چکیده: برای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه تقویت پایه های اعتقادی و دینی آحاد جامعه و معرفی الگو های برتر زندگی در زمینه های همجون حجاب و عفاف می تواند کارساز باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه:
بی حجابی یکی از مشکلات و ناهنجاری های خطرناکی اجتماعی است، که خود می تواند خود زمینه ساز و عامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری های خطرناک دیگر باشد. از اینرو برای مقابله و جلوگیری از شیوه و گسترش این رویه نامیمون و غیر دینی می بایست ابتدا عوامل تأثیر گذار در شکل گیری این رویه اجتماعی مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد و سپس راهکاری در جهت رفع این مشکل اندیشیده شود. از نگاه بعضی پژوهشگران بی حجابی پدیده ای اجتماعی است که برای جلوگیری از گسترش آن می بایست با نگاهی اجتماعی به آن نگریسته شود. در این نوشتار سعی داریم به طور مختصر به بعضی از عوامل شکل گیری بی حجابی در سطح جامعه و راههای مقابله با را مورد بررسی قرار دهیم.
عوامل خارجی تأثیرگذار در بروز ناهنجاری بی حجابی:
1). تلاش استعمار و بد خواهان فرهنگ اسلامی:
بی شک یکی از مهمترین و تأثیر گذار ترین عوامل شیوه بی حجابی در کشور فعالیت های دقیق و از پیش طراحی شده بدخواهان نظام و فرهنگ اسلامی است. از جمله برنامه های سردمداران فرهنگ آمریکایی زدودن قداست و ارزش از حجاب و عفاف در جامعه است. هر گاه جامعه مردان و زنان قداست حیا و عفت را زیر پا گذاشتن، وارد شدن در گناهان دیگر نیز کار ساده و راحتی خواهد بود. بی جهت نیست که آموزه های اسلامی این قدر برای حیا و عفت ارزش قائل شده و آن را از جمله اصلی ترین عناصر دین معرفی نموده است.در روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: « لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا حَيَاءَ لَه؛[1]ایمان ندارد کسی که حیا ندارد». در روایت دیگر قرین بودن حیا و ایمان این چنین مورد توجه قرار گرفته است. پیامبر اکرمر(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است: « الحياء و الإيمان قرنا جميعا فإذا رفع أحدهما رفع الآخر؛[2] حيا و ايمان قرين يك ديگرند اگر يكى از ميان برخاست ديگرى هم برود». در واقع معاندان و آموزه های اسلامی و مروجان فرهنگ آمریکایی سعی دارند با از بین بردن ریشه های حیا و عفاف در بین مردم جامعه به گونه ای زمینه را برای کشوری لایک و بدون مسئولیت و اطاعت پذیر از طاغوت و استکبار جهانی رهنمود سازند.
اظهارات یکی از معاندان فرهنگ اسلامی در خصوص حجاب قابل تأمل است: «پس از آنکه حجاب زن با تبلیغات و سیعی از میان رفت، وظیفه مأموران ما آنست که جوانان را به عشقبازی و روابط جنسی نامشروع با زنان گسیل دهند».[3]
2). دگرگون ساختن ارزش های اسلامی و دینی:
دین ستیزان غربی و آمریکایی در جوامع اسلامی برای زدودن ارزشهای اسلامی تلاش های فراوانی نموده اند. این در حالی است که اسلام افراد را به رعایت و پایبندی به اصول اخلاقی و دینی سفارش و رهنمود نموده است و همگان را از تغییر دادن ارزشهای اسلامی برحذر داشته است. اسلام زن را در متن اجتماع به رعایت حجب و حیا، و وقار و متانت و سنگینی رفتار و شکوه گفتار و سلامت کردار را از او خواستار شده است.[4] برای نمونه خداوند متعال در خصوص حیای گفتاری می فرماید: « فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذي في قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً؛[احزاب، آیه 32]پس به گونهاى هوسانگيز سخن نگوييد كه بيماردلان در شما طمع كنند، و سخن شايسته بگوييد!». و همچنین در خصوص رعایت حجاب می فرماید: اینکه خداوند متعال در این خصوص می فرماید: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيما؛[احزاب، آیه 59] اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلبابها [روسرىهاى بلند] خود را بر خويش فروافكنند، اين كار براى اينكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند بهتر است (و اگر تا كنون خطا و كوتاهى از آنها سر زده توبه كنند) خداوند همواره آمرزنده رحيم است». این در حالی است که طرف داران فرهنگ غربی به دنبال اضمحلال این ارزش های دینی و اسلامی می باشند.
