رئیس جمهور سابق که هیچ، حتی مدیرعامل فولاد مبارکه هم نمی‌دانست چه مارهایی در آستین دارد، و الا چه دلیلی دارد که مدیر یک شرکت مفسد، به چشم مردم زل بزند و با وقاحت، فولاد مبارکه را الگوی موفق خصوصی‌سازی در کشور معرفی کند؟!
فولاد سازان بزرگی چون ذوب‌آهن اصفهان، مجتمع فولاد مبارکه و فولاد خوزستان که از حالت دولتی به شرکت‌های خصولتی در آمده‌اند، همواره محل حرف و حدیث‌های فراوان بوده‌اند. به طور کلی شبه‌دولتی‌ها در نوع خود، شرکت‌های بسیار جالبی هستند و البته همیشه هزینه‌زا.
در حالی‌که قرار بر این بوده تا بخش خصوصی (سهامداران) صاحبان این واحدها باشند، اما عمده سهام این شرکت‌ها توسط سرمایه‌گذارهای بزرگ دولتی (مانند تامین اجتماعی) خریداری میشود و همین موضوع موجب ناکارآمدی شرکت‌های خصولتی میشود، چراکه با وجود اجرای به اصطلاح خصوصی‌سازی، همچنان این روح مدیریت دولتی است که در این واحدهای تولیدی حکمرانی می‌کند و انتظار و تکیه دولت از چنین واحدهایی همچنان ادامه دارد و غیر قابل انکار است.
شبه‌دولتی‌ها مثل فولاد مبارکه به دلیل تحکم دولت، امکان کاهش تولید در شرایط خاص را ندارند و همین عدم توازن در عرضه و تقاضا موجب زیاندهی شرکت‌های شبه‌دولتی میشود.
یکی دیگر از مضرات شرکت‌های شبه‌دولتی، نیروی کار غیر مولد و حتی مخرب است؛ نیروی کاری که به واسطه فشارهای برخی صاحبان قدرت به این نوع شرکت‌ها تحمیل می‌شوند و بطور معمول با توقعات بسیار بالا به دلیل اتکا به شخص یا گروهی خاص بدون اینکه برای شرکت فایده‌ای داشت باشند، استخدام می‌شوند. این امر منجر میشود به جای استخدام هزار نیروی متخصص و خبره شرکت پنج‌هزار نیروی فاقد صلاحیت را با رانت و سفارش جذب می‌کند و بدان‌ها حقوق می‌دهد.
از این رو در حالی که هزینه‌های پرسنلی شرکت‌های فولادسازی در دنیا بین ۳ تا ۷ درصد قیمت تمام شده محصول است و در شرکت‌های فولادسازی خصوصی داخلی حتی از ۳ درصد هم کمتر است. هزینه‌های پرسنلی شرکت‌های شبه‌دولتی فولاد تا ۱۵ درصدِ قیمت تمام شده نیز می‌رسد(1) که با احتساب دیگر هزینه‌های جانبی امکان رقابت را در بازارها از دست می‌دهند.
این‌ها البته بخش کوچکی از فسادهای سیستمی و بارز در شرکت‌های خصولتی است. شرکت‌هایی که حتی روسای جمهور هم از آن گله‌مند بودند، مثلا حسن روحانی معقتد بود، نظارتی براین شرکت‌های خصولتی وجود ندارد و در همین راستای دغدغه‌مندانه، از نیروهای مسلح خواست دست از سر اقتصاد کشور بردارند،(2) غافل از این که ایشان از مارهای آستین خودش خبر نداشت، و نمی‌دید معاون اولش، وزیر مسکن و حتی وزیر صمتِ دولت تدبیر، خود نقش بسزایی در ایجاد فساد در شرکت‌های خصولتی دارند.
این روزها با انتشار خبر فساد گسترده در شرکت شبه‌دولتی فولاد مبارکه و انتشار افراد دخیل در این فساد عظیم، نام‌های آشنایی به چشم می‌خورد، از جناب جهانگیری، دلسوزِ اعظم که برای فقر مردم کشورش در برابر دوربین رسانه‌ها اشک می‌ریخت، تا جناب عباس آخوندی، وزیری که روراست برای مردم هیچ ارزشی قائل نبود و افتخار می‌کرد در دوره مسئولیتش هیچ فکری برای مسکن مردم نکرده، همه در این لیست حضوری فعال دارند.
لابد آقای طیب‌نیا وزیرِ اقتصاد دولت تدبیر همین‌ها را می‌دید که می‌گفت: شرکت دولتی یعنی اینکه منبع تولید رانت باشد و سفرهای خارجی داشته باشند و بتوانند حقوق‌های نجومی گرفته و افراد مورد نظر خود را استخدام کنند.(3) و در آخر هم استعفا داد تا ننگ این فساد دامن او را آلوده نکند.
رئیس جمهور سابق که هیچ، حتی مدیرعامل فولاد مبارکه هم نمی‌دانست چه مارهایی در آستین دارد، و الا چه دلیلی دارد که مدیر یک شرکت فاسد، به چشم مردم زل بزند و با وقاحت، فولاد مبارکه را الگوی موفق خصوصی‌سازی در کشور معرفی کند؟!(4)
حقیقت این است که ما در اقتصاد، در برخی موارد مبتلا به مدیران جَلّال(5) هستیم؛ همانگونه که رهبر انقلاب فرمودند: «امروز یکی از کارهای مهم، اغوای خواصّ جامعه است. چون وقتی خواص اغوا شدند، اگر به این خواصّ اغواشده فرصت داده بشود و امکان داده بشود، راحت توده‌ی مردم را اغوا خواهند کرد. یکی از سنگین‌ترین جنگهای نرم تاریخ کشور ما امروز در همین زمینه در جریان است. دارند دائم با مزدورپروری، با حرام‌خوارسازی، با لطایف‌الحیل افرادی را حرام‌خوار می‌کنند؛ وقتی حرام‌خوار شد، مثل حیوان جلّال، دیگر خیلی مشکل میشود او را از حرام‌خواری دور کرد.»(6)
اگر می‌بینیم پس از گذشت قریب به 4 دهه از عمر انقلاب هنوز در ابتدائیات خصوصی سازی مانده‌ایم، علتش وجود همین مدیران جَلّالی است که مانند انگل از سرمایه مردم ارتزاق می‌کنند و همواره با پشت گوش انداختن قوانین وضع شده برای خدمت به مردم، خیانتی وصف ناشدنی در حق این ملت مظلوم روا می‌دارند.
پی‌نوشت؛
1. استیل ایران https://b2n.ir/n62013
2. دنیای اقتصاد https://b2n.ir/q22280
3. فارس https://b2n.ir/y97118
4. موج https://b2n.ir/g68464
5.حیوان نجاست‌خوار یا جَلّال حیوان حلال‌گوشتی که به خوردن نجاسات عادت کرده است. خوردن گوشت، شیر و تخم حیوان نجاست‌خوار حرام و مدفوع و ادرار آن نجس است. با استبراء نجاست‌خوار (خوراندن غذای پاک و جلوگیری از خوردن نجاست) احکام جَلّاله از آن برداشته میشود.
6.رهبرانقلاب دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 1400/12/19