مطالب دوستان نیک رو

با عرض سلام و ادب خدمت شما همین سوال را محمد بن حنفیه (برادر ناتنی امام حسین علیه‌السلام) از ایشان پرسید. حضرت در جوابش فرمودند: «أَتَانِي رَسُولُ‏ اللَّهِ ص بَعْدَ مَا فَارَقْتُكَ فَقَالَ يَا حُسَيْنُ ع اخْرُجْ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ يَرَاكَ قَتِيلًا فَقَالَ لَهُ ابْنُ الْحَنَفِيَّةِ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ فَمَا مَعْنَى حَمْلِكَ هَؤُلَاءِ النِّسَاءَ مَعَكَ وَ أَنْتَ تَخْرُجُ عَلَى مِثْلِ هَذِهِ الْحَالِ قَالَ فَقَالَ لَهُ قَدْ قَالَ لِي إِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ يَرَاهُنَّ سَبَايَا»؛ «پس از آنکه از تو جدا شدم، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله و سلم [در بيدارى يا در خواب‏] نزد من آمد و فرمود: اى حسين! خارج شو، همانا خداوند خواسته است تو را (براى پيشرفت دين) كشته ببيند. محمّد بن حنفیه گفت: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ، اكنون كه تو با اين وضع حركت می‌‏كنى، همراه بردن اين زنان با تو چه معنى دارد؟ امام حسين عليه‌السّلام فرمود: رسول خدا صلى‌اللَّه‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم به من فرمود:  همانا خداوند چنين خواسته كه آنان را [برای اعلان شهادت و مظلومیت تو در نقاط مختلف] اسير و گرفتار ببیند». [بحارالانوار، ج44، ص364]. این جمله نشان از آن دارد که رفتن به سمت کربلا و جانفشانی به خواست و اراده الهی بوده، نه اینکه حضرت علم به کشته شدن خود داشته باشند و از پیش خود دست به خودکشی بزنند. خودکشی زمانی صادق است که انسان بر خلاف تکلیف جانش را در معرض هلاکت قرار دهد و الا اگر بداند کشته می‌شود و البته کشته شدنش هم موافق با تکلیف و خواست و اراده خدا است، در چنین فرضی خودکشی صدق نمی‌کند. اگر چنین موردی را از مصادیق خودکشی بدانیم، نتیجه‌اش آن است که بگوییم: تمام کسانی که به جنگ رفته و با ایثار جانشان را از دست داده‌اند، خودکشی کرده‌اند.

با عرض سلام و ادب خدمت شما حدیثی که شما به آن اشاره فرمودید، در کتاب اصول کافی نقل شده است و مضمونش این است: « إِنَّ يُوسُفَ ع لَمَّا قَدِمَ عَلَيْهِ الشَّيْخُ يَعْقُوبُ ع دَخَلَهُ عِزُّ الْمُلْكِ فَلَمْ يَنْزِلْ إِلَيْهِ فَهَبَطَ جَبْرَئِيلُ ع فَقَالَ يَا يُوسُفُ ابْسُط رَاحَتَكَ فَخَرَجَ مِنْهَا نُورٌ سَاطِعٌ فَصَارَ فِي جَوِّ السَّمَاءِ فَقَالَ يُوسُفُ يَا جَبْرَئِيلُ مَا هَذَا النُّورُ الَّذِي خَرَجَ مِنْ رَاحَتِي فَقَالَ نُزِعَتِ النُّبُوَّةُ مِنْ عَقِبِكَ عُقُوبَةً لِمَا لَمْ تَنْزِلْ إِلَى الشَّيْخِ يَعْقُوبَ فَلَا يَكُونُ مِنْ عَقِبِكَ نَبِي‏»؛ «زمانی که حضرت يعقوب در سن پیری بر حضرت يوسف عليهما السّلام وارد شد، عزت سلطنت يوسف را گرفت و به احترام او [از مرکب] پياده نشد، [در این لحظه] جبرئيل عليه‌السّلام فرود آمد و گفت: يوسف! كف دستت را باز كن، چون باز كرد، نورى از آن خارج شده و در فضاى آسمان قرار گرفت. يوسف گفت: اين چه نورى بود كه از كف دستم خارج شد؟ جبرئیل گفت: به كيفر پياده نشدنت براى پدرت يعقوب، نبوت از فرزندانت خارج شد و از نسل تو دیگر پيغمبرى زاده نخواهد شد». [کافی، اسلامیه، ج2، ص311] حدیث مذکور به لحاظ سندی ضعیف است؛ زیرا اسم راویانی که در سلسه سند هستند، به صورت کامل ذکر نشده و یکی از راویان مجهول است. (به اصطلاح علمی حدیث مرفوعه است). به لحاظ محتوایی هم اگرچه برخی از بزرگان در صدد توجیه آن برآمده‌اند تا با مقام نبوت حضرت یوسف ناسازگاری نداشته باشد، اما واقعیت آن است که ظاهر حدیث گویای نوعی تکبر و خودباختگی برای ایشان می‌باشد که به اعتقاد شیعه با مقام پیامبری به‌هیچ وجه سازگاری ندارد. ضمن اینکه ظاهر حدیث با قرآن هم‌خوانی ندارد؛ زیرا قرآن در نقل جریان حضرت یوسف می‌فرماید: ایشان پدر و مادر خود را بر تخت پادشاهی نشاند. [یوسف: 100] این موضوع حاکی از تکریم آن حضرت نسبت به شأن پدر خویش است. در روایات ما هم تاکید شده که هر حدیثی مخالفت با ظاهر قرآن دارد، آن را کنار بگذارید. بنابراین نمی‌توان خیلی به این حدیث اعتماد کرد. البته آیا اینکه از نسل حضرت یوسف پیامبرانی بوده‌اند یا نه، ما اطلاع دقیقی از آن نداریم؛ ولی بر فرض آنکه در نسل ایشان پیامبرانی وجود نداشته باشند، نمی‌تواند به دلیل مذکور بوده باشد.

با عرض سلام و ادب خدمت شما  ممنون از اینکه سوال خود را با ما در میان گذاشتید. از آنجاکه ایشان به ادیسون مثال زده است و این مثال بر سر زبان خیلی از مردم نیز وجود دارد، در ابتدا لازم می‌دانیم تا نکاتی را درباره او عرض کنیم: بر خلاف چیزی که مشهور شده، ادیسون مخترع و کاشف برق نیست. او تنها یکی از صدها هزار مخترع وسائل گوناگون برقی است که به جهت ریاست شرکت بزرگ روشنایی و به کارگیری کارگروه بزرگی از تکنسین‌ها و کارمندانی که زیر دست او به تحقیق و آزمایش می‌پرداختند، موفق به گرفتن امتیاز ثبت اختراعات متعدد برقی گشت. او درواقع در بازاری رقابتی با تکمیل ایده‌های علمی دیگران، نبض بازار را به دست گرفته و در جهت توسعه بیشتر شرکت خود قدم بر می‌داشت. قصد حقیقی او خدمت به مردم نبود؛ بلکه با فکر تجاری و با استفاده از متخصصین به‌نام، سعی در گسترش تجارت خود و کسب سرمایه بیشتر داشت. شهرت او هم بیشتر به خاطر همین گستره کار و تاسیس شرکت بزرگش بود. همین موضوع نیز باعث می‌شد تا هر چیزی که منافع او و شرکتش را تامین کند، در دستور کار خود و  در مسیر تولید قرار دهد. صندلی برقی اعدام، یکی از ده‌ها اختراع شرکت اوست که او کاملاً در جریان اختراع و تولید آن قرار داشت. تولید این صندلی الکتریکی که به بدترین صورت ممکن محکوم را به قتل می‌رساند، بازار تجارت او را رونق می‌بخشید. اولین کسی که از این روش برای اعدامش استفاده شد، ویلیام کملر از نیویورک بود که در اوت ۱۸۹۰ به این شکل اعدام شد. شوک اولی به مدت ۱۷ ثانیه به او وارد شد که موجب بی‌هوشی او شد؛ ولی قلب و مغز وی همچنان زنده بودند. بعد از معاینه پزشکان، دستور اعدام مجدد صادر شد. در مرتبه دوم، از ۲ هزار وات برق برای اعدام کملر استفاده شد. جریان قوی برق باعث پاره شدن رگ‌های او شد و فوران خون به بیرون از بدنش باعث اتصالی در صندلی شده و باعث شد او آتش بگیرد. بعدتر یکی از مسئولان ساخت این صندلی اظهار کرده بود که اگر برای اعدام او از تبر استفاده می‌شد، راحت‌تر جان می‌داد. یکی از خبرنگارانی که به‌طور حضوری شاهد این رخداد بوده نیز اذعان داشته صحنه دلخراشی را شاهد بوده‌است. [رک، مستند ادیسون و صندلی الکتریکی و ویکی پدیا، صندلی الکتریکی، B2n.ir/q14589] اما در پاسخ به پرسشی که آن شخص مطرح کرده، باید عرض کنیم بستگی به نگاه و دید انسان دارد. برای کسی که