امام صادق علیه‌السلام در مورد خلقت حکیمانه‌الهی، نکاتی حیرت‌انگیز به مفضّل بن عمر فرموده‌اند که یکی از بهترین منابع برای فهم نظام منسجم و حکیمانه الهی است.
نظم حیرت‌انگیزی در تک‌تک موجودات عالم وجود دارد که توجه به آن‌ها، انسان را به ناظمی حکیم رهنمون می‌کند. کتب زیادی در این زمینه نوشته شده است، اما آگاهی از این حکمت و زیبایی‌ها از طریق وحی، جذابیتی دوچندان دارد .
یکی از روایاتی که در این زمینه بسیار شایان توجه است، روایتی است که شخصی به نام «مفضل بن عمر» از امام صادق علیه‌السلام سؤالات متعددی پرسیده و امام علیه‌السلام در چهار جلسه به او پاسخ داده‌اند. این جلسه حکیمانه و روایت، به «توحید مفضل» و نیز «کتاب تفکر» مشهور شده است.
بنابراین «توحید مفضل»، روایتی از مفضل بن عمر از زبان امام صادق علیه‌السلام است که در موضوع خداشناسی، توحید و اسرار آفرینش بیان شده است.
بی‌تردید سخن گفتن یکی از نعمت‌های الهی و ویژگی برجسته انسان است. قدرت سخن گفتن در كمال انسان مؤثر است و اهميت سخن در زندگی انسان چنان برجسته و فراوان است كه خداوند حكيم در سوره «الرحمن» بعد از مسئله آفرينش انسان، از نعمت بيان سخن گفته است.[1]
حال خداوند متعال برای این نعمت یعنی سخن گفتن، دستگاه صوتی حیرت‌انگیزی برای انسان خلق کرده است. آنچه در دهان انسان است از دندان، زبان و لب‌ها نقش بسیاری در سخن گفتن و به‌ویژه خوانندگی دارند. صداهای گوناگون، موسیقی‌های تولیدی از طریق دستگاه صوتی، تقلید صدا و ... نمونه‌هایی از کاربرد دستگاه صوتی انسان است.
امام صادق علیه‌السلام درباره حکمت و ظرافت در خلقت دستگاه صوتی انسان می‌فرمایند:
«...اى مفضّل! در صدا، سخن گفتن و آفرينش ابزار آن‌ها در انسان، بسيار انديشه كن. «حنجره» مانند لوله‌اى صدا را خارج مى‌كند. زبان و لب‌ها و دندان‌ها نيز وسيله اداى حروف و نغمه‌ها هستند. نمى‌نگرى كسى كه دندان ندارد «سين» و كسى كه لب ندارد «كاف» و كسى كه زبانش سنگين است، «ر» را به‌درستی تلفظ نمى‌كند؟...».[2]
پی‌نوشت:
[1]. سوره الرحمن، آیه4.
[2]. ميرزايی، نجف‌علی، شگفتی‌هاى آفرينش (ترجمه توحيد مفضل)، ج1، ص59.