تلاش تبلیغاتی اهل بیت امام حسین علیه‌السلام

بعد از حادثه عاشورا، كاروان اسیران كربلا در كوفه، شام و سپس مدینه، با خواندن خطبه، سرودن شعر، پاسخگویی به مخالفان و سوگواری، پیام حماسه حسینی را به مردمان این نواحی انتقال دادند و بزرگترین تاثیر را برجای نهادند. اثری كه سخنان فرزندان و خواهران امام حسین علیه السلام در اجتماع كوفه و شام برجای گذاشت، از اثر كشته شدن شهیدان كربلا كمتر نبود.
محور تبلیغات كاروان اسیران، معرفی ارزشهای دینی، وصف رسول اكرم صلی الله علیه و آله و انتساب اهل بیت او، نكوهش مردمی كه عكس العملی درباره جنایات و ستمهای امویان از خود بروز ندادند، افشای جنایات بنی امیه، حمایت از قیام حسینی و جلوگیری از تحریف حادثه عاشورا بود. در واقع بازماندگان این قیام از فرصت تماس گرفتن با مردم در بلاد گوناگون به بهترین وجه بهره برداری كردند و این دشمنان نادان آنان بودند كه با اسارت این عزیزان و انتقال آنان به شام، زمینه تبلیغاتی خوبی برای روشن شدن حقایق و افشای مفاسد امویان فراهم آوردند.
ندبه و سوگواری در كربلا
در خود كربلا زینب كبری علیها السلام از راه گریه، تبلیغات خود را آغاز نمود. چون حضرت زینب علیها السلام بر بالین پیكر پاك حضرت امام حسین علیه السلام رسید، سخنی بر زبان جاری نمود كه با شنیدن آن دوست و دشمن به گریه و زاری پرداخت و چنان ماتم سرایی در صحرای كربلا برای شهیدان نینوا صورت گرفت كه چشمه اشك را در آن كویر غم جاری ساخت. «قروة بن قیس حنظلی.» نقل می‌كند: به خدا سوگند زینب را هرگز فراموش نمی‌كنم كه برای برادرش ندبه می‌كرد و با صوت حزین و قلب داغدار می‌گفت: «وا محمداه! صلی علیك ملیك السماء هذا حسین مرمل بالدماء مقطع الاعضاء وبناتك سبایا الی الله المشتكی والی محمد المصطفی والی علی المرتضی؛ (1) ‌ای محمد! فرشتگان آسمان بر تو درود فرستند، این حسین علیه السلام است كه به خون آغشته و اعضایش قطع شده است. و دخترانت اسیرند. به خدا و محمد مصطفی و علی مرتضی شكایت می‌برم..»
این نوحه و ماتم داری، خود حركتی تبلیغی بود.
همچنین وقتی امام سجاد علیه السلام بدن مطهر امام حسین علیه السلام را در میان قبر نهاد، خطاب به پدرش گفت: «طوبی لارض تضمنت جسدك الشریف اما الدنیا فبعد مظلمة والاخرة فبنورك مشرقة. اما الحزن فسرمد واللیل فمسهد حتی یختار الله الی دارك التی انت مقیم بها فعلیك منی السلام یابن رسول الله ورحمة الله.» (2) ؛ خوشا به حال زمینی كه بدن شریف تو را در برگیرد. دنیا بعد از این تاریك و آخرت به نور تو روشن است. اما اندوه، همیشگی و شب [من] ، بی خواب است، تا خداوند به سوی خانه تو كه در آن جای گرفته‌ای اختیار كند [و مرا به آنجا بیاورد] . پس‌ای فرزند رسول خدا! سلام من و رحمت خداوند بر توباد..»
این عبارات نیز كاملا بار تبلیغی دارند.