از جمله مصادیق بارز الگو گیری از زندگی و سیره رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله آداب مسافرت ایشان است. سفر بخشی از زندگی انسان بوده که موجب کسب فواید بسیاری از جمله انبساط خاطر انسان، تجربه اندوزی، عبرت گرفتن و آشنا شدن با آداب و رسوم سایر اقوام می‌گردد؛ اما وقتی سفر فواید و آثار خود را بجا می‌گذارد که آداب سفر در سیره رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله را بدانیم و عمل کنیم. در این قسمت به بخشی از آن اشاره می‌شود.
1. زمان سفر
الف. رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در روایتی سفر در شب را توصیه می‌کند: «عَلَیكُمْ بِالسَّیرِ بِاللَّیلِ لِأَنَّ الْأَرْضَ تُطْوَى بِاللَّیلِ؛ (1) بر شما باد به سفر در شب که همانا زمین در شب طی می‌شود [کنایه از راحتتر بودن سفر در شب].»
ب. امام صادق‌علیه‌السلام می‌فرمایند: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله یسَافِرُ یوْمَ الْخَمِیسِ؛ (2) رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله همواره پنج شنبه سفر می‌کردند.»
2. ابزار سفر
در روایت آمده است:«کان النبی‌صلی‌الله‌علیه‌وآله: إِذَا سَافَرَ یصْحَبُ مَعَ نَفْسِهِ الْمُشْطَ وَ السِّوَاكَ وَ الْمُكْحُلَة؛ (3) هنگامی‌که رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله مسافرت می‌کرد، همراه خود شانه، و سرمه دان و مسواک می‌برد.»
3. همکاری در سفر
معمولا سفر به صورت گروهی است که طبیعتا انسانها به همکاری با یکدیگر نیاز دارند. در سفر هر شخصی مسئولیتی دارد که اگر انجام ندهد، چه بسا نشاط و فعالیت سفر گرفته شود؛ لذا نهی شده است که در سفر انسان سر بار دیگران باشد. سیره رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله کمک کردن به همسفران بوده است.
روایت شده است که: «أَمَرَ أَصْحَابَهُ بِذَبْحِ شَاةٍ فِی سَفَرٍ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ عَلَی ذَبْحُهَا وَ قَالَ الْآخَرُ عَلَی سَلْخُهَا وَ قَالَ آخَرُ عَلَی قَطْعُهَا وَ قَالَ آخَرُ عَلَی طَبْخُهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله عَلَی أَنْ أَلْقُطَ لَكُمُ الْحَطَبَ فَقَالُوا یا رَسُولَ اللَّهِ لَا تُتْعِبَنَّ بِآبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا أَنْتَ نَحْنُ نَكْفِیكَ قَالَ عَرَفْتُ أَنَّكُمْ تَكْفُونِی وَ لَكِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یكْرَهُ مِنْ عَبْدِهِ إِذَا كَانَ مَعَ أَصْحَابِهِ أَنْ ینْفَرِدَ مِنْ بَینِهِمْ؛ (4) در سفری پیامبر‌صلی‌الله‌علیه‌وآله به اصحابشان امر فرمودند گوسفندی ذبح کنند. کسی ذبح آن را به عهده گرفت. دیگری گفت: پوست کندن آن با من، دیگری گفت: قطعه قطعه کردن آن با من. دیگری گفت: پختن آن با من. رسول اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: من نیز هیزم جمع می‌کنم، عرض کردند: یا رسول الله! قسم به پدران و مادران ما شما زحمت نکشید. ما کار شما را انجام می‌دهیم. فرمودند: می‌دانم؛ ولی خداوند کراهت دارد که بنده‌اش همراه دوستان خود باشد و خود را جدا کند.»
اشاره حضرت به فعالیت گروهی و همکاری در سفر می‌باشد؛ چون سفر برای همه است و لذا تلاش برای رفع حوائج و نیاز هم باید همگانی باشد.
پی‌نوشت‌ها:
(1). بحارالانوار، مؤسسۀ الوفاء، بیروت لبنان، 1404ق، ج73، ص278.
(2). مکارم الاخلاق، طبرسی، 240.
(3). همان، ص252.
(4). بحارالانوار، علامه مجلسی، ج73، ص273.