راه خدا راه سعادت وکمال است، وبه نتیجه رسیدن است، راه انبیا واوصیا واولیا است راهی که هرکس در این مسیر باشد بهشت است ورسیدن به خدا.
راه خدا عرض شد که عبودیت است، وجوهریه عبودیت هم ایمان است، وشخص مومن ویژگیهای دارد، که ویژگی مومنان را بیان می‌کردیم.
یکی از آن‌ها اخلاق مداری است، و یکی از موارد اخلاق مداری، اخلاق اجتماعی است، چند مورد از اخلاق اجتماعی را شمردیم، مورد بعدی که امروز قصد داریم بحث کنیم، ویکی از فضائل اخلاق اجتماعی می‌باشد ، «مراعات فرهنگ احترام» است.
انسان مومن روحیه ای دارد، که به همه نفع می‌ساند، حریم شکن نیست، به همه حریم نگه میدارد، در حدیثی بیان می‌شود : عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام قَالَ: لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي بِلَادِهِ خَمْسُ حُرَمٍ[۱] حُرْمَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلّى‌اللَّه‌عليه‌و‌آله‌و‌سلّم وَ حُرْمَةُ آلِ رَسُولِ اللَّهِ صلّى‌اللَّه‌عليه‌و‌آله‌و‌سلّم وَ حُرْمَةُ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حُرْمَةُ كَعْبَةِ اللَّهِ وَ حُرْمَةُ الْمُؤْمِنِ.[۲]
امام صادق عليه السّلام فرمود: براى خداوند سبحان در بلادش پنج حرمت است:
۱. حرمت رسول خدا صلّى‌اللَّه‌عليه‌و‌آله‌و‌سلّم،
۲. و حرمت خاندان رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم،
۳. و حرمت كتاب خداوند عزّ و جلّ،
۴. و حرمت كعبه خانه خدا،
۵. و حرمت انسان مؤمن.[۳]
در این روایت یکی از این پنج مورد را مومن شمرده است، که باید احترامش را نگه داشت.
نسبت به کل جامعه انسان مومن احترام دارد،و باید تلاش کرد تا فرهنگ احترام جا بیفتد یعنی فرهنگ سازی بشود، فرهنگ بنیادی وماندگار باشد،
یک وقت احترام به دیگران را انجام می‌دهیم ویک موقع این را در جامعه نهادینه می‌کنیم، در سیره رسول خدا صلّى‌اللَّه‌عليه‌و‌آله‌و‌سلّم این بود که باهمه به احترام برخورد می‌کرد، در جامعه چگونه می‌شود به همه احترام گذاشت؟ خوب وبد کنار هم هستند، به اینها چگونه احترام کنیم؟
وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاما[۴]از این موارد است.
همه انسان‌ها انسان هستند، وبرای انسانیت انسها باید ارزش قائل شد، واحترام گذاشت.
هم باید خودمان احترام بکنیم، وهم این احترام را نهادینه بکنیم. ریزه‌کاری‌هایی که در سوره یوسف بیان می‌شود، با احترام هم بیان می‌کند، وعفت کلام دارد.
حالا گاهی این احترام با رفتار است، وگاهی هم گفتار است. هم گفتار وهم رفتار احترام آمیز باشد،
حرمت مومن که از حرمت کعبه بالاتر است.[5]
حال انسان باید اول احترام به خود قائل بشوید، وخود را بشناسد، کسی که حدود واحترام خود را بشناسد در جامعه هم میتواند اخلاق محور باشد، فردى از ياران امام صادق عليه السلام، گاهى مرتكب لغزشى می‌شد. زمانى به كمك حضرت نيازمند شد. خدمت امام رسيد و تقاضايش را مطرح كرد. امام عليه السلام به او كمك كرده، از او دلجويى نمود. سپس به او چنين فرمود: «إِنَّ الْحَسَنَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ حَسَنٌ وَ إِنَّهُ مِنْكَ أَحْسَنُ لِمَكانِكَ مِنَّا وَ إِنَّ الْقَبيحَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ قَبيحٌ و إِنَّهُ مِنْكَ أَقْبَحُ» كار خوب، از هر كس سر بزند خوب است و از تو خوبتر است؛ زيرا تو به ما وابستهاى! و كار بد از هر كس صادر شود بد است و از تو بدتر است.[6]
پس انسان اول شخصیت خودش را بشناسد، ما شیعه هستیم، ما رفتارهای سنگین رفتار کنیم.
در مرحله بعد احترام به مردم است. یکی از موارد احترام به مردم احترام به ناموس است.
احترام به ناموس دیگران عام است، انهای که چشم چران هستند وآن خانمهای که حجاب ندارند احترام دیگران را حفظ نکرده‌اند.
