رهروان ولایت ـ یکی از مکان‌هایی که همیشه مورد احترام و توجه و تجدید روحیه‌ی شیعیان بوده است زیارت‌گاه‌های امامزادهها می‌باشد.
گذشته از اینکه زیارت قبور، در نزد مسلمانان، دارای ارزش و ثواب است، در مورد امامزاد‌ها ثواب بیشتری دارد و این موضوع، به سبب سفارشاتی است که از طرف معصومین(علیهم‌السلام) به ما رسیده است.
به همین دلیل، ابتدا تأثیر قبور، به صورت کلی و سپس تأثیر زیارت قبور امامزادگان و مطالبی در این زمینه می‌پردازیم.
تأثیر زیارت قبور و ثواب آن:
زیارت قبور به صورت کلی موجب یاد‌آوری آخرت و عبرت گرفتن است زیرا پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در این‌مورد می‌فرماید: «به زیارت اهل قبور بروید که این کار سبب یاد‌آوری آخرت می‌شود»[1] و در روایت دیگری اصبغ بن نباته[2] می‌گوید: «با امام علی(علیه‌السلام) بودم؛ در هنگام عبور از قبرستان فرمود: «السَّلَامُ عَلَى أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِنْ أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا أَهْلَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ كَیْفَ وَجَدْتُمْ كَلِمَةَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ بِحَقِّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ اغْفِرْ لِمَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ احْشُرْنَا فِی زُمْرَةِ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» سپس فرمود: شنیدم رسول خدا(صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) مى‌فرمود: هر كه در هنگام عبور از قبرستان، این جملات را بگوید، گناهان پنجاه سالش بخشیده مى‌شود . اصحاب، عرض كردند: اى رسول خدا! كسى كه گناه پنجاه سال نداشته باشد چه؟ فرمود : گناهان [پنجاه سال] پدر و مادر و برادرانش و عموم مسلمانان بخشیده مى‌شود[3]».[4]
زیارت قبور افراد، نسبت به یکدیگر دارای اثرات متفاوت است، مثلا در مورد زیارت ائمه(علیهم‌السلام) روایت است که امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «کسی که ما را پس از وفاتمان زیارت کند، گویا در حال حیات ما، به زیارتمان آمده است».[5]
و در مورد زیارت قبر پدر و مادر روایت از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است که: «کسی که قبر پدر و مادرش یا یکی از آندو را در هر شب جمعه، زیارت کند گناهش بخشیده و نیکوکار؛ نوشته می‌شود».[6]
روایت در مورد زیارت امامزادگان:
روایت از امام باقر(علیه‌السلام) است که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: «كسى كه من یا یكى از فرزندانم را زیارت كند روز قیامت به زیارت او می‌آیم و او را از هول و وحشتهاى آن روز مىرهانم».[7]
در این روایت، پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) زیارت امامزادگان را در کنار زیارت خود مطرح فرموده است.
کلمات علما و بزرگان در مورد امامزادگان و زیارت آن‌ها:
کلمات بسیاری از علما و بزرگان در مورد زیارت امام‌زاگان مطرح شده که به بعضی اشاره می‌شود:
زیارت امامزادگان و شاه‌زادگان عالی‌مقام که قبورشان محل فیوضات و برکات و موضع نزول رحمت و عنایت الهی هستند و علمای بزرگ تصریح به مستحب بودن زیارت قبور ایشان نموده‌اند و ایشان؛ پیوسته تار روز قیامت، پناه‌گاه درماندگان و مظلومین خواهند بود.[8]
آیت الله العظمی بهجت بعد از نقل یک کرامت از حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها): «خدا می‌داند وقتی مردم، چنین عجایب و غرایب و کراماتی را از مشاهد مشرفه و مزارهای امامزادهها می‌بینند، چه قدر عقایدشان محکم می‌شود؟!».[9]
امامزادگان در عالم برزخ و هم در عالم ماده نظارت دارند و در هر مکانی که هستند سبب دفع بلا و قضا و نزول خیر و برکت هستند.[10]
نتیجه:
زیارت قبور، دارای اثرات مثبت بسیار است و زیارت امامزادگان و حضور آن‌ها در مکان‌های مختلف، و کرامات ایشان، سبب محکم شدن عقاید و تسلی دل‌های پژمرده و دفع بلا و نزول خیر و برکت است و شاید بتوان گفت که یکی از مصداق‌های این آیه هستند که: «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْكَرَ فیهَا اسْمُه؛[نور/36] (این نور هدایت) در خانههایى است كه خداوند اذن داده رفعت یابند و نام او در آن‌ها ذكر شود». زیرا این مکان‌ها سبب یاد خداوند و بردن نام او می‌شوند.
--------------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. زُرِ الْقُبُورَ تَذْكُرْ بِهَا الْآخِرَةَ؛«مجموعة ورام(تنبیه الخواطر)، ج1، ص288».
[2]. یکی از اصحاب امام علی(علیه‌السلام).
[3]. عَنْ أَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ كُنْتُ مَعَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع فَمَرَّ بِالْمَقَابِرِ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَى أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِنْ أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا أَهْلَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ كَیْفَ وَجَدْتُمْ كَلِمَةَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ بِحَقِّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ اغْفِرْ لِمَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ احْشُرْنَا فِی زُمْرَةِ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ قَالَ عَلِیٌّ ع سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ مَنْ قَالَهَا إِذَا مَرَّ بِالْمَقَابِرِ غُفِرَ لَهُ ذُنُوبُ خَمْسِینَ سَنَةً فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ لَمْ یَكُنْ لَهُ ذُنُوبُ خَمْسِینَ سَنَةً قَالَ لِوَالِدَیْهِ وَ إِخْوَانِهِ وَ لِعَامَّةِ الْمُسْلِمِینَ؛«بحارالأنوار(چاپ: مؤسسة الوفاء)، ج90، ص 203».
[4]. توضیح، اینکه این فرمایش امام(علیه‌السلام) مجوز برای گناه نیست.
[5]. مَنْ زَارَنَا فِی مَمَاتِنَا فَكَأَنَّمَا زَارَنَا فِی حَیَاتِنَا؛«مستدرک‌الوسائل، ج10، ص183».
[6]. «مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبَوَیْهِ أَوْ أَحَدِهِمَا فِی كُلِّ جُمُعَةٍ غُفِرَ لَهُ وَ كُتِبَ بَرّاً؛«همان، ج2، ص365».
[7]. مَنْ زَارَنِی أَوْ زَارَ أَحَداً مِنْ ذُرِّیَّتِی زُرْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَأَنْقَذْتُهُ مِنْ أَهْوَالِهَ؛«کامل الزیارات، ص11 - وسائل الشیعه، ج14، ص331».
[8]. مضمون کلام شیخ عباس قمی(در مفاتیح الجنان، ص1094(در فضیلت زیارت امامزادگان).
[9]. منبعی که بنده در اختیار داشتم: کتاب‌موبایل در محضر بهجت، ص187.
[10]. آیة الله ناصری