رهروان ولایت ـ قرآن کریم یکی از نشانههای الهی را وجود مودت و رحمت در کانون خانواده برمیشمارد و میفرماید«وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ .(سوره روم/آیه21)و از جمله نشانههای او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید که در کنارشان آرام گیرید و در میان شما محبت و شفقتی قرار داد، بی تردید در این [تدبیر عجیب] نشانههایی است برای مردمی که می اندیشند.»
وجود محبت در کانون خانواده آنقدر دارای اثرات و نکات مثبت فراوانی است که خداوند تبارک و تعالی آن را به عنوان یکی از نشانههای الهی برمیشمارد.
نبود ارتباط محبتآمیز و ارتباط کلامی مناسب بین والدین و فرزندان، کانون خانوادهایی که میتوانسته برای فرد به سکوی پرشی برای رسیدن به آینده درخشان و پرامید تبدیل شود و بیشترین احساس امنیت و آرامش را برای او به ارمغان آورد را، به فضایی رخوتانگیز و سرد و بی روح برای فرد تبدیل خواهد کرد.
محبت را خدا به صورت یک موهبت الهی از همان لحظه خلقت بین فرزند و والدین او قرار داده است ولی در اینجا هنرمند واقعی کسی است که این محبت را حفظ کرده و آن را ظاهر سازد و ابراز کند و از آن برای رسیدن به موفقیتهای بیشتر بهره ببرد. علامه طباطبایی رحمهاللهعلیه در کتاب شریف المیزان ذیل آیه 21 سوره روم که در بالا ذکر کردیم با اشاره به تفاوت مودت با محبت مینویسند:«كلمه مودت تقريبا به معناى محبتى است كه اثرش در مقام عمل ظاهر باشد، در نتيجه نسبت مودت به محبت نسبت خضوع است به خشوع، چون خضوع آن خشوعى را گويند كه در مقام عمل اثرش هويدا شود، به خلاف خشوع كه به معناى نوعى تاثر نفسانى است، كه از مشاهده عظمت و كبريايى در دل پديد مى آيد.»[1] بنابراین آن محبتی میتواند سبب آرامش و رشد یک خانواده شود که نشانههای قلبی آن نیز در عمل هم ظاهر شود و به نوعی از قلب به عمل نیز ترواش کند و گرنه کسی منکر اصل وجود محبت بین اعضای خانواده نیست ولی تمام مشکل از آنجایی آغاز میشود که در ابراز آن افراد به مشکل برمیخورند.
فرق است بین خانوادهایی که در آن چشمه های جوشان محبت و دوستی جریان دارد تا خانوادهایی که از کمبود محبت بین اعضایش رنج میبرد. جالب اینجاست که عمده موارد بزهکاری و تخلفات و شرارتهای موجود در یک جامعه در اکثر موارد به همین کمبود محبت بین اعضای خانواده بازگشت دارد.
کم نیستند افرادی که به دلیل نبود کانون گرم محبت آمیز در خانواده خود از زندگی خود احساس رضایت ندارند و از آن لذت نمیبرند که ما در اینجا برای نمونه به یکی از پستهایی که در انجمن در اینباره مطرح شده است اشاره میکنیم.
اساسیترین و عمدهترین مشکلات ما در زمینه ابراز محبت به دو مسئله بازگشت دارد:
1.کم اطلاعی و بی اهمیتی نسبت به آثار ابراز محبت.
2. اطلاع نداشتن از شیوههای صحیح ابراز محبت.
ضعف در هر یک از دو مسئله میتواند مسیر زندگی متعالی یک خانواده را به مخاطره انداخته و سرمایه و پتانسیل موجود در یک خانواده را بر باد دهد. در احادیث فراوانی مسئله ابراز محبت به اعضای خانواده، از نشانههای ایمان برای هر فردی بر شمرده شده است که به دلیل کثرت احادیث موجود در این باب ما به ذکر دو نمونه از آن بسنده میکنیم.
اميرالمؤمنين علی سلاماللَّهعليه به نقل از رسول خدا صلیاللَّهعليهوآله فرمودند: «بهترين مردم از نظر ايمان كسانى هستند كه خلقشان بهتر باشد، و با خاندان خود بيشتر مهربانى كنند و من بيشتر از شما به خانوادهام محبت مىكنم.»[2]
ونیز در حدیث دیگر على عليهالسّلام روايت مىكند رسول خدا صلىاللَّهعليهو آله فرمودند: «نزديكترين شما به من روز قيامت كسانى هستند كه خلق نيك داشته باشند، و با خاندان خود به نيكى رفتار نمايند.»[3]
تا اینجا هر چه گفته شد برای رسیدن به این یک نکته بود که نیاز یک خانواده به محبت همانند نیازی است که یک ماهی به آب دارد. چگونه است که تا ماهی در آب مستغرق نباشد حیاتش ادامه پیدا نخواهد کرد و اگر این آب به وفور و فراوانی در اختیار ماهی نباشد، دیگر بین رساندن آب به صورت قطرهچکانی به ماهی با نرساندن آب به او فرقی وجود ندارد؛ محبت در محیط خانواده نیز به همین صورت است که یا باید زیاد باشد و اگر نباشد بین نبودش با کمبودش فرق چندانی وجود ندارد.
میتوان در موضوعات مختلفی بحث محبت در محیط خانه و خانواده را دنبال کرد که به اختصار و برای طولانی نشدن مطلب پیش رو، به بخشی از آنها به صورت فهرستی اشاره میکنیم ولی به دلیل اهمیت بالای مسئله وعده آن را میدهیم که در آیندهایی نزدیک هر کدام را به صورت جداگانه در سایت تحت عنوان مطلبی مجزا خدمت شما تقدیم کنیم.
1.آثار ابزار محبت در خانواده
2.موانع ابراز محبت در محیط خانواده
3.دلایل اثر نکردن محبت بین اعضای خانواده
4.روشهای صحیح ابراز محبت در خانواده
پینوشت:
1.تفسیر الميزان، ج 16، ص 250
2.ايمان و كفر-ترجمه الإيمان و الكفر بحار الانوار ج2، ص 268، نویسنده:عزیزالله عطاردی، 2جلد، انتشارات:عطارد
3.ايمان و كفر-ترجمه الإيمان و الكفر بحار الانوار ج2، ص 268، نویسنده:عزیزالله عطاردی، 2جلد، انتشارات:عطارد