رهروان ولایت ـ برای رهایی از غصه و غمی که مانع از رشد و پیشرفت انسان در زندگی می‌شود بیشترین چیزی که می‌تواند ما را یاری دهد نوع نگاه ما به دنیا و واقعیات اطرافمان می‌باشد.
کسی منکر این مسئله نیست که تنوع در زندگی و استفاده از نکات و فضاهایی که باعث ایجاد طروات و شادی در زندگی می‌شود، تاثیر بسیار زیادی در از بین بردن افسردگی و ایجاد روحیه شاد برای فرد دارد ولی کم نیستند افرادی که بسیاری از وسائل و زمینه‌های شادبودن برای‌شان فراهم است ولی باز هم از ته دل احساس رضایت و شادکامی از زندگی خود ندارند و برعکس آن، کسانی هستند که علی‌رغم نداشتن این‌گونه زمینه‌ها و حتی داشتن مشکلات بسیار در زندگی، باز هم بسیار شاد و باطراوت زندگی می‌کنند به حدی که دیگران در نگاه اول گمان می‌کنند که این افراد در زندگی‌شان هیچ مشکلی ندارند.
بسیاری به دنبال شادکامی و لذت‌بردن حقیقی از زندگی خود هستند و گاه با وجود موقعیت اجتماعی و تحصیلاتی خوبی که دارند باز در درون خود احساس کم‌بود می‌کنند و برای پرکردن آن خلاء به انجام اموری تمسک می‌جویند که برای نمونه ما به سوالی که در انجمن یکی از کاربران مطرح کرده‌‍‌اند اشاره می‌کنیم.آنچه ما در این‌جا باید بر روی آن تاکید داشته باشیم بیان این مطلب است که هیچ کدام از عوامل و اتفاقاتی چون ازدواج، تحصیلات، تفریحات و... به تنهایی نمی‌توانند موجبات شادی را برای شخصی فراهم کنند مگر اینکه با عامل اصلی شادزیستن همراه باشند و آن چیزی نیست مگر همان نوع نگاه درست افراد به زندگی و آن چیزی که در زندگی در پی آن هستند. شادی و رضایت حقیقی در زندگی بیش از آن که در گرو آسایش و نبود مشکلات در زندگی باشد مرهون همین نوع نگاه می‌باشد.
چون ایام عزاداری سالار شهیدان است، خوب است به همین مناسبت ما مثال خود را از عاشورای امام حسین علیه‌السلام بزنیم. امام سجاد (ع) واپسین لحظات حیات پدر و یاران نزدیکش را چنین توصیف می‌کند:«لما اشتدت الامر بالحسین بن علی بن ابی طالب علیه‌السلام نظر الیه من کان معه فاذا هو بخلافهم لانهم کلما اشتد الامر تغیرت الوانهم و ارتعدت فرائصهم و وجبت قلوبهم و کان الحسین (ع) و بعض من معه من خصائصه تشرق الوانهم و تهدأ جوارحهم و تسکن نفوسهم فقال بعضهم لبعض انظروا لایبالی بالموت فقال لهم الحسین (ع) صبراً بنی الکرام فما الموت الا قنطره؛ وقتی کارزار بر حسین بی علی (ع) سخت شد، یاران او به وی نگریستند؛اما او را در حالتی غیر از آن چه خود بودند یافتند؛ زیرا هرگاه کارزار شدت می‌گرفت،رنگ آنان تغییر می‌کرد و لرزه بر اندام‌شان می‌افتاد و دل آنان می‌لرزید؛ ولی امام حسین (ع) و یاران خاص او،رنگ چهره‌شان برافروخته‌تر و اندام‌شان آرام‌تر و جان‌هایشان آسوده‌تر می‌گشت؛ از این رو آنان به یکدیگر می‌گفتند : نگاه کنید! او از مرگ نمی‌ترسد! پس امام حسین علیه‌السلام به آنان فرمود: «ای بزرگ زادگان! بردبار باشید که مرگ چیزی جز یک پل نیست...»[1]
شادکامی و رضایت حقیقی آن است که از عمق وجود و با تمام آگاهی باشد و در دامان مشکلات رنگ نبازد و ازبین نرود و این امر میسر نمی‌شود مگر با نگاهی درست به مقوله سختی‌ها و راحتی‌ها.
مشکلات ما از آنجایی شروع می‌شود که سختی‌های زندگی را نشانه‌ایی برای زندگی بد و راحتی‌ها و آسایش ظاهری در زندگی را نشانه زندگی خوب برمی‌شماریم و این سرآغاز اشتباه ماست؛ چرا که نه آن‌کس که در زندگیش سختی وجود دارد الازاما از زندگیش لذت نمی‌برد یا نمی‌تواند لذت ببرد و نه آن‌کس که در زندگیش تمام امکانات رفاهی فراهم است بهترین زندگی را دارد و لذت‌های موجود در زندگیش بهترین لذت‌ها هستند.
آنچه ما به عنوان راه‌کار شادکامی حقیقی در زندگی بدان نیازمندیم نکاتی است که به صورت خلاصه به برخی از آن اشاره می‌کنیم.
1.شناخت دنیا به عنوان مکانی که با سختی‌ها همراه هست.
