گزارش تاریخی مربوط به فروش برده توسط حضرت زهرا علیهاالسلام افزون بر آنکه بی‌اعتبار است و نمی‌تواند دلیل قرار گیرد، مربوط به جریان ازدواج امیرالمؤمنین علیه‌السلام با مادر محمد حنفیة است که در چگونگی این آشنایی، اختلاف تاریخی وجود دارد.
فضائل و ویژگی‌های توصیف‌ناپذیر حضرت زهرا علیهاالسلام و همچنین ارادت مسلمانان به آن بانوی گرامی، بر ملحدان و اسلام‌ستیزان گران آمده و آنان تلاش می‌کنند چهره‌ای نادرست از آن بانوی مظلومه ارائه دهند. دشمنان به یک گزارش تاریخی استناد می‌کنند که در آن چنین آمده:
«اسماءبنت‌عُمیس می‌گوید: دختری زیبارو از قبیله حَنَفیه را دیدم که امیرالمؤمنین علیه‌السلام در مسیر بازگشت از یمن به عنوان کنیز از بازار عرب‌ها خریده و به محض رسیدن به مدینه، او را به حضرت زهرا علیهاالسلام بخشیدند. حضرت زهرا علیهاالسلام نیز آن کنیز را به مکمل غفاری فروختند که از او صاحب دختری به نام عونه شد. عونه از سوی مادر، خواهر محمد بن حنفیه، فرزند امیرالمؤمنین علیه‌السلام است».[1]
برداشت دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام از این گزارش تاریخی آن است که حضرت زهرا علیهاالسلام به برده‌فروشی اقدام کرده و از این روش، کسب درآمد کردند؛ بنابراین ایشان نمی‌تواند الگویی مناسب برای بانوان باشند.
در پاسخ به این ادعا چند نکته ارائه می‌گردد:
الف- این گزارش تاریخی هیچ سند معتبری ندارد، بنابراین نمی‌توان بر اساس آن استدلال کرد.
ب- اصل و اساس این گزارش تاریخی مربوط به چگونگی ازدواج امیرالمؤمنین علیه‌السلام با زنی از قبیله «حنفیة» است که پس از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام واقع شد، اما در همین جریان، میان تاریخ‌نگاران اختلاف وجود دارد.
به تعبیر دیگر، همگان می‌دانند امیرالمؤمنین علیه‌السلام پس از ازدواج با «حنفیة» صاحب فرزندی به نام «محمد حنفیة» شدند، اما اختلاف‌ها به چگونگی این ازدواج باز می‌گردد. کسانی که می‌خواهند از جایگاه مادر محمد حنفیة بکاهند، به گزارش مزبور استناد می‌کنند و ادعا دارند که آن زن، پیش از امیرالمؤمنین علیه‌السلام با یک مرد دیگر ازدواج کرده و از او صاحب فرزند شده؛ اما بررسی‌ها نشان از نادرستی این مطلب دارد.[2]
ج- حتی اگر گزارش مزبور دارای اعتبار باشد، نمی‌تواند باعث مخدوش شدن جایگاه متعالی حضرت زهرا علیهاالسلام باشد؛ زیرا اولا قانون برده‌داری از قوانینی نیست که اسلام آن را ایجاد کرده باشد؛ بلکه پیش از اسلام نیز رواج داشته و با ظهور اسلام، راه‌های مقابله با برده‌داری و کم شدن تعداد برده‌ها ارائه شد.
ثانیا طبق این گزارش، «حنفیة» عضوی از یک قبیله مرتد و کافر بوده که در برابر مسلمانان به جنگ پرداخته بودند، بنابراین برای مسلمانان جایز بود که آنان را به اسارت بگیرند.
به هر حال، کافی بود دور افتادگان از حقیقت و دشمنان اسلام به قرآن مراجعه کنند و از رفتار انسانی و محبت‌آمیز حضرت زهرا علیهاالسلام آگاه شوند؛ بنابر آیات قرآن و گزارشات تاریخی، پس از مراجعه شخص اسیر به منزل ایشان و درخواست غذا، آن بانوی بهشتی برای رضای خدا، تنها غذای موجود در خانه را به آن اسیر عطا کردند.[3]
پی‌نوشت:
[1]. انصاری زنجانی، اسماعیل، الموسوعة الكبرى عن فاطمة الزهراء، ج17، ص512، دلیل ما.
[2]. حسنی، ابن‌عنبة، عمدة الطالب، ص323، انصاریان.
[3]. انسان، 8.