شهيد آيةالله علي قدوسي را به حق مي توان يك «عالِم ديني نمونه» معرفي كرد. علم، اخلاق، ادب، اخلاص، تسلط بر نفس، از خودگذشتگي، فداكاري در راه هدف، تعهد به سنت هاي اصيل همراه با روشن بيني و روشنفكري برخي از صفات اين عالم رباني برجسته است. سخنان او از دل پاك و پر سوزش بر مي خاست و از اين رو بر دل مي نشست. هر كس نشستي با او داشت؛ تا چند روز و چند هفته در خود احساس نشاط مي كرد. او هميشه سرخوش از ياد خدا بود و اين سرخوشي را با مهارت خاصي به ديگران منتقل مي كرد. آيةالله قدوسي زنده است تا وفا و صفا و خوبي و پاكي زنده است، پس او هميشه زنده است و زنده خواهد بود.
هرگز نميرد آنكه دلش زنده شد به عشق ثبت است در جريده عالم نشان ما
آنچه در اينجا مي آيد؛ گزيده هايي است از سخنان دلنشين او كه از دست نوشته هاي حضرتش استخراج شده است، با اين اميد كه روزنه اي باشد به درياي نوري كه او در آن شناور است:
﴿إن الله لايغير ما بقوم حتي يغيروا ما بأنفسهم﴾[1]
خداوند متعال صريحاً سنت و رويه خود را در معامله با بندگان بيان فرموده كه ملاك تغيير نعمت تغيير خود مردم و افكار و اعمال آنهاست. و از همين جا مناط آن روايت معلوم مي شود كه مي فرمايد: <هرگاه شما چنين و چنان كرديد خدا اشرار را بر شما مسلط مي كند و خوبان دعا مي كنند و مستجاب نمي شود>. اما اينكه چرا يك عده داراي نعمت اند، با اينكه به ظاهر آدمهاي خوبي نيستند، بايد گفت: اولاً ما از باطن افراد اطلاعي نداريم، شايد او يك صفتي دارد كه در نظر خداوند خيلي بزرگتر است از آن مفاسدي كه ما از ظاهرش مي بينيم، مثلاً سخاوتمند است و خداوند آدم با سخاوت را دوست دارد.
ثانياً: مجرد داشتن ثروت و سلامت، علامت سعادت نيست. يعني اگر كسي همه نعمت هاي مادي و جسمي برايش فراهم شده باشد، اين دليل نيست كه آن شخص آدم خوبي است. يا برعكس اگر تمام مصيبتها براي كسي پيش آيد دليل بر بدي او نيست. پس خواه نعمت و خواه مصيبت، ممكن است اثر لطف خدا يا اثر غضب خدا باشد. مثلاً شما خيال مي كنيد اگر ثروت به كسي داده شد؛ علامت محبّت خداست، نه چنين نيست. رسول خدا (ص) مي فرمايد:
<والذي نفسي بيده لو كانت الدنيا تعدل عندالله تعالي جناح بعوضة، ما اعطي منها كافر ولامنافق>[2]
قرآن مجيد مي فرمايد: ﴿ولاتعجبك أموالهم ولا أولادهم إنّما يريدالله أن يعذّبهم بها في الدّنيا و تزهق أنفسهم وهم كافرون﴾[3]؛ <اموال و فرزندان آنان ﴿بدان﴾ تو را به شگفتي نيندازد. جز اين نيست كه خدا مي خواهد ايشان را در دنيا به وسيله آن عذاب كند...>
و مي فرمايد: ﴿ولا يحسبنّ الّذين كفروا أنّما نملي لهم خير لأنفسهم إنّما نملي لهم ليزدادوا إثماً ولهم عذاب مّهين﴾[4]؛ <و كساني كه كافر شده اند تصور نكنند مهلتي كه به ايشان مي دهيم براي آنان نيكوست؛ ما به ايشان مهلت مي دهيم تا بر گناه خود بيفزايند، و عذابي خفّت آور خواهند داشت.>
در بعضي روايات آمده است كه بعضي اشخاص اگر ثروت نداشته باشند، نمي توانند دينشان را حفظ كنند.
و اما اينكه از كجا بايد بفهميم كه نعمت علامت لطف است يا علامت غضب؛ آيه مي فرمايد:
﴿... ربّ بمآ أنعمت عليّ فلن أكون ظهيراً للمجرمين﴾[5]؛ <... پروردگارا، به پاس نعمتي كه بر من ارزاني داشتي، هرگز پشتيبان مجرمان نخواهم بود.> نعمت، وقتي علامت لطف است كه در راه جرم و حمايت از مجرم به كار نرود.
پي نوشت:
[1]. رعد ﴿13﴾ : 11.
[2]. تحف العقول، ص 40 و امالي، ج 1، ص 531 و اثبات الوصية، ص 81 .
[3]. توبه ﴿9﴾ : 85 .
[4]. آل عمران ﴿3﴾ : 178.
[5] . قصص ﴿28﴾ : 17.
منبع: ماهنامه نامه جامعه، شماره شانزدهم.