید انتظار داشته باشند که بچه‌ها به یکباره مسئولیت‌پذیر شوند؛ زیرا این روند به صورت تدریجی و گام به گام صورت می‌گیرد.
مراحل مسئولیت‌پذیری عبارتند از:
1- مرحله انکار و ناآگاهی
2- مرحله مقصر دانستن دیگران
3- مرحله عذر و بهانه آوردن
4- مرحله کش دادن کار
5- مرحله پذیرش واقعیت
6- مرحله پذیرش مسئولیت
7- مرحله پیدا کردن راه حل
8- مرحله اجرای راه حل.