افزایش درآمدها، فرصتی کمنظیر برای اصلاح نظام اقتصادی و انجام اقدامات تحولی و ساختاری در اقتصاد فراهم میکند که صدالبته هوشیاری و اتخاذ تصمیمات دقیق و بههنگام، لازمه رسیدن به وضعیت مطلوب است.
طبق اعلام صندوق بینالمللی پول، ذخایر ارزی در دسترس ایران، نسبت به سال گذشته با رشد 13 میلیارد دلاری، به ۳۰.۸ میلیارد دلار افزایش یافته و طبق پیشبینی این صندوق، رقم یادشده در سال آینده به ۴۲.۲ میلیارد دلار خواهد رسید.[1]
گرچه این گزارش با گفتههای مسئولان کشور مبنی بر فروش بیشتر نفت و رشد تجارت خارجی به لحاظ ارزش، همخوانی داشته و دورنمای مثبتی را از رشد اقتصادی کشور ترسیم میکند، اما موضوعی که بسیار مهم است، نحوه هزینه کرد و سیاستگزاری دولت در استفاده از این درآمدها میباشد .
یک سیاست این است که بلافاصله این درآمدها در مسیر واردات استفاده شده و با رشد دستمزد کارمندان و کارگران در افزایش درآمدهای کشور تاثیر مستقیم ایجاد کند. اما تجربه اقتصادی نشان داده است که چنانچه درآمدها ارزی کشورها، صرفا در این امور استفاده گردند، نه تنها رفاه پایدار اقتصادی ایجاد نمیکند؛ بلکه به تدریج، زمینه ایجاد مضیقه در معیشت مردم را فراهم خواهد ساخت.
در واقع تبدیل درآمدهای ارزی به دستمزد و یا هزینهکرد آن در حوزههای واردات و جبران کسری بودجه دولت، میتواند سبب نوعی چالش اقتصادی به نام بیماری هلندی شود که ماحصل آن تورمهای ویرانگر خواهد بود.
بیماری هلندی، یعنی افزایش درآمد ناشی از منابع طبیعی که میتواند اقتصاد ملی را از حالت صنعتی بیرون بیاورد. این اتفاق به علت کاهش نرخ ارز یا عدم افزایش آن در حد نرخ تورّم صورت میگیرد، که ماحصل آن به تضعیف بخش صنعت در رقابت منتهی میشود. از طرف دیگر، دولت باید ملتفت باشد که رشد درآمدهای نفتی، منجر به بوجود آمدن روحیه اهمال در مسیر حرکت به سمت کاهش وابستگی به نفت نگردد.
اما نوع دیگر سیاستگزاری این درآمدها که میتواند منافع بیشتری نصیب مردم نماید، این شیوه است که دولت درآمدهای ارزی خود را صرف تسویه بدهیهای داخلی و خارجی کرده و با توسعهی امور زیربنایی و سرمایهای مثل به ثمر رساندن طرحهای عمرانی و پروژههای پتروپالایشی، هم اشتغالزایی کند و هم موجبات کسب ثروت و رفاه پایدار را برای مردم فراهم سازد.
خلاصه اینکه، افزایش درآمدها فرصتی کمنظیری را برای اصلاح نظام اقتصادی و انجام اقدامات تحولی و ساختاری در اقتصاد فراهم میکند که صدالبته هوشیاری و اتخاذ تصمیمات دقیق و به هنگام، لازمه رسیدن به وضعیت مطلوب است.
پینوشت؛
1. فارس https://zaya.io/bn3k2