مطالب دوستان محمدمهدی رحیمی

با سلام و احترام از ارتباط شما با این مجموعه و درمیان‌گذاشتن سؤال خود با ما سپاسگزاریم. اینکه نسبت به سعادت دنیا و آخرت فرزندتان دغدغه‌مند و به دنبال راه صحیح مواجهه با چالش‌های تربیتی هستید بسیار ارزشمند و مایه خوشبختی فرزندتان است. سؤالی که مطرح فرمودید پرسش والدین زیادی است که چرا فرزندان در ابتدا در سنین پایین نسبت به نماز جدی هستند و انجام می‌دهند؛ ولی بعد از چند سال نسبت به آن کم توجه می‌شوند و والدین احساس می‌کنند که دیگر نماز برای فرزندشان اهمیت گذشته را ندارد. فرمودید روش‌های متعددی برای ایجاد علاقه در فرزندتان امتحان کردید؛ بهتر می‌بود که توضیح می‌فرمودید چه کارهایی انجام دادید؟ همچنین درمورد خواهر بزرگتر که در چه سنی است؟ ولی راجع به سن ایشان بنا را بر دوره سنی نوجوانی می‌گذاریم. دختر بزرگ‌تر شما در سن نوجوانی و دختر کوچک‌تر در سن کودکی قرار دارند. برای اینکه بهتر بتوانید با این مسئله مواجه بشوید نیاز است که با دوره‌های سنی فرزندان و ویژگی‌های این دوره‌ها آشنا شوید. رفتارهای فرزندان در دوره کودکی بیشتر بر اساس تقلید و عواطف شکل می‌گیرد. به همین جهت از مشاهده رفتار والدین و توصیه‌های صمیمانه آن‌ها زود تأثیر می‌پذیرند و در ابتدا با جدیت و شوق نماز خواندن را شروع می‌کنند ولی در ادامه با مشاهده رفتار خواهر بزرگ‌تر از او الگوبرداری کرده و نسبت به نماز کم توجه شده است. اما فرزندان در سنین نوجوانی به دلیل ویژگی این دوره که به دنبال هویت‌یابی و شناخت از خود هستند، در باورها، ارزش‌ها و اصولشان بازنگری می‌کنند و در پی دلیل و چرایی آن‌ها می‌گردند. از خود می‌پرسند که چرا باید نماز بخوانند؟ چه فایده‌ای دارد؟ رفتارها و باورهایشان را تحلیل می‌کنند و به دنبال پاسخ منطقی هستند. اگر به جواب منطقی برسند و قانع شوند در باورشان محکم‌تر از قبل می‌شوند؛ ولی اگر به چالش‌های ذهنی و پرسش‌های آن‌ها جواب قانع کننده‌ای داده نشود مخصوصاً با هجمه شبهات ضد دینی که امروزه در رسانه‌ها در دسترس فرزندان است، نسبت به این رفتارهای دینی سرد می‌شوند. پس به این نکته که عرض شد توجه داشته باشید و برای پاسخگویی به نوجوانتان از افراد مطلع در امور دینی و افرادی که ارتباط خوبی با ایشان دارند می‌توانید کمک بگیرید. همچنین فضای دوستان و رفیقان بر رفتار نوجوانان و فرزندان بسیار تأثیرگذار است. گاهی به خاطر خجالت کشیدن از دوستان و مسخره نشدن توسط آن‌ها نسبت به نماز کم توجه می‌شوند. به انتخاب دوستان و محیط تحصیلی فرزندان توجه داشته باشید. رفت‌وآمد به