نظرات رفیعی نژاد علی اصغر

عرض سلام و احترام مجدد

علت لجبازی و پرخاش کودک گاهی برای این است که استقلالش را تثبیت کند. دوست دارد آن‌گونه که خودش می‌خواهد باشد نه آن‌گونه که شما دوست دارید. گاهی نیاز منطقی و واقعی دارد که بی‌توجهی والدین به آن موجب لجبازی کودک می‌شود. گاهی ممکن است برای جلب‌توجه باشد و در مواردی نیز کودک والدین خود را مورد آزمایش قرار می‌دهد که آیا می‌تواند آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد یا خیر؟ با زورآزمایی می‌توانند به خواسته‌هایشان برسند یا خیر؟

اصل تغافل برای مواجهه با لجبازی و پرخاش کودک بسیار کمک‌کننده است. تغافل یعنی اینکه انسان خودش را به‌غفلت و بی‌توجهی بزند. مثلاً وقتی کودک لجبازی و پرخاش می‌کند رفتار ما به‌صورتی باشد که انگار متوجه رفتار او نشدیم و مشغول کار خود هستیم. دلیلش این است که کودک فکر نکند که با داد زدن یا گریه یا جیغ و کتک زدن می‌تواند والدین را تحت تأثیر قرار دهد و از این مسئله به‌عنوان اهرم فشار علیه والدین استفاده کند. برعکس اگر زمانی که کودک لجبازی کرد والدین بخواهند برای اینکه صدای بچه قطع شود و اعصابشان راحت شود به خواسته کودک تن بدهند اشتباه است. این کار باعث می‌شود که کودک فکر کند پرخاش کردن راه رسیدن به خواسته‌هایش است و هر دفعه این پرخاش را بیشتر می‌کند تا به خواسته‌اش برسد همچنین وقتی لجبازی کرد نباید او را دعوا کرد. این کار هم موجب می‌شود لجبازی کودک بیشتر شود. راهکار همان است که خود را به‌غفلت بزنید و بی‌توجه باشید. امّا در کنار تغافل به چند نکته هم باید توجه داشته باشید. یک اینکه بی‌توجهی به پرخاش کودک تا زمانی باشد که به کسی آسیبی نمی‌رسد. ممکن است کودک به خودش یا فردی دیگر آسیب برساند در این صورت به این قضیه ورود کنید. با قاطعیت و بدون داد زدن به او بگویید نه و او را از این کار بازدارید تا این مرحله سپری شده و خشونت او کاهش یابد. نکته دوم اینکه این بی‌توجهی نباید به شکل و اندازه‌ای باشد که کودک احساس تنهایی و رهاشدگی عاطفی کند. پس در این دو صورت ورود کنید و سعی کنید که حواس پسرتان را پرت کنید.

از طرفی سن سه چهارسالگی لجبازی کودک زیاد است برای همین با کودک مدارا کنید. بدون دلیل با کودک مخالفت نکنید. تا جایی که امکان دارد با او همکاری کنید و به خواسته‌های منطقی‌اش جواب دهید قبل از اینکه به لجبازی برسد. زمینه‌های لجبازی را شناسایی کنید و از آن‌ها پیشگیری کنی. یعنی ببینید در چه شرایطی و با چه رفتاری کوکتان لجبازی یا پرخاش می‌کند بعدازآن شرایط جلوگیری کنید.

امرونهی برای کودک لازم است اما به‌اندازه باید باشد. امرونهی زیاد کودک باعث لجبازی او می‌شود. بجای استفاده از الفاظ این‌چنینی «مگر نگفتم نکن، اینکار رو تموم کن، بیا بشین، چند بار بگم دست نزن» از جملات مثبت برای بیان انتظارتان از او یا پرت کردن حواسش استفاده کنید. مثلاً« به نظرت چه‌کار کنیم که اسباب بازیت زود خراب نشه؟، بیا ببینیم اینجا چی داریم؟»

مواقعی که کودکتان خواسته خود را بدون جیغ و گریه مطرح کرد به او توجه کنید و تا متوجه شود که زمانی که آرم است به او توجه می‌شود و پاسخ می‌گیرد ولی وقتی گریه می‌کند به خواسته‌اش نمی‌رسد.

