نقش تربیتی مادر در خانواده

مادری یعنی پذیرش مسئولیتی مهم از جانب پروردگار عالم، مقام مادر مقامی والای است که از عالم ملکوت در وجود مادران لایق نهادینه گشته.مادران همواره در همه ادیان الهی صاحب کمال و فضل بوده اند چرا که پیشینه ان ملت اگر به سبب افراد ان جامعه نیکو گشته بسبب تلاشهای بی وقفه مادران ان سرزمین در تربیت فزندانی نیکو بوده است.در آیات و روایات متعددی از مقام مادران یاد شده است. وقتی پروردگار عالم از احترام به والدین سخن به میان می‌آورد برای جایگاه مادر احترامی خاص و ویژه قائل شده است و او را جداگانه مورد تکریم قرار می‌دهد.چنانچه در ایه شریفه اینگونه میفرماید:«وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا»1 و خدای تو حکم فرموده که جز او را نپرستید و درباره پدر و مادر نیکویی کنید و چنانکه یکی از آنها یا هر دو در نزد تو پیر و سالخورده شوند (که موجب رنج و زحمت تو باشند) زنهار کلمه‌ای که رنجیده خاطر شوند مگو و بر آنها بانگ مزن و آنها را از خود مران و با ایشان به اکرام و احترام سخن‌گو.

مادران در طول تاریخ همواره مسئولیت ویژه‌ای در تربیت فرزندان بر عهده داشتند طوری که در برخی از موارد پدران جامعه از آن محروم بوده اند.برخی از وظایف در تربیت کودکان مختص مادران است و فقط مادر شایستگی انجام این مسئولیت را دارا است واگر مادر از انجام آن وظایف سر باز زند این وظایف و تکالیف ناقص مانده موجب ایجاد بحران در کانون گرم خانواده می‌شود که برخی از آن وظایف عبارتند از:

۱.پذیرش و راهنمایی کودکان از هر جنسی:
یکی از شاهکارهای خلقت عالم هستی فرزندان هستند که از جانب پروردگار عالم به والدین هدیه داده می‌شوند و به والدین به ویژه مادر، در قبال آنان مسئولیتی سنگین سپرده شده است.لذا والدین باید کودکان را همانگونه که هستند بپذیرند نه اون گونه که خود می‌خواهند. اینکه والدینی فرزند پسر دوست می‌دارند اما خداوند فرزند دختر به آنان عنایت می‌کند یا بالعکس،هردو هدیه خداوند به والدین هستند و در قبال آنان مسئولیت دارند وباید تمام سعی و تلاش خود را در جهت تربیت صحیح او بکار ندند.

۲. نیاز به محبت از سوی والدین به ویژه مادر:
بدون شک یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان پس از نیاز خوراک پوشاک و تغذیه، نیاز به محبت و آرامش روانی است.این مهم حاصل نخواهد شد جز با محبت والدین به ویژه مادر نسبت به فرزندانش.از آنجایی که خانواده اولین و مهم‌ترین سرپرست فرزندان محسوب می‌شوند لذا لازم است تا والدین به ویژه مادران به این نیاز مهم فرزندان توجه ویژه داشته باشند،تا در جهت ارضای صحیح آن گام بردارند. والدین با پاسخگویی صحیح به این نیاز مهم و اساسی در کودکان پایه گذار تربیت صحیح او خواهند بود چرا که رفع این نیاز کودک موجب آرامش روانی و اعتماد به نفس و اعتماد به والدین و حتی سلامت جسم او را تضمین خواهد کرد.

۳. نقش مادر در رشد صحیح اخلاق کودکان:
اخلاق برای انسان شاه کلید ورود به دنیای سعادتمندانه است.بسیاری از مشکلات و نابسامانی‌های ما برگرفته از اخلاق ناصحیح ما است. اخلاق است که انسان را بالا می‌برد و به انسان شخصیت می‌بخشد ونقطه مقابل بی‌خلاقی به انسان صدمات فراوانی وارد می‌کند و انسان را به ورطه هلاکت میکشاند.دامان پاک مادران اولین مدرسه و اولین پایگاه تربیتی برای فرزندان است. در این مدرسه فرزندان با وجود چنین استادی، علم و اخلاق و آداب صحیح زیستن و معاشرت صحیح را می‌آموزند وتربیت میشوند. مهمتر اینکه هر آنچه کودک در این مدرسه می‌آموزد به مانند نکاتی است که روی سنگ حک می‌شود و تا آخرین لحظات عمر او در خاطرش باقی خواهد ماند و آن نکات را سرلوحه کار و زندگی خویش قرار خواهد داد.
فرزندان ما مسائل متعددی را از راه چشم و گوش فرا می‌گیرند،مسائل اخلاقی که با چشم می‌بینند وهر انچه با گوش میشنوند در انان موثر واقع خواهد شد،لذا مادران بمانند یک الگوی عملی برای فرزندان می باشد که اخلاق،رفتار،منش،روش،حرکات او در فرزندان تاثیرگذار خواهد بود.فرزندانی که دروغ گفتن مادر خویش را می‌بینند در بیان حقایق خیانت می‌کنند و حقایق را کتمان می‌کنند و بالعکس فرزندانی که مادران خود را به عنوان مادرانی امین،خوش رفتار و دارای اخلاقی نیکو می‌بینند از او الگوبرداری می‌کنند.لذا مادران باید برای طفل فردی قابل اعتماد باشند و تعریف، تحسین و یا تکذیب او از فرزندان،باید موجب افزایش اعتماد به نفس در فرزندان گردد. 

مادر به عنوان یک استاد نسبت به پدر، می‌توانند نقش موثرتری در تربیت فرزندان ایفا کند،چرا که فرزندان در طول روز ارتباط بیشتری با مادر دارند و زمان بیشتری را با او سپری می‌کنند. در واقع این مادران جامعه هستند که با یاد دهی اصول و مبانی زندگی به فرزندان،در نحوه رشد و تربیت پذیری آنان نقش اساسی دارند.این مادران هستند که بعد از تولد نوزاد به عنوان اولین شخص او را در آغوش می‌گیرند و رفته رفته سبب رشد کودک گشته،آموزه‌های اخلاقی و دینی را درون او نهادینه می‌کنند.پس این رفتار مادران است که در شکل دهی به شخصیت کودکان نقش اساسی دارد.
لذا نقش تربیتی مادر در خانواده را می‌توانیم از آغاز دوران بارداری او،تا زمان تربیت کامل فرزندان موثر بدانیم.

منبع:

1.سوره مبارکه اسراء ایه 23