بغض داشت تا خواست حرف بزند بغضش شکست، صحنه‌ی زببایی بود، وقتی درّ غلطانی از گنجینه دلش جدا می‌شد، و از مخزن روشن و منور چشمش راهی دیار گونه هایش می‌شد.
گفت: حاج آقا حقیقت داره که؛ گناهی که آدمی را نزد خدا شرمنده سازد از کار خیری که آدمی را مغرور سازد بهتر است؟
سوال زیبایی پرسید، دوس داشت بداند که چطور گناه شرمنده میشه!! وچطور خدا گناهان او را می‌بخشد!!
گفتم بله درحدیثی از امام علی علیه السلام است که می فرماید« گناهی که تو را اندوهگین کند نزد خداوند بهتر است از کار نیکی که باعث غرور و خودپسندی تو شود»[1]
حال جوان بدان که؛ وقتی انسان مرتکب رفتار زشتی شد و به دنبال آن غمگین و شرمنده شده، چه بسا همین شرمندگی باعث می‌شود که دست از آن کار کشیده و به سوی نیکی‌ها باز گردد؛ ولی وقتی از کار نیک خود دچار اعجاب و غرور شد، باعث می‌شود که بر خود ببالد و در نتیجه درجا بزند و ازقدم‌های بعدی دست بکشد.
علاوه بر این، ما هر چه نیکی کنیم، در برابر نعمت‌ها و الطاف بی‌کران الهی، هیچ کاری نکرده‌ایم. بنابراین زهی زشت و نکوهیده است که با عمل ناچیز خود، دچار غرور و خودپسندی بشویم. کسی که کار زشتی کرده و ناراحت است، به خطای خود اعتراف می‌کند؛ ولی کسی که کار زشتی کرده و ناراحت است، به خطای خود اعتراف می‌کند؛ همان طور که همه ما در مراسمات معنوی جمع می‌شویم تا اعتراف کنیم؛ خداوند کلید رحمتش را شامل حال ما بگرداند؛ ولی کسی که دچار غرور شد و کار زشت و خطایی مرتکب شود،و بدان معترف نشود بدا یه حال چنین افرادی...
حضرت علی علیه السلام در صدد ترویج خطا و زشتی‌ها نیستند؛ بلکه با این تعبیر در صدند که زشتی غرور و اعجاب را بر ملا سازند.
در فرازی از پندهای نورانی و راه گشای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اباذر آمده که، می‌فرماید:« ای ابوذر! مردی کاری نیک انجام می‌دهد و با اعتماد بر آن، کناهانی مرتکب می‌شود و در برابر کردار نیک خود گناه را سهل می‌انگارد، چنین کسی هنگامی که نزد خدا می‌رود بر او خشم می‌گیرد. در برابر، مردی گناهی مرتکب می‌شود ولی از عقوبت آن هراسان است؛ چنین کسی در قیامت آسوده خاطر است».[2]
هیچ کس نمی‌تواند به قبولی اعمال خود مطمئن شود، چرا که این اطمینان سبب غرور شده، تا جایی که ممکن است به ارتکاب گناهان صغیره منجر شود؛ به این بهانه این گناهان کوچک در برابر اعمال نیکی که انجام داده ناچیز است! غافل از این‌که:او از کجا معلوم کارهای خوبش پذیرفته شده باشد؟ و نیز بی‌توجهی و اصرار بر گناهان صغیره خود از گناهان بزرگ است.
بنابراین کسانی که در سایه اعمال نیک خویش احساس امنیت کرده و با اعتماد بر آن، بعضی از گناهان دیگر مهم نپندارند، از غضب باری تعالیبرخور دار می‌شوند. در برابر این گروه، عده‌ای نیز پس از انجام گناه، ترسان و مضطرب و نگرانند. این دسته اگر همّت بالایی هم بر انجام برخی عبادت‌ها نداشته باشند، ولی به جهت بیم و ترس از گناه، در قیامت از عذاب الهی نجات یافته‌اند.
با این توضیحات، می‌توان به اهمیت حالت‌های قلبی افراد پی برد که چه اندازه ترس از گناه کارساز، و در برابر، عجب و غرور نسبت به کارهای نیک، نیز قهر پروردگار را به دنبال دراد. پس باید هیچ گناهی را کوچک نشماریم و همواره تلاش‌مان بر حفظ حالت خوف و خشیت از خداوند باشد تا گرفتار غرور و فریب شیطان نشویم.
--------------------
منبع:
[1]:«وَ قَالَ علی عليه السلام سَيِّئَةٌ تَسُوءُكَ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ »؛[نهج البلاغه/ قصار 46]
[2]:[بحارالانوار/ج74]