همه ما انسانها براي آنكه بتوانيم در مسيري كه خداوند متعال براي ما ترسيم كرده، حركت كنيم نياز است كه به دنبال كساني برويم كه مسير را شناخته و در آن گام برداشته‌اند، آنان جز معصومين عليهم السلام و اولياء الهي نمي‌باشند.
معيارها و صفات الگوي يك زن مسلمان چيست؟
پاسخ:
همه ما انسانها براي آنكه بتوانيم در مسيري كه خداوند متعال براي ما ترسيم كرده، حركت كنيم نياز است كه به دنبال كساني برويم كه مسير را شناخته و در آن گام برداشته‌اند، آنان جز معصومين عليهم السلام و اولياء الهي نمي‌باشند. آنانند كه اسوه و الگوي افراد بشر هستند.
در اين بين اگر بخواهيم براي زنان مسلمان يك الگوي مناسب معرفي كنيم الگويي كه در تمام زمينه‌ها سرآمده بوده و در قله‌هاي انسانيت و معرفت قرار داشته باشد، نمي‌توان كسي، جز حضرت فاطمه زهرا(س) را معرفي كرد. در ادامه به برخي از ويژگي‌هاي آن بزرگوار اشاره مي‌كنيم باشد كه الگويي براي تمام بشريت قرار گيرد.
1. تهجد و عبادت: در مورد عبادت حضرت همين بس كه خداوند مي فرمايد: «اي ملائكة من به فاطمه بنگريد كه چگونه در مقابل من ايستاده و از ترس من اعضاي بدنش مي لرزد و من قلبش را به عبادت خودم مشغول كرده ام، شاهد باشيد كه من دوستان و شيعيان او را از آتش جهنم ايمن كردم.»(1)
2. ترس از روز قيامت: حضرت زهرا به شدت از روز قيامت و سختي آن نگران بود و از پدر بزرگوارش دربارة چگونگي زنده شدن و احوال روز قيامت سؤالات بسياري مي كرد، وقتي آية 44 از سوره حجر بر پيامبر نازل شد، حضرت به شدت گريست و يارانش نيز بر اثر گريه آن حضرت گريستند و كسي هم علت گرية پيامبر را نمي دانست. و ياران چون مي دانستند كه پيامبر با ديدن فاطمه شاد مي شود، به خانه فاطمه رفته و او را باخبر كردند، فاطمه با شنيدن اين خبر برآشفت هنگامي كه فاطمه بر پيامبر وارد شدند فرمودند: پدر جان چه چيزي شما رانگران كرده؟ پيامبر آنچه را كه جبرئيل بر او نازل كرده بود بر او تلاوت كرد، فاطمه از شدت ترس و وحشت با صورت به زمين افتاد در حالي كه مي فرمود پس واي بر كسي كه وارد دوزخ شود.
3. انس با قرآن: توجه ويژه حضرت زهرا ـ سلامالله عليها ـ به قرآن كريم در طول زندگي خود درس ديگري را به شيفتگان اين كتاب آسماني مي دهد گاهي اوقات كه امام علي ـ عليه السلام ـ از مسجد به منزل مي آمد ملاحظه مي كرد همان آياتي كه لحظاتي قبل بر پيامبر نازل شده بر زبان فاطمه جاري است با كمال تعجب مي پرسيد اين آيات از چه راهي به شما رسيده فاطمه مي فرمودند فرزندت حسن ـ عليه السلام ـ آنان را برايم تلاوت كرده در روايت آمده فاطمه ـ سلام الله عليها ـ فرمودند از دنياي شما سه چيز را دوست دارم. 1. تلاوت قرآن كريم. 2. نگاه به چهرة پيامبر. 3. انفاق در راه خدا.(2)
4. دعا براي ديگران: چگونه سخن گفتن با خدا و چگونه دعا كردن را بايد از فاطمه آموخت، او هميشه دعا مي كرد و همه چيز را از خدا مي خواست اما نه براي خود، فاطمه ـ سلام الله عليها ـ حتي در دعا كردن ايثار مي كرد و همه را بر خود مقدم مي كرد. امام حسن ـ عليه السلام ـ فرمودند: مادرم در شب جمعه پيوسته در حال ركوع و سجود بود تا وقتي كه صبح مي شد، شنيدم مؤمنين و مؤمنات را نام مي برد اما نديدم حتي يكبار براي خودش دعا كند، از روي تعجب گفتم چرا براي خودت دعا نمي كني در جواب فرمودند: فرزندم اول همسايه را بايد درنظر گرفت.