محیط‌هایی که در آنجا نماز خوانده می‌شود مثل مساجد و فعالیت در کانون مساجد در ترغیب نوجوانان به نماز کمک‌کننده خواهد بود. گاهی هم ممکن است فرزندان به‌خاطر مسئله‌ای از والدین ناراحت باشند و برای لجبازی با آن‌ها نماز نخوانند چون می‌داند نماز خواندن برای والدین مهم است. در این مورد با اصل نماز مشکلی ندارد؛ بلکه مسائل دیگری باعث این رفتار شده است که نیاز به توجه والدین به ریشه ناراحتی فرزند دارد و در ابتدا باید این را حل کنند تا لجبازی فرزند از بین برود. در ادامه نکاتی را جهت توجه شما برای ترغیب فرزندان به نماز عرض می‌کنم امید است که برای شما مفید واقع شود. 1- نکته اول اینکه در مورد سبک تربیتی و فرزندپروری مقتدرانه مطالعه کنید و به کار ببندید. سبک مقتدرانه یعنی درعین‌حالی که خانه را پر از محبت و عشق و علاقه می‌کنید، انتظارات و قوانین خانه را هم مشخص و اعلام می‌دارید. به عبارت دیگر کودکان هم از لحاظ عاطفی تأمین و غرق در عشق می‌شوند و هم می‌دانند که وظایفی دارند و والدین انتظاراتی از آن‌ها دارند که باید انجام دهند. وقتی کودک از لحاظ عاطفی و محبت از سمت والدین تأمین شد برای حفظ آن رابطه عاطفی راحت‌تر توقعات والدین را برآورده می‌کند. نیاز است که در این زمینه آگاهی و اطلاعات خود را افزایش دهید. 2- اگر والدین به‌عنوان الگو به شکلی در رابطه با نماز خواندن خودشان رفتار کنند که گویی در طول روز کاری مهم‌تر از نماز ندارند و نماز را بر کارهای دیگر مقدم می‌دارند، فرزندان با مشاهده این رفتار بیشتر به اهمیت نماز پی می‌برند تا اینکه بخواهند از طریق امرونهی نماز بخوانند. 3- با محیط‌هایی که در آنجا نماز خوانده می‌شود مثل مساجد، صحن‌ها و حرم‌های امامزاده‌ها ارتباط داشته باشید و این محل‌ها را با علاقه‌های فرزندتان گره بزنید. به‌عنوان‌مثال در مسیر برگشت از مسجد به پارک بروید یا علاقه‌های دیگری که دارند و شما می‌شناسید را در این زمان قرار دهید. 4- برای ایجاد رغبت و علاقه در فرزندان مداخله غیر مستقیم با استفاده از داستان، فیلم، سرگذشت افراد و... بهتر از ورود مستقیم و تذکرهای مکرر است. 5- به دوستان و محل تحصیل فرزندانتان دقت کنید. ایشان را با جمع دوستانی که نماز می‌خوانند ارتباط دهید. 6- وقتی که نماز می‌خوانند از ایشان اعلام رضایت کنید و مورد توجه و تحسین کلامی و محبت غیرکلامی قرارشان دهید. به این موارد توجه داشته باشید و بدانید که امر تربیت به‌تدریج و در بلند مدت اتفاق می‌افتد پس با صبر و استعانت از خداوند عمل کنید. اگر ابهام یا نکته‌ای داشتید مطرح بفرمایید. موفق باشید.