نگاهی مادی داشته باشد و برای ماوراء طبیعت و امور غیر مادی هیچ تاثیری در عالم قائل نباشد، طبیعتاً شخصیتی ارزشمندتر است که خدمات مادی بیشتری را به بشر رسانده باشد. با این نگاه در واقع کسی را می‌توان پر فایده‌تر دانست که فواید مادی بیشتری را برای بشر به همراه داشته باشد. البته پر واضح است که در این فرض نیز باید کسی را در نظر گرفت که قصدش خدمت به بشر بوده باشد، نه اینکه در جهت منافع خود و کسب سود بیشتر و جلب سرمایه هنگفت‌تر و گرفتن نبض بازار دست به تولیدات متعدد زده باشد. نمونه بارز آن در زمان حاضر ایلان ماسک مدیر عامل شرکت‌ بزرگ اسپیس‌اکس و شرکت‌های نظیر آن است. این شرکت‌ها شاید سالانه ده‌ها اختراع به ثبت رسانده و خدمات گوناگونی را در حوزه‌های هوش مصنوعی، انرژی خورشیدی، فناوری عصبی، رایانه، هوا و فضا و ... در اختیار مردم قرار دهند؛ اما آیا می‌توان گفت قصد ایشان خدمت به بشریت است؟ واقعیت آن است که آنها تنها به‌دنبال منافع خود بوده و در این راه از هیچ اقدامی و لو اقدامات ضد بشری دریغ نمی‌ورزند. با این وجود اگر کسی پیدا شود که از سر دلسوزی و قصد هم‌دردی، به بشریت خدمت کند، ستودنی است. اما آیا در این عرصه روحانیت جایگاهی ندارند؟  حقیقت آن است که با این نگاه نیز، روحانیت در صف مقدم خدمت به مردم هستند. بر اساس آمار، روحانیت همان قشری است که بیشترین شهید را در دفاع مقدس تقدیم کرده است. [باشگاه خبرنگاران جوان، بیشترین شهید در تاریخ انقلاب مربوط به قشر روحانیت است، B2n.ir/f28416] هرگاه زلزله و سیل و دیگر بلایای طبیعی و غیر طبیعی بر سر مردم می‌آید، روحانیت در خط مقدم هستند. همواره کارهایی از قبیل اردوهای جهادی، کمک به فقرا، کار فرهنگی برای جوانان، دفاع از نوامیس، یکی از جلودارانش طلبه‎‌ها و روحانیت معزز بوده‌اند؛ اما چون بنای این بزرگواران بر اخلاص و عدم ریا بوده، غالباً نام و نشانی از خود بر جای نگذاشته‌اند. در جایی مانند دفاع مقدس که آمار آن ثبت شده است، این حقیقت به خوبی بروز می‌کند. امام امت با پدید آوردن این انقلاب، بزرگترین خدمت را به مردم این کشور نمود. ایشان کشوری را که شاهش از سگ آمریکایی پست‌تر بوده و سفیر آمریکا در تصمیمات راهبردی آن مشارکت داشت، از دست استعمار آمریکای جهان‌خوار رهانیده و در دست خود مردم قرار داد. [رک، پژوهشکده تاریخ معاصر ایران، نقش و وزن سفارت آمریکا در ایران قبل از انقلاب، https://b2n.ir/b22582 و کتاب فرزند خدا، نوشته حجه‌الاسلام راجی] جمهوری اسلامی اگرچه به جهت تحریم‌ها و کم‌کاری و خودباختگی برخی از مسئولینش نتوانسته آن‌گونه که مطلوب است به آرمان‌هایش برسد، اما قابل مقایسه با زمان قبل خود هم نیست. بر اساس گزارش آماری پایگاه‌های آماری دنیا، میزان پیشرفت‌هایی که در حوزه‌های گوناگون صنعتی، نظامی، پزشکی، هسته‌ای و ...  در این چهل و خورده‌ای سال صورت پذیرفته، این کشور را در موضوعات مختلف در رتبه‌های بالای جهان قرار داده است. [برای مشاهده آمار، رک، کتاب صعود چهل ساله، نوشته حجه‌الاسلام راجی و کانال سُعداء در ایتا]. اینها خدماتی است که منشا پیدایش آن یک روحانی، با ادعای حکومت دینی بوده است. بزرگان علمی در تاریخ همچون ابن سینا و خواجه نصیر که پیشرفت‌‌های گوناگونی را برای کشور عزیزمان به ارمغان آورده‌اند، روحانی بوده‌اند. این در صورتی بود که ما نگاهی مادی با فرض نفی