3). معرفی الگوهای ناهنجار به جامعه:
انسانها بسته به نوع تمایل و گرایشی که از درون برای خود ایجاد نموده تأثیر غیر قابل انکاری از الگوهای اجتماعی می گیرد. بی جهت نیست که خداوند متعال برای پیشبرد برنامه تربیتی خود در قرآن سخن از الگوهای و اسوه برای بندگان نموده و همگان را به تبعیت و الگو برداری از ایشان رهنمود ساخته است.« أُولئِكَ الَّذينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِه؛[انعام/90] ايشانند كسانى كه خداوند آنان را راه نمود، پس راه راست ايشان را پى گير». و همچنین درباره اسوه بودن پیامبر اسلام می‌فرماید:« لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً؛[احزاب/21] هر آينه شما را در [خصلتها و روش] پيامبر خدا نمونه و سرمشق نيكو و پسنديدهاى است، براى كسى كه به خدا و روز بازپسين اميد مىدارد و خداى را بسيار ياد مىكند». با توجه به اهمیت الگو در زندگی شاهد هستیم معاندان فرهنگ اسلامی به خوبی به نقش و تأثیر الگو در زندگی افراد واقف بوده و با انواع وسایل ارتباطی دنیای مدرن کنونی به معرفی بدترین الگوهای رفتاری اقدام می نمایند.
راههای مبارزه در برابر ناهنجاری اجتماعی بی حجابی:
الف: تقویت ایمان و باور دینی افراد جامعه: بی شک بهترین راه مبارزه با ترفندهای هنجار شکن دشمنان بیرونی تقویت نیرو و توان داخلی است. با مستحکم شدن پایه های اعتقادی و دینی به خوبی می توان در مقابل هجمه های غیر اخلاقی دشمنان بیرونی ایستادگی نمود. در روایتی از امام علی(علیه السلام)نقل شده است: «المرءُ بايمانِهِ؛[5] شخصيت انسان در گرو باورهاي مذهبي اوست.»
ب: احیای فرهنگ اصیل اجتماعی: احیای ارزشهای اصیل اسلامی و فراخواندن زن مسلمان به تعقل و دریافتن ارزشها و آفریدن روح تعبد و تعهد نسبت به آموزه های اسلامی نقش مهمی در پیشبرد اهداف تربیتی اسلامی و ممانعت از نا هنجاری اجتماعی همچون بی حجابی دارد.
سخن آخر: مبارزه با نا هنجاری بی حجابی نیازمند عزم جدی و مشارکت عمومی آحاد مردم است. احیای سنت دینی امر به معروف و نهی از منکر و تلاش در جهت نهادینه کردن آموزه های اسلامی توسط همه اقشار جامعه می تواند موجب تقویت فرهنگ دینی حجاب و عفاف باشد.
___________________________
پی نوشت:
[1]. الكافي: ج2، ص106 ، ح5.
[2]. نهج الفصاحة ص 453 ، ح1429.
[3]. در آمدری بر تاریخ بی حجابی در ایران: ص40.
[4]. حجاب از دیدگاه قرآن و سنت، فتحیه فتاحی زاده: ص187.
[5]. تصنيف غرر الحكم و درر الكلم: ص87، ح1452.