با سلام و احترام از اینکه به این مجموعه اعتماد کردید و سؤال خود را به اشتراک گذاشتید سپاسگزاریم و خداوند را شاکریم که توفیق همراهی شما را داریم. به طور معمول کودکان و نوجوانان اگر آموزش مناسبی دریافت نکنند به دلیل اینکه توجهی به آینده ندارند و اصطلاحاً در زمان حال زندگی می‌کنند، به سمت ولخرجی گرایش دارند. علاوه بر این‌ تربیت نامناسب خانواده و فرهنگ غلط مصرف‌گرایی می‌توانند عوامل دیگری برای هدایت کودک به سمت مصرف‌گرایی و ولخرجی باشند. پرداخت بدون حساب پول به فرزند، او را در زندگی آینده‌اش دچار مشکل خواهد کرد.  باید با رفتار و رویکرد مناسب او را کمک کرد تا مهارت مدیریت مالی را آموزش ببیند. در این زمینه نکاتی را خدمت شما عرض می‌کنم. 1- در ابتدا والدین باید به نقش الگویی خود توجه داشته باشند و دخل‌وخرج خود را به صورت صحیح مدیریت کنند. اهل ولخرجی نباشند و خرید‌های بیهوده و غیرضروری خود را محدود کنند تا الگوی مناسبی برای فرزند خود باشند. همچنین اگر شخص دیگری در نزدیکان چنین رفتاری را دارد و اهل ولخرجی است و این پسر از او تأثیرپذیر است می‌توانید ارتباط با او را محدود کنید. 2- والدین باید از دادن پول‌توجیبی بیش از حد به فرزندشان خودداری کنند. یکی از آفات پرداخت پول‌توجیبی بیش از مقدار نیاز، ولخرج شدن فرزند و عدم فراگیری مدیریت مالی است. با این کار روزبه‌روز بر توقع و خواسته‌های فرزند افزوده می‌شود و همیشه از والدین طلبکار می‌شود و همچنین باعث می‌شود به‌تدریج فرهنگ مصرف‌گرایی در او تثبیت شود. 3- والدین می‌توانند برای آموزش مدیریت پول به‌صورت هفتگی یا ماهانه مقداری که مورد نیاز او برای تأمین خواسته‌های منطقی و ضروری‌اش است را به‌عنوان پول‌توجیبی برایش مقرّر کنند و بیش از این مقدار دیگر پرداختی نداشته باشند تا کودک متوجه شود که مقدار پولی که می‌تواند خرج کند همین است و باید خواسته‌هایش را اولویت‌بندی کند. اگر پولش را خرج مورد غیر ضروری کرد از تهیه وسایل مورد نیازش باز می‌ماند. همچنین اگر پیش آمد که به وسیله‌ای نیاز داشت که هزینه‌اش بیش از مقدار پول‌توجیبی او بود؛ والدین می‌توانند به او وام بدهند و از پول‌توجیبی ماه‌های بعد او کسر کنند و یا در ازای کاری که افزون بر وظیفه روزانه‌اش است به او دستمزد پرداخت کنند. همچنین بودجه بندی را به او آموزش دهید. مثلاً وقتی پول هفتگی یا ماهیانه دریافت کرد را چند قسمت کند. بخشی برای هزینه رفت و آمد، بخشی برای خریدهای خود، بخشی برای تفریح و دوستان و بخشی را پس‌انداز کند. و حساب بانکی برای او باز کنید تا این پس‌اندازها را در آن جمع کند. نکته: توجه کنید که کودکان باید مسئولیت پذیری را نیز آموزش ببینند. یعنی اگر فرزندان در خانه کارهای خودشان را نکنند و در امور منزل به دیگران نیز کمک نکنند ولی در عین حال از والدین پول‌توجیبی دریافت کنند در زندگی آینده بی‌مسئولیت بار می‌آیند و دچار مشکل می‌شوند. به همین جهت اگر در انجام وظایف کوتاهی کرد خوب است از پول‌توجیبی یا بخشی از آن محروم گردد. 4- خوب است والدین فرزندان را در تصمیمات مالی خانواده شریک کنند و از آن‌ها نظرخواهی کنند تا با مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مالی خانواده بیشتر آشنا شوند. 5- لازم است که مادر این کودک مقاومت و جدیت بیشتری از خود نشان دهد و در برابر خواسته‌های غیر منطقی فرزند بایستد. حتی اگر کودک دست به پرخاش زد و یا گریه کرد بدون توجه به او به کار خودش مشغول باشد. لازم است والدین در برابر خواسته‌های غیرمنطقی قاطع برخورد کنند. به این نکات توجه داشته باشید و آگاه باشید که تربیت و اصلاح رفتار به‌تدریج اتفاق می‌افتد و نیازمند صبر و مداومت است. اگر ابهام یا سؤالی داشتید مطرح بفرمایید. موفق باشید.  