ماوراء به اطرافمان داشتیم. اما اگر فرض بگیریم که خدایی وجود دارد، تاثیرات عالم ماوراء بر دنیا وجود دارد، آخرت و ابدیتی نیز وجود دارد، موضوع خیلی واضح‌تر خواهد بود؛ زیرا فرض آن است که روحانیت و دین به واسطه روشنگری مردم نسبت به حقائق عالم، در صدد تامین آرامش ابدی آنها و زندگی اصلی ایشان می‌باشند. به فرموده قرآن، دنیا چند صباحی بیش نبوده و آن هم همه‌اش بازیچه است. اصل زندگی انسان و حقیقت آن در آخرت است و از لحظه مرگ شروع می‌شود. [عنکبوت: 64]. دین با برنامه جامعی که دارد، علاوه بر تامین آرامش دنیوی، نقش تعیین‌کننده‌ای برای تامین آرامش ابدی انسان ایفا می‌کند. روحانیت صالح نیز که مبلغ دین هستند، به تحقق این امر دامن می‌زنند. درنتیجه نقشی که دین و روحانیت ایفا می‌کنند، قابل مقایسه با سایرین نیست؛ زیرا ابدیت با چند روز محدود، قابل مقایسه نیستند. درباره آیه‌الله بهجت و اولیایی مانند ایشان نیز باید اذعان کرد که وجودشان مایه امنیت زمین و دفع بسیاری از بلاها از مردم است. امام کاظم علیه‌السلام فرمودند: « إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ مُنَادِياً يُنَادِي مَهْلًا مَهْلًا عِبَادَ اللَّهِ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ فَلَوْ لَا بَهَائِمُ رُتَّعٌ وَ صِبْيَةٌ رُضَّعٌ وَ شُيُوخٌ رُكَّعٌ لَصُبَّ عَلَيْكُمُ الْعَذَابُ صَبّاً تُرَضُّونَ بِهِ رَضّاً»؛ «راستى براى خدا عز و جل در هر روز يک جارچى است كه جار كشد: اى بنده‌‏هاى خدا از نافرماني‌ خدا دست بردارید؛ اگر نبودند زبان بسته‌‏هاى چراكننده و كودكان شير خوار و پيرمردانِ اهل رکوع [و عبادت خدا]، عذاب به سختى بر شماها مى‌‏باريد كه خوب بدان نرم و كوبيده شويد». [کافی، اسلامیه، ج2، 276] آدم بن زکریا از اصحاب امام رضا بود که در قم زندگی می‌کرد و وکالت ایشان در آن شهر را به عهده داشت. وقتی به دلیل شدت معصیت اهل قم، از امام اجازه خواست تا از قم هجرت کند، حضرت در جوابش فرمودند: «چنین نکن، زیرا خدا به سبب تو بلا را از اهالی قم دور می‌کند، همان‌گونه که به سبب اباالحسن کاظم(ع) بلا را از اهالی بغداد (کاظمین) دور می‌کند». [اختصاص شیخ مفید، الالفیه العالمی لموتمر الشیخ المفید، ص78]

با عرض سلام مجدد متن روایت کمی مجمل است و به وضوح نمی‌توان از بین دو معنا یکی را به‌عنوان تفسیر صریح آن مطرح نمود؛ ولی ظاهر اولیه آن، شبِ شروع سفر است؛ زیرا حضرت فرموده‌اند: هرگاه به مسافرت رفتی، در آن شب، (یعنی در آن شبی که مسافرتت را شروع کردی)، مجامعت نکن. حال ممکن است انسان در روز حرکت کند، خب شب اول سفرش(روز که شب شد)، خوب است مجامعت نکند و ممکن است در شب حرکت کند، خب همان شب خوب است که مجامعت نداشته باشد. معنای دوم که غیر ظاهر بوده و از معنای اول دورتر می‌باشد، این است که در شبی که فردایش به سفر می‌رود، مجامعت نکند. البته برخی همین معنای دوم را ترجیح داده و در توجیهش نیز گفته‌اند:  هنگام آميزش زن و مرد بايد آرامش و امنيت فكري و روحي داشته باشند و هيچ گونه نگراني و اضطرابي در كار نباشد. اين مسأله مهمي است و در توليد مثل و سلامتي جسمي و رواني فرزند نيز تأثير بسزايي دارد؛ اما شبي كه انسان فردايش به مسافرت مي رود، از آرامش روحي و رواني برخوردار نيست! در هر صورت احتیاط اقتضا می‌کند که هر دو را ترک کرده یا لااقل در صورت ضرورت صدقه داده شود.