کیفیت زندگانی کفار در عالم برزخ

بسم الله الرحمن الرحیم

کیفیت زندگانی کفار در عالم برزخ

واژه ی برزخ معرّب برزه (1)به معنای حائل و واسطه  بین دو چیز می باشد.(2)مراد از عالم برزخ عالم مرگ است که عالم مثال باشد و مردم در آن عالم که بعد از مرگ است زندگی می کنند تا قیامت برسد.(3)وبه تعبیر برخی ، عالم برزخ حائل و واسطه ی بین انسان و منزلها و مقامات رفیع در عالم  آخرت می باشد.(4)انسان چهار عالم ندارد : دنيا , قبر , برزخ , قيامت كبرى , بلكه بيش از سه عالم نيست : عالم دنيا , عالم برزخ و عالم قيامت.(5)برخی از محققین در تعریف عالم برزخ از آن به عالم روحانی شبیه به عالم جسمانی  تعبیر نموده اند. برزخ عالم مثالی روحانی تشکیل شده از جوهر نورانی که شبیه به جوهر جسمانی می باشد.

خدای متعال در بیان وجود عالم برزخ قبل از برپایی عالم قیامت می فرماید:((لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَکْتُ ۚ کَلَّا ۚ إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ_ فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلَا أَنسَابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَلَا یَتَسَاءَلُونَ)).(۶).شاید در برابر آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم. » (ولی به او می گویند: ) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می گوید (و اگر بازگردد، همان راه را ادامه می دهد). و در پی (مرگ) آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند.و هنگامی که در «صور» دمیده شود، هیچ یک از پیوندهای خویشاوندی در آن روز میان آنها نخواهد بود. و از یکدیگر تقاضای کمک نمی کنند (چون کاری از کسی ساخته نیست).بنابر تصریح محتوای آیه شریفه، عالم برزخ قبل از نفخ صور و برپایی عالم قیامت، به عنوان جهان وسط می باشد، و اشاره قرآن کریم بر وجود عالم برزخ، دال بر وجود زندگی و حیات مخصوص به آن دارد و آگاهی و لذت و درد از ثمرات حیات می باشد، در نتیجه؛ عالم برزخ شعور و لذت و درد مخصوص به خود را خواهد داشت، چنانچه امام صادق علیه السلام می فرماید:((البَرْزخُ القَبرُ، و فیه الثَّوابُ و العِقابُ بینَ الدُّنیا و الآخِرَةِ)).(۷).برزخ، همان گور است و در آن سزای [انسان] در فاصله میان دنیا و آخرت است.

در آیات قرآن کریم و روایات نبوی و ائمه معصومین علیهم السلام در بیان کیفیت زندگانی کفار در عالم برزخ به تفصیل بحث شده است: خدای متعال می فرماید:((فَوَقاهُ اللّهُ سَیِّئآتِ ما مَکَرُوا وَ حَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ * النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا غُدُوّا وَ عَشِیّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أشَدَّ الْعَذَابِ)).(۸).«خدا او را از آسیب مکری که برایش اندیشیده بودند نگه داشت و عذاب ناگوار، خاندان فرعون را در میان گرفت. هر صبح و شام بر آتش عرضه شوند و روزی که قیامت بر پا شود ندا دهند که خاندان فرعون را به سخت ترین عذابها درآورید».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خطاب به کشته شدگان کفار در جنگ بدر فرمودند:((عندَ وقوفِه علی قَتْلی بَدرٍ: یا أبا جهلٍ یا عُتبةُ یا شَیبةُ یا اُمیّةُ، هل وجَدْتُم ما وَعَدَ ربُّکُم حَقّا؟ فإنّی قد وَجَدْتُ ما وَعَدنی ربّی حَقّا. فقالَ عمرُ: یا رسولُ اللّهِ، ما تُکَلِّمُ مِن أجسادٍ لا أرواحَ فیها؟! فقالَ: و الّذی نَفْسی بِیَدِهِ، ما أنتُم بأسْمَعَ لِما أقولُ مِنهُم، غیرَ أنَّهُم لا یَسْتَطیعونَ جَوابا.)).(٩).پیامبر خدا هنگامی که بر سر جنازه کشتگان بدر ایستاد فرمود: ابو جهل! عتبه! شیبه! اُمیّه! آیا وعده پروردگار خود را راست یافتید؟ من که آنچه را خدایم به من وعده داده بود راست یافتم. عمر عرض کرد: ای پیامبر خدا! با پیکرهای بی جان سخن می‌گویی؟ فرمود: به خدایی که جانم در دست اوست شما سخنان مرا بهتر از آنان نمی شنوید؛ فقط نمی توانند جواب بدهند.

امام صادق علیه السلام می فرماید:((أرواحِ الکُفّارِ: فی حُجُراتٍ فی النّارِ، یأکُلونَ مِن طَعامِها، و یَشْرَبونَ مِن شَرابها، و یَتَزاوَرونَ فیها، و یقولونَ: ربَّنا، لا تُقِمْ لنا السَّاعةَ لِتُنْجِزَ لنا ما وَعَدْتَنا!)).(۱۰).در اتاقهایی درون آتش جای دارند، از خوراک آن می‌خورند و از نوشیدنیهای آن می‌نوشند، و در آن جا به دیدار هم می‌روند و می‌گویند: ای پروردگار ما! قیامت را برای ما بر پا مدار تا تهدیدت را درباره ما اجرا کنی.

منابع

[1] راغب،حسین بن محمد،المفردات فی غریب القرآن، دارالفکر، ص118.

[2] ابوالحسین،احمد بن فارس، معجم مقائیس اللغة، دارالفکر، ج1،ص333.

[3] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج15، ص96.

[4] راغب،حسین بن محمد،المفردات فی غریب القرآن، دارالفکر، ص118.

[5] جوادی آملی، عبد الله، اسرار عبادات، انتشارات الزهراء، ص55.

۶.سورة المومنون: ۱۰۰_۱۰۱.

۷.قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، دارالکتاب، ج۱، ص۱۹_۲۰.

۸.سورة الغافر: ٤٥_٤٦.

٩.متقی هندی، کنز العمال، حدیث ۲۹۸۷۴.

۱۰.برقی، ابوجعفر، المحاسن، ج۱، ص۱۷۸/ ۱۶۵.