با سلام و احترام از اینکه به این مجموعه اعتماد و سؤال خود را به در میان گذاشتید سپاسگزاریم. برخی مواقع کودکان پرحرفی می‌کنند و همین‌طور که فرمودید راجع به موضوعات مختلف بدون تأمل اظهارنظر می‌کنند که ممکن است از حوصله اطرافیان خارج باشد. ولی باید توجه داشت که به صورت صحیح با این مسئله برخورد کنیم تا هم این رفتار در کودک کاهش یابد و هم آسیبی به اعتماد به نفس کودک وارد نشود. ▪ زیاد حرف زدن یا به اصطلاح پرحرفی در کودک می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. اشاره نکردید که نوه شما پسر است یا دختر ولی درکل دخترها نسبت به پسرها به‌خاطر جزئی‌نگری بیشتری که دارند بهتر و بیشتر هم می‌توانند موضوعات را توصیف و درمورد آن‌ها صحبت می‌کنند. ▪ یکی دیگر از مواردی که می‌تواند تأثیر داشته باشد بیکاری کودک است. زمانی که فعالیت کودکان زیاد باشد از پرحرفی آن‌ها می‌کاهد. ▪ گاهی ممکن است پرحرفی کودک به این دلیل باشد که بزرگ‌ترها فرصت صحبت به کودکان نمی‌دهند. اصل صحبت کردن و بیان افکار و احساسات خوب است و کودک به آن نیاز دارد؛ ولی گاهی فرصت پیدا نمی‌کند که بیان کند. برای همین در اولین فرصتی که توانست این مواردی که در ذهنش جمع شده را بریده‌بریده بیان مطرح می‌کند. خوب است که والدین و بزرگ‌ترها گاهی از کودک بخواهند که صحبت کند. مثلاً وقتی از مدرسه برگشته است مادر از او بخواهد که برایش از اتفاقات مدرسه تعریف کند. ▪ یکی دیگر از عوامل می‌تواند این باشد که والدین کمتر کودک را به سمت اندیشیدن و فکر کردن هدایت کرده‌اند. افرادی که کمتر تأمل می‌کنند بیشتر صحبت می‌کنند. خوب است کودکان جوری تربیت شوند که یاد بگیرند در موضوعات مختلف ابتدا فکر کنند و بعد عمل کنند و صحبت کنند. مثلاً اگر صحبت فرزندتان کامل نیست به او بگویید این بخشی که بیان کردی خیلی خوب است ولی این بخش دیگر را چه باید کرد؟ فلان نقص و ضعف را دارد؛ تا کودک وادار شود به ابعاد و جنبه‌های مختلف موضوع فکر کند. در فرمایش امیرالمؤمنین وجود دارد که اندیشیدن قبل از سخن گفتن از نشانه‌های عقل و دانایی است. ▪ گاهی نیز بچه‌ها برای جلب توجه و ابراز وجود پرحرفی می‌کنند. مثلاً در جمع بزرگ‌ترها می‌نشیند و در مورد صحبت آن‌ها شروع به اظهارنظر می‌کند. اگر والدین نیاز به توجه فرزند را تأمین کنند و در موقعیت‌های مختلف توانمندی‌ها و کار او را ببینند و مورد توجه قرار دهند و این جنبه‌ها را تقویت کنند دیگر فرزند از شیوه‌های غلط برای جلب توجه استفاده نمی‌کند. با وجود همه این نکات زمانی که کودکتان صحبت می‌کرد به حرفش گوش دهید و به طرزی برخورد نکنید که حوصله گوش دادن به او را ندارید و اگر فرصت ندارید با صراحت و احترام به او بگویید که بعد کارتان با او صحبت می‌کنید. وقتی در جمع صحبت می‌کند اگر نظرش خوب است عمل کنید و اگر نقص دارد و اصطلاحاً نیاز به چکش کاری دارد او را به جنبه‌های مختلف موضوع توجه بدید تا بیشتر تأمل کند و با پختگی صحبت کند. نکات بالا را توجه کنید، ان‌شاءالله به شما کمک خواهد کرد. اگر ابهام و نکته‌ای دارید مطرح بفرمایید. موفق باشید.  