رسول خدا بیانی دارد تن ادمو میلرزاند.میفرماید: لَيْسَ مِنَّا مَنْ خَانَ مُسْلِماً فِي أَهْلِهِ وَ مَالِهِ[7]. از ما نيست كسى كه به اهل و مال مسلمانى خيانت كند.
احترام به اموال مردم هم یه بحث دیگه است این بحث را در فرصت بعد توضیح می‌دهیم.
در مورد احترام به مردم احترام به بزرگان تاکید شده است، کسانی که به سن پیری رسیده‌اند.
رسول خدا میفرماید: كسي اگر پيرمرد يا پيرزن مسلماني را احترام بگذارد به خداوند احترام گذاشته است.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِي الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ.[8]
خدا به ملائکه میفرماید: اعمال ثواب این پیر در جوانی انجام می‌داد، والان نمیتونه انجام بدهد، اینها را براش بنویسید.
قَالَ النَّبِيُّ ص إِنَّ الْمُسْلِمَ إِذَا غَلَبَهُ ضَعْفُ الْكِبَرِ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْمَلَكَ أَنْ يَكْتُبَ لَهُ فِي حَالِهِ تِلْكَ مِثْلَ مَا كَانَ يَعْمَلُ وَ هُوَ شَابٌّ نَشِيطٌ[9] صَحِيح[10]
كسي اگر به پيري احترام كند، خداوند او را از خطرها حفظ مي‌نمايد.[۱1]
خیلی دعا می‌کنیم رفیق پیامبر باشیم باید این سن گذشته هارا احترام کنیم، عَنْ أَنَسٍ قَالَ: أَوْصَانِي رَسُولُ اللَّهِ بِخَمْسِ خِصَالٍ فَقَالَ فِيهِ وَ وَقِّرِ الْكَبِيرَ تَكُنْ مِنْ رُفَقَائِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ.[۱2]
------------------------------
پی نوشت :
[۱] ( ۵) الحرمة ما يجب احترامه و إكرامه على الخلق لوجهه تعالى.( آت)
[۲] كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط - الإسلامية) - تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق. ج۸ ؛ ص۱۰۷
[۳] كلينى، محمد بن يعقوب، بهشت كافى / ترجمه روضه كافى - قم، چاپ: اول، ۱۳۸۱ش. ص۱۴۶
[۴] الفرقان : ۶۳
[5] وَ رُوِيَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَظَرَ إِلَى الْكَعْبَةِ فَقَالَ مَرْحَباً بِالْبَيْتِ مَا أَعْظَمَكَ وَ أَعْظَمَ حُرْمَتَكَ عَلَى اللَّهِ وَ وَ اللَّهِ لَلْمُؤْمِنُ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنْكَ لِأَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ مِنْكَ وَاحِدَةً وَ مِنَ الْمُؤْمِنِ ثَلَاثَةً مَالَهُ وَ دَمَهُ وَ أَنْ يُظَنَّ بِهِ ظَنَّ السَّوْءِ. زهى اين خانه و بزرگىِ آن را! چه سترگ است حرمت تو نزد خداوند! به خدا سوگند كه احترام مؤمن ، بيش از توست ؛ زيرا خدا از تو يك چيز را داراى حريم ساخته و از مؤمن ، سه چيز را : مالش ، خونش ، و اين كه به وى گمان بد رود .فتال نيشابورى، محمد بن احمد، روضة الواعظين و بصيرة المتعظين (ط - القديمة) - ايران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۳۷۵ ش. ج۲ ؛ ص۲۹۳
[6] مناقب آل أبي طالب عليهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج۴، ص: ۲۳۶
[7] الإختصاص ؛ النص ؛ ص۲۴۸ نقله المجلسيّ- رحمه اللّه- في البحار ج ۱۶ ص ۱۶۴.
[8] كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط - الإسلامية) - تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق. ج۲ ؛ ص۱۶۵
[9] ( ۲) نشط- كسمع- نشاطا- بالفتح- فهو ناشط و نشيط: طابت نفسه للعمل و غيره.
[۱0] كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط - الإسلامية) - تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق. ج۳ ؛ ص۱۱۳
[۱1] الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج۲ ؛ ص۶۵۸ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ وَقَّرَ ذَا شَيْبَةٍ فِي الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ.
[۱2] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط - بيروت) - بيروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق. ج۷۲ ؛ ص۱۳۷
خلاصه سخنرانی استاد جمالی فرد در کنفرانس آیه های انتظار در تاریخ 92/11/15
لینک سخنرانی های قبلی : http://www.jonbeshnet.ir/category/443