همزمانی سفر ولادیمیر پوتین به ایران با سفر جو بایدن به سرزمینهای اشغالی و عربستان حکایت از آن دارد که وضعیت منطقه وارد مرحله حساس و پیچیدهای شده است که میتواند تحول عظیم ایجاد نظام چند قطبی در جهان را رقم بزند.
اصطلاح نظم نوین جهانی ایالات متحده آمریکا به پیدایش حکومتی تمامیت خواه برای سلطه همه جانبهی اقتصادی سیاسی فرهنگی بر دنیا اطلاق میگردد؛ به عبارتی دیگر، حکومتی که قصد دارد جایگزین حاکمیت تمامی کشورهای مستقل جهان شود. همچنین نظم نوین جهانی به ابرقدرتی که سعی بر القای برقراری حکومت جهانی به عنوان نقطه عطف پیشرفت تاریخ و حداعلای آن صورت میپذیرد نیز اطلاق میشود.
ایالات متحده آمریکا سالیان سال در فکر حاکمیت مطلق بر جهان، به ویژه کشورهای جهان سومی (البته از نگاه خود) بود. تا حدی که که فرانسیس فوکویاما در قالب نظریه پایان تاریخ ( نقطه پایان تکامل ایدیولوژیک بشر) برآن صحه گذاشت. همین نظریه بود که نقطه اتکای آمریکا و درونمایه مبانی فکری تئوریکِ نومحافظه آمریکا برای حمله به برخی کشورهای خاورمیانه شد.
این روزها کمربند شکننده جهان، تحولات و رویدادهای فراوانی را میگذارند. خاورمیانه و جنوب غرب آسیا محل تلاقی سه قاره بزرگ و اصلی جهان بوده و پرمنازعه ترین منطقه در جهان به سبب رویایی ابرقدرتها در جهان سیاسی است.
کشورهای جنوب غربِ آسیا از جمله عراق، بحرین، یمن، لیبی، مصر، سوریه، فلسطین اشغالی و غیره، همواره کشورهایی قابل اتکا، برای بهرهبرداری سیاسی مستکبران جهانی بودند.
به طور مثال ایالات متحده آمریکا سالیان سال است در خاورمیانه به سبب منافع خود به دنبال جنگ افروزی در منطقه و ایجاد تقابل میباشد. از شکل گيري پروژه خاورميانه بزرگ و راه اندازي کارناوال جنگ هاي 15 ساله براي عملياتي کردن آن و همچنين مقابله با جمهوری اسلامي.
با اهداف ایالات متحده آمریکا در منطقه، به اين نتيجه رسيده ايم که اين تقابل در سه حوزه راهبردي، اقتصادي و فرهنگي جريان دارد و بي ترديد پيروزي آمريکا در آن منجر به هژموني جهاني اين کشور و شکست در آن منجر به ایجاد قطبهای جدید، به ویژه با تأثیرگذاری جمهوری اسلامی منجر به ظهور قطب بزرگ قدرت اسلامي و شکل گيري نظام چند قطبي در جهان خواهد شد که تاثيرگذاري آموزه هاي انقلاب اسلامي بر ادبيات سياسي جهان، نقش شگرفی خواهد داشت.
امروز منطقه سیر تحولات پیچیدهای را پیش روی خود مشاهده میکند. جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا قرار است به اسرائیل و بعد از آن عربستان سعودی سفر میکند. همچنین به موازاتش خبر سفر ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و همچنین رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه به ایران منتشر شد.
این سه سفر با توجه به اهداف متعدد و متضاد هر کدام از بازیگران میهمان و میزبان، میتواند شرایطی را برای منطقه غرب آسیا رقم بزند. همزمانی سفر ولادیمیر پوتین برای حضور در ایران با سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان حکایت از آن دارد که وضعیت منطقه وارد مرحله حساس و پیچیدهای شده است که میتواند تحول عظیمِ ایجاد نظام چند قطبی در جهان را رقم بزند.
به درزا کشیدن نزاع اوکراین و روسیه (در پی طغیان ناتو) از کلیدی ترین دلایل سفر روسای جمهور آمریکا و روسیه به خاورمیانه است.
آمریکا به دنبال ایجاد تقویت اتحاد استراتژیک عبری-عربی-غربی و همچنین همکاری با سعودیها در جهت افزایش تولید نفت است تا از این طریق به حفظ قیمت جهانی انرژی کمک کنند.
از آن طرف روسیه هم به دنبال تقویت بیش از پیش همکاری با ایران است. بههرحال بعد از جنگ اوکراین، نفوذ ژئوپلیتیک روسیه در اروپا و آمریکا و همچنین در برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی، مانند کره جنوبی و ژاپن عملا متوقف شد و اکنون روسها نگاه جدی به جنوب آسیا مانند هند، شرق آسیا مانند چین و منطقه خاورمیانه با محوریت ایران دارند.
به طور قطع ایران میتواند حتیالمقدور یک سیاست خارجی مستقل و متوزان را در دستور کار خود قرار دهد تا در جریان شکلگیری قطبهای چندجانبه جهان و شکست نظام تک قطبی آمریکا، منجر به شکل گیری قطب بزرگ اسلامی در جهان شود.
به طور قطع تاثيرگذاري فوقالعاده آموزه هاي انقلاب اسلامي بر ادبيات سياسیِ جهان، در چگونگي شکل يابي نظم آتي جهاني، تاثيري شگرف خواهد داشت. در این راستا راهبرد طلایی و یادگار امام راحل در قالب "نه شرقی، نه غربی" سرمایه بنیادین ما برای ورود به نظم جدید جهانی است.
این سرمایه ای است که به ما اجازه می دهد بدون ورود به پازل دستهبندیهای های شرقی و غربی که در اطراف نزاعهای جاری جهانی شکل گرفته، از منظری برتر، منافع ملی خودرا پیگیری کنیم.
در این راستا تسریع در حل تقویت دیپلماسی اقتصادی بر محور تقویت روابط با همسایگان و شرکای راهبردی، می تواند به دستیابی به جایگاه ممتاز و باز شدن بهره برداری ها از موقعیت های سیاسی و اقتصادی را منجر شود.