با سلام و احترام از ارتباط شما با این مجموعه و به اشتراک گذاشتن سؤال خود با ما سپاسگزاریم. اینکه نسبت به سعادت دنیا و آخرت فرزندتان دغدغه‌مند و به دنبال راه صحیح مواجهه با چالش‌های تربیتی هستید بسیار ارزشمند و مایه خوشبختی فرزندتان است. همانطور که فرمودید اینکه شما و همسرتان سعیتان بر این است که اول وقت نماز را به‌جا آورید بسیار خوب است. اگر کودک این دریافت را از رفتار شما داشته باشد که در روز کاری مهمتر از نماز ندارید تأثیر خوبی در تثبیت اهمیت نماز برای او دارد. برای توضیح اهمیت و دلیل نماز می‌توانید از زندگی‌نامه‌های افراد و داستان‌هایی در این زمینه استفاده کنید که بسیار کمک‌کننده خواهد بود. به طور کلی استفاده از شیوه‌های غیرمستقیم تأثیر خوبی دارد. در رابطه با این سؤال که چرا باید نماز خواند کارشناسان محترم مربوطه پاسخگو خواهند بود ولی در زمینه تشویق و ترغیب فرزندتان به نماز نکاتی را خدمت شما عرض می‌کنم. 1- نکته اول اینکه توجه داشته باشید موفقیت در امور تربیتی به‌تدریج و نیازمند زمان و برنامه‌ریزی است. 2- در مورد سبک تربیتی و فرزندپروری مقتدرانه مطالعه کنید و به کار ببندید. سبک مقتدرانه یعنی درعین‌حالی که خانه را پر از محبت و عشق و علاقه می‌کنید، انتظارات و قوانین خانه را هم مشخص و اعلام می‌دارید. به عبارت دیگر کودکان هم از لحاظ عاطفی تأمین و غرق در عشق می‌شوند و هم می‌دانند که وظایفی دارند و والدین انتظاراتی از آن‌ها دارند که نمی‌شود انجام ندهند. وقتی کودک از لحاظ عاطفی و محبت از سمت والدین تأمین شد برای حفظ آن رابطه عاطفی راحت‌تر توقعات والدین را برآورده می‌کند. 3- همان‌طور که در بالا عرض شد از داستان‌ها و سرگذشت پندآموز افراد متناسب با سن او می‌توانید برای تأثیرگذاری بر فرزندتان استفاده کنید. 4- با محیط‌هایی که در آنجا نماز خوانده می‌شود مثل مساجد، صحن‌ها و حرم‌های امامزاده‌ها ارتباط داشته باشید. 5- نماز و محل‌هایی که مربوط به نماز می‌شود مثل مساجد را با علاقه‌های فرزندتان گره بزنید. به‌عنوان‌مثال در مسیر برگشت از مسجد به پارک بروید. 6- فرزندتان را در جمع دوستانی که نماز می‌خوانند قرار دهید. 7- بابت اینکه نماز می‌خواند از او اعلام رضایت کنید و او را مورد توجه و تحسین کلامی و محبت غیرکلامی قرار دهید. به این موارد و همچنین نکاتی که در ادامه خواهد آمد توجه داشته باشید و با صبر و استعانت از خداوند عمل کنید. اگر ابهام یا نکته‌ای داشتید مطرح بفرمایید. موفق باشید.