5. احترام به پدر: هنگامي كه آية لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضاً بر پيامبر نازل شد، فاطمه ـ سلامالله عليها ـ پدر را با رسول الله خطاب مي كرد. امام حسين ـ عليه السلام ـ از مادرش نقل مي كند كه فرمود از آن روزي كه اين آيه نازل شد هيبت آن حضرت مانع شد كه او را پدر خطاب كنم، چون پيامبر اين برنامه را شنيد فرمود دخترم اين آيه دربارة تو و اهل بيت تو نازل نگشته است زيرا تو از من هستي و من از تو مي باشم، بلكه اين آيه دربارة اهل جفا و متكبران نازل گشته كه احترام مرا نگه نمي دارند، دخترم تو مرا پدر خطاب كن، اين براي آرامش قلب من بهتر است.(3)
6. پاسخ به پرسشهاي مذهبي: حضرت فاطمه ـ به عنوان يك مبلغة دين از توان بالايي برخوردار بود، از نظر علم جز با امام معصوم هرگز قابل مقايسه نيست و از نظر اخلاق و برخورد بايد وي را با پدرش مقايسه كرد، آن حضرت روش برخورد با مردم و به خصوص كساني كه در حوزه دين ابهاماتي داشتند را از پدرش ياد گرفته بود.(4)
7. التزام به تعهدهاي اخلاقي: گويند وقتي كه قرار شد پيامبر يك اسير زن را به فاطمه هديه كند تا در كارهاي خانه او را كمك كند، رسول خدا يكي از اسراي ساحل بحر را به خانة دخترش فرستاد و سفارش فرمود تا با او مدارا شود. هنگامي كه فاطمه اين سفارش را از پدر شنيد به پدر گفت اي دوست خدا كارها يك روز براي من و يك روز براي او و در مرحلة عمل نيز چنين بود.(5)
8. خدمت بي منت به خانواده و همسر: خدمت بي منت در طول نه سال كه فاطمه ـ سلام الله عليها ـ در خانة علي ـ عليه السلام ـ بود با داشتن چهار فرزند جز در سالهايي كه خادمه اي براي آن حضرت معين شد، تمام كارهاي خانه را خودش انجام مي داد. فاطمه ـ سلام الله عليها ـ علاوه بر بچه داري خود از چاه آب مي كشيد و جو آسياب مي كرد، اما اظهار خستگي نكرده و هرگز به خاطر چنين كارهايي بر شوهرش منت نگذاشت و از زير بار مسئوليت شانه خالي نكرد.
9. فاطمه معدن حجب و حياست: فاطمه نه فقط در مسائل دنيوي از حريم حيا پاسداري مي كرد بلكه حتي پس از مرگ خود حاضر نبود بدن پيچيده به كفنش در مقابل ديدگان نامحرم قرار گيرد و يا در آخرت همانند ديگر انسانها با بدن برهنه وارد صحنه قيامت شود و تا اين دو امر برايش تضمين نشد مرگ برايش گوارا نبود.
10. رفتار با همسر:
الف: تعاون بر تقوا
ب: درك وضعيت مالي همسر.
ج: دوري از شرمنده كردن همسر.
تعاون بر تقوا و نيكي يكي از اركان زندگي مشترك علي ـ عليه السلام ـ و فاطمه ـ سلام الله عليها ـ بود و شايد يكي از بهترين و شكوهمندترين نشانه هاي آن اين است كه زهرا ـ سلامالله عليها ـ در طول زندگي پرفراز و نشيب خود با علي ـ عليه السلام ـ هيچ گاه از وي تقاضايي ننمود كه اجابت آن براي علي ـ عليه السلام ـ مشكل باشد لباس، زينت اثاث خانه، مسكن، و امثال آن خواسته هايي است كه معمولاً هر زني به خود اجازه مي دهد كه از همسر خويش درخواست نمايد، اما زهرا ـ سلامالله عليها ـ هرگز همسرش را براي تهيه اين نوع خواسته ها به زحمت نيانداخت.(6)
د: محبت به همسر، رازداري، ادب و احترام زن به همسر خود اقتضا مي كند كه نه تنها از طرح و بزرگ جلوه دادن كمبودهاي خانه خودداري كند بلكه در حد امكان كاستي ها را ناديده گرفته آنها را كوچك شمارد زيرا هنگامي كه اظهار ناراحتي مي كند نتيجه اي جز رنجش شوهر ندارد.
هـ : ايثار: ايثار و محبّت حكم مي كند كه زن خود به ترتيبي كه مي داند آن كمبودها را جبران كرده و زحمت مضاعف را بر همسر خود تحميل نكند.
ي: فداكاري: در زندگي خانوادگي زهرا ـ سلام الله عليها ـ شاهد نمونه هاي برجسته اي از فداكاري او هستيم. صبح يك روز علي ـ عليه السلام ـ از همسرش طلب غذا كرد، زهرا ـ سلام الله عليها ـ فرمود خود دو روز است كه چيزي نخورده ام و هرچه در خانه بود براي شما و فرزندان آوردم، علي ـ عليه السلام ـ فرمود چرا مرا از اين امر آگاه نساختي تا براي تهيه غذا انديشه اي كنم. زهرا ـ سلام الله عليها ـ پاسخ داد از خداي خود شرم كردم كه چيزي از تو بخواهم كه انجام آن برايت دشوار باشد.(7)
ن: درك مشكلات بيروني همسر.
ك: تبديل محيط خانه به فضائي آرام بخش.
هر مردي براي حل مشكلات گوناگون خارج از منزل به يك روحيه قوي و زنده نيازمند است او سعي مي كند كه از همه لحظاتي كه در بستر آرام بخش خانه اش هست براي تقليل كاستيها و زدودن نگرانيها استفاده كند. مردي كه از نعمت چنين خانه و خانواده اي برخوردار است در مسير زندگي و انجام وظايف سياسي اجتماعي خود فردي پيروز و موفق خواهد بود.
ل. پشتوانه اي قوي براي همسر: فاطمه ـ سلامالله عليها ـ در تمام مبارزات همسرش اعم از مبارزات سياسي و جنگهاي نظامي مايه اميد و دلگرمي او بود. در غياب شوهر، خانه و فرزندان او را به خوبي اداره مي كرد با اشتياق به بازگشت شوهر از جنگ مي نشست و تمام سعي و كوشش خود را در راه آسايش او به كار مي برد به طوري كه وقتي علي ـ عليه السلام ـ بر مي گشت و ساعاتي را در ميان خانواده مي گذراند تمام خستگيها از تن او مي رفت.(8)
11. رفتار مناسب با فرزندان:
الف) الگوي پرورش.
ب) محبت به فرزندان و نقش آن در تربيت فرزند.
ج) توجه به نيازهاي كودك.
د) همبازي