همانطور که قبلاً عرض شد در مواجهه با کودک باید مدارا کرد و اصلاح رفتار او نیازمند زمان است پس در این مسیر صبر داشته باشید و از خداوند استعانت و کمک بگیرید. موفق باشید.

سلام و احترام

کودکان گاهی کارهایی انجام می‌دهند که موجب ناراحتی و اذیت دیگران می‌شوند ولی باید با کودک مدارا کرد و در برابر رفتارهای اشتباه او (تا جایی که به کسی آسیب نرساند) صبر کرد. نباید از او انتظار درک شرایط و مسائل زندگی را داشت. اگر رفتار اشتباهی را انجام می‌دهد طبیعی است. یا اقتضای سن اوست و یا از دیگران تقلید می‌کند. بنابراین برخورد سخت با کودک و تحت‌فشار قرار دادن او و استفاده از تنبیه بدنی نه‌تنها باعث ترک آن کار اشتباه نمی‌شود بلکه موجب افزایش آن رفتار و آسیب رسیدن به جسم و روان کودک نیز می‌شود. مورد تنبیه بدنی قرار گرفتن کودکتان موجب شده که احساس امنیت نداشته باشد. به همین دلیل دچار اضطراب است. این مطالبی که فرمودید نیز ناشی از همین مسئله است. یعنی وقتی کودک مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرد، یاد می‌گیرد که همین رفتار را با دیگران داشته باشد و زمانی که از مسئله‌ای ناراحت و هیجانی می‌شود اطرافیانش را کتک بزند و پرخاش کند. علاوه بر این تنبیه بدنی به کودک فشار و استرس وارد کرده و باعث شده که دچار اضطراب شود. لجبازی و خیس کردن شلوارش نیز ناشی از همین مسئله است. بخاطر فشار روانی و اضطرابی که تحمل می‌کند مشکلاتی برای او بوجود آمده است. بنابراین به‌هیچ‌وجه فرزندتان را تنبیه بدنی و دعوا و سرزنش نکنید.
لازم است روزانه با او بازی کنید، برایش وقت مخصوصی قرار دهید که باهم باشید و به او خوش بگذرد.
بیشتر از گذشته به او توجه کنید و با محبت و نوازش به او اطمینان دهید که از او راضی هستید و همیشه دوستش خواهید داشت.

کودکان در این سنی که فرزندتان است، به دنبال افزایش استقلال خود هستند. ولی این اضطراب و عدم حس امنیت روانی باعث شده که کودکتان نتواند مستقل شود و به شما وابسته شده است. اطمینان نمی‌کند که از شما جدا شود.
اگر با پدرش نیز وقتی را برای بازی داشته باشد برای کاهش وابستگی کودک به شما خوب است.
استفاده از بازی مثل‌ «قایم باشک» در کاهش وابستگی و تجربه جدا شدن از شما خوب است.
در برخی کارها مثل انتخاب اینکه کدام لباس را بپوشد، لباسی که می‌خرد چه رنگی باشد حق انتخاب و تصمیم‌گیری به او بدهید. گاهی از او بپرسید امروز چه غذایی دوست دارد بخورد.

درمورد رفت‌وآمد با آشنایان و لجبازی فرزندتان، برای مدتی حدوداً یک ماه رفت‌وآمدتان را محدود کنید و با کسانی رفت‌وآمد کنید که فرزندتان با آن‌ها راحت است و به او خوش می‌گذرد و مدت آن رفت‌وآمد هم کم باشد.

درمورد شیشه شیر باوجود اینکه 5 ماه از آن گذشته اگر زیاد بهانه می‌گیرد اگر برای آن می‌توانید جایگزینی فراهم کنید مثل لیوان و کودک به آن راضی می‌شود جایگزین کنید و اگر راضی نمی‌شود در شیشه آب میوه یا آب قند یا آب و شیره انگور بریزید و به فرزندتان بدهید.

به نکات بالا توجه داشته باشید و آن‌ها را انجام دهید. دقت داشته باشید که تغییر رفتار فرزندتان نیاز به صبر شما دارد تا ان‌شاءالله بعد از مدتی اضطرابش کاهش یابد و رفتارش به‌مرور بهبود یابد.
موفق باشید.