همه به نوعی سختی‌هایی را در دنیا متحمل می‌شوند و این قاعده استثناء بردار نیست. شما حتی اگر پای صحبت همان اشخاصی که فکر می‌کنید در زندگی‌شان هیچ مشکلی نیست هم بنشینید، متوجه خواهید شد که آنها هم به نوبه خود دارای مشکلات و سختی‌هایی هستند و از آن رنج می‌برند چرا که بر خلاف تصور بسیاری از انسان‌ها ذات دنیا با سختی و کم‌بود پوشیده شده است و آن دنیایی که در آن از کم و کاست‌ها و سختی و مشقت‌ها خبری نیست جای دیگری است. توضیحات این بخش را با ذکر دو حدیث و آیه به پایان می‌بریم که اولا این دنیا با سختی آمیخته شده است و ثانیا کسی نیست که درجاتی از این سختی را ندیده و نچشیده باشد.
الف: مولای متقیان علی علیه‌السلام می‌فرمایند:«الدّنيا دار بالبلاء محفوفة؛ دنیا مکانی است که پوشیده از سختی‌هاست»[2]
ب: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ؛ ما انسان را در رنج آفریدیم (و زندگى او پر از رنج‌هاست)!»(سوره بلد/آیه4)
ج:حضرت صادق عليه‌السّلام می‌فرمایند: «اگر مؤمن روى يك تخته پاره در دريا قرار گيرد، خداوند شيطانى به طرف او مىفرستد تا او را اذيت كند.(و با این سختی مورد آزمایش قرار گیرد.)»[3]
در توضیح این حدیث باید گفت که نه این است که خداوند الاعیاذ بالله قصد آزار بنده‌اش را داشته باشد بلکه منظور این است که در هر کجای کره خاکیهم که باشید زمینه ابتلاء و امتحان برای همه انسان‌ها فراهم است و هیچ انسانی از این قاعده مستثناء نیست.
2.ایمان و باور به حقیقت دنیا و آخرت
ایمان همان اعتقاد قلبی ماست که سبب اعتراف لسانی ما می‌شود و اعمال و رفتار ما از همان اعتقاد سرچشمه می‌گیرد. پس باور درست و ایمان حقیقی به واقعیات دنیا و آخرت بهترین اثر را بر رفتار و زندگی ما به همراه دارد. همین باور درست و به تعبیری ایمان است که سختی‌ها را آسان و اضطراب‌ها را به آرامش تبدیل می‌کند.
رسول اكرم صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله می‌فرمایند:«مؤمن همواره گرفتار يك مصيبت مىباشد و ممكن است كه گاهى سه مصيبت براى وى پيش آيد، يا كسى در خانه او را اذيت كند و رنجش دهد و يا همسايهاى كه وى را ناراحت كند و يا كسى در محل كار و يا در خيابان و كوچه او را رنج دهد، اگر مؤمن در بالاى كوهى زندگى كند، خداوند شيطانى مىفرستد تا وى را اذيت كند(و به این سبب او را مورد آزمایش قرار دهد) و ليكن مؤمن با روح ايمان همه اين مشكلات را رفع مىكند و با آرامش دل به زندگى ادامه مىدهد.»[4]
3. بیشتر نعمت‌ها را باید دید و کم‌تر از سختی‌ها سخن گفت.(نگاه مثبت‌گرایانه به زندگی داشته باشد)
کسی منکر این مسئله نیست که در زندگی فرد سختی‌هایی وجود دارد ولی آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است این است که زیاد از سختی‌های زندگیش یاد نکند و سخن به میان نیاورد و در مقابل به نعمت‌ها و موهبت‌هایی که خداوند رحمان نصیبش کرده است نظر کند و با نیمه پر لیوان زندگیش به جنگ نیمه خالی آن برود. انسان وقتی به رنگی خود با یک نگاه مثبت نظر کند قطعا در زندگی خود بهتر می‌تواند از پس مشکلات برآید.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:«َ لَا خَيْرَ فِي عَبْدٍ شَكَا مِنْ مِحْنَةٍ تَقَدَّمَهَا آلَافُ نِعْمَةٍ وَ اتَّبَعَهَا آلَافُ رَاحَة؛ هیچ خیری نیست درآن بنده‌ای که از گرفتاری خود شکایت می‌کند و حال آن که در گذشته، هزاران نعمت داشته است و هزاران راحتی در آینده به او خواهد رسید.»[5]
---------------------------------------
پی‌نوشت:
1.معانی الاخبار؛ ابن بابویه قمی،محمد بن علی؛ انتشارات: مؤسسه النشر الاسلامی؛ سال:1361
2.غرر الحكم و درر الكلم (مجموموعة من كلمات و حكم الإمام علي عليه السلام)، 1جلد، تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، انتشارات: دار الكتاب الإسلامي - قم، چاپ: دوم، 1410 ق.
3.مشكاة الأنوار، ص264، ترجمه عطاردى، 1جلد، انتشارات:عطارد - تهران، چاپ: اول، 1374ش.
4.مشكاة الأنوار ص264، ترجمه عطاردى، 1جلد، انتشارات: عطارد - تهران، چاپ: اول، 1374ش
5.مصباح الشريعة، ص184، منسوب به جعفربن محمد عليه‌السلام، امام ششم عليه السلام، 1جلد، انتشارات:اعلمى - بيروت، چاپ: اول، 1400ق.