پشتوانه اعتقادی دیدگاه انتظار این است که ایمان‌‌آوردگان هیچ‌گاه و در هیچ شرایطی نباید مأیوس ناامید و بیهوده‌گرا باشند بلکه عنایت الهی همواره به سوی آنان خواهد بود.
به طور کلی از ملزومات نظام سازی ارائه تصویری از جامعه مطلوب و آرمانی از آینده است. در همین راستا اکثر جوامع توحیدی معتقدن که در روزگاری نه چندان دور اندیشه حق و عدالت بر باطل و ظلم چیره شده، ایمان سراسر جهان در برگرفته و یک مدینه فاضله به وسیله شخصیتی که در روایات به منجی تعبیر شده تشکیل می‌شود.
این اعتقاد گرچه میان نحل و ادیان مختلف وجود دارد اما به خاص در نزد شیعیان استحکام بیشتری دارد .
آنان معتقدند ظهور وی در جهت عدالت گستری و اصلاح جوامع امیدبخش‌ترین نقطه و در واقع طرحی برای آینده و بیان یک تمدن مبتنی بر آموزه‌های دینی به شمار می‌رود.
بدون تردید در درون این دیدگاه یک خوش‌بینی و امیدواری نسبت به سیر تاریخ و وضعیت آینده بشر وجود دارد.
امید هیجان‌انگیزی که در ادبیات دینی به عنوان انتظار فرج خوانده شده است.
پشتوانه اعتقادی این دیدگاه این است که ایمان‌‌آوردگان هیچ‌گاه و در هیچ شرایطی نباید مأیوس ناامید و بیهوده‌گرا باشند بلکه با تلاش مداوم در امتداد حصول مطلوب حرکت کنند تا عنایت الهی شامل آنان شود.
این آموزه بنیادین شیعه هم در مبانی هم در رویکردها و هم در موضع‌گیری‌های تدریجی شیعه به عنوان یک استراتژی مطرح شده و در بزنگاه‌ها و همچنین مسائل بحث‌برانگیز اعتقادی و سیاسی همواره منعکس شده است.
لذا می‌توان گفت در امتداد این استراتژی نظام مقدس جمهوری اسلامی برخاسته از خیزش مردمی در سال ۵۷ به رهبری امام خمینی شکل گرفت. لذاست که امام راحل اینگونه فرمودند که « انتظار فرج از نیمه خرداد کشم»
شیعیان و منتظران معتقدند سیر تاریخی انتظار در جهت تکامل پیش‌رفته و با ظهور حضرت حجت کامل می‌شود. بدین ترتیب انتظار مداوم که امیدواری همیشگی به پیروزی نهایی است سر رسیده و با ظهور امام زمان نابسامانی‌ها و رنج‌ها پایان می پذیرد.