تنها راه برون‌رفت کشور از مشکلات اقتصادی، همانی است که تقریبا سه دهه قبل رهبرحکیم انقلاب بدان اشاره فرمودند؛ بستن چاه‌های نفت و حرکت به سوی صنعتی شدن، حمایت و سرمایه‌گذاری در دانش بنیان‌ها. آنگاه ملت ایران خواهند دید، فقر و گرفتاری اقتصادی از میهنمان کوچ خواهد کرد.
پس از هنرنمایی پهپاد‌های ایرانی در میدان نبرد و شکست دادن مدرن‌ترین سیستم‌های پدافندی دنیا، امروز 22 کشور علی‌رغم قوانین تحریمی وضع شده از سوی آمریکا، خواهان دسترسی به این برند ایرانی هستند.[1]
این قانون بازار است که مشتری برای به دست آوردن کالایی که بتواند کیفیت بالا و فناوری برتر خود را به اثبات برساند، سر از پا نمی‌شناسد؛ به علاوه، هیچ قدرتی هم نمی‌تواند مانع خرید و فروش آن شود. اما اگر محصولی به وفور و با یک کیفیت نزدیک به هم در بازار باشد، اصطلاحاً اینجا فروشنده است که دنبال خریدار می‌دود!
تفاوت خام‌فروشی و فرآورده‌فروشی دقیقاً همین‌جاست. محصولات خام مانند انواع سنگ معدن‌ها، پشم برای صنعت ریسندگی، نفت و... گرچه به خودی خود ارزشمند هستند، معمولا به راحتی در دسترس هستند؛ لذا این فروشندگان هستند که باید به دنبال خریدار باشند.
مثلا در حوزه نفت و انرژی که اتفاقاً نیاز مبرم دنیای امروزهستند، از آنجایی که کشورهای زیادی تولیدکننده هستند، بازاری با فروشنده‌های بسیار و محصولات مشابه در برابر متقاضیان است؛ لذا اینجا خریدار است که می‌تواند خواستش را برفروشنده تحمیل کند. در نتیجه در حالی که تمام دارایی ممالک غربی، مدیون نفت و گاز کشورهای صاحب نفت است، آنها هستند که برای فروشندگان سقف قیمتی تعیین می‌کنند و به هر ترتیب زمینه‌ای را فراهم می‌کنند که کشورهای صاحب انرژی، با نام سیاست‌های کلی جهانی، دنباله روی آنان باشند.
اما چرا صاحبان انرژی تاثیرپذیرند نه تاثیرگذار؟
پاسخ روشن است. شما نفت را از همه جا می‌توانید تأمین کنید، اما bmw و بنز را تنها آلمان، اپل و F35 را تنها آمریکا، و صنعت تولید بنزین درجه یک و سوخت هواپیما را تنها برخی از کشورهای محدود دارند و شاهد ۱۳۶ صرفاً شاهکار جمهوری اسلامی است. پس می‌توان گفت ثروتمندی یک کشور، امروز رابطه مستقیم با صنعتش دارد. اگر ملتی در کنار نعمت مواد خام خدادادی اولیه، همت خود را به کاربندد و در حوزه صنعت هم دستی برآتش داشته باشد، می‌تواند حرف اول را در دنیا بزند.
اینکه طی سال‌های متمادی، آمریکا قدرت اول اقتصادی و سیاسی در جهان بود، از آن روست که هم خود نفت و گاز دارد، و هم سال‌ها با چاپ دلار بدون پشتوانه، نفت سایرین را هم مجانی می‌بلعد و رشد می‌کند؛ لذا قطعاً ایالات متحده نفتی-صنعتی در قیاس با آلمانِ صرفاً صنعتی، برتری غیر قابل اغماضی دارد.
با این وصف اگر قرار باشد ایرانی در صنعت و تکنولوژی پیشرفت کند، شبیه کدام خواهد شد؟! شبیه آلمان، فرانسه و خلاصه اروپا که تنها با قطع گاز روسیه به فلاکت افتاده و هر روز صنعتشان به اضمحلال می‌رود؟ یا مانند آمریکایی که صنعتش بدون دغدغه تامین انرژی می‌تواند به حیاتش ادامه دهد؟! حالا شاید بیشتر تاکیدات رهبرمعظم انقلاب را برای توجه و مجاهدت در راه علم و صنعت دریابیم.
وجود منابع سرشار و نیروی کارآمد با استعداد، دو بال مورد نیاز هر ملتی برای رشد و تعالی است؛ اما این مدیران قوی و نترس هستند که می‌توانند با تصمیمات به‌هنگام و بزرگ، این دو بال را به خدمت بگیرند و اقتصاد را به پرواز در بیاورند. رهبر معظم انقلاب از همان ابتدای به دست گرفتن سکان انقلاب در سال 68 فرمودند: «هیچ بعید نیست(دشمن) مشکلاتی را برای فروش نفت، تهیه مواد اولیه و کالاهای ضروری به وجود آورد، تا فشار را بر مردم زیاد کند. دولت و مجلس و مسئولان باید دست به دست هم دهند و بهترین راه‌ها و موفق‌ترین شیوه‌ها را جستجو کنند، تا مشکلات اقتصادی مردم کم شود» [2] ایشان پنج سال بعد هم فرمودند: «آرزوی واقعی من -که البته ممکن است به این زودی‌ها قابل تحقق نباشد- این است که ما در چاه‌های نفت را ببندیم و اقتصاد خود را براساس کالاها و محصولات غیرنفتی بنیاد نهیم. یعنی فرض کنیم این کشور، کالایی به نام نفت ندارد.»[3]
با وجود رهنمودهای رهبری، متأسفانه بسیاری از مدیران لیبرال‌مسلک و بی‌لیاقت ما توجهی به این نکته مهم و البته استراتژیک اقتصادی نداشته و هیچ اهتمامی به خرج نداده‌اند؛ تا جایی که تقریبا دو دهه بعد رهبر انقلاب فرمودند: «من هفده هجده سال قبل به دولتی که در آن زمان سر کار بود و به مسئولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم در چاه‌های نفت را ببندیم. آقایان به قول خودشان "تکنوکرات" لبخند انکار زدند که مگر می‌شود؟!»[4] و امروز همان سیاست خام‌فروشی ادامه دارد؛ به طوری که متاسفانه در راستای چهار دهه گذشته، دولت‌های مختلف، میزان فروش نفت را به عنوان دستاورد بیان کرده و البته هنوز هم بر آن پا فشاری می‌کنند.
بعید است کسی کمترین سررشته‌ای در اقتصاد داشته باشد و تردید کند که تنها راه برون رفت کشور از مشکلات اقتصادی، همانی است که تقریبا سه دهه قبل رهبرحکیم انقلاب بدان اشاره فرمودند؛ بستن چاه های نفت و حرکت به سوی صنعتی شدن، حمایت و سرمایه‌گذاری در تولید، با محوریت حمایت از دانش بنیان‌ها. در صورت توجه ویژه به این مسئله، ملت ایران خواهند دید همان گونه که امروز خریداران برای خرید پهپادِ ایرانی به صف شده‌اند. برای دریافت سایر محصولات دانش بنیان ایرانی هم سرودست خواهند شکست، و در پس آن، فقر و گرفتاری اقتصادی از میهنمان کوچ خواهد کرد. ان‌شاءالله
پی‌نوشت:
1. همشهری https://b2n.ir/f53130
2. رهبر انقلاب در مراسم بیعت رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی 1368/3/24
3. رهبر انقلاب در دیدار جمعی از کارگران و معلمان 1373/2/13
4. رهبرانقلاب در حرم مطهر رضوی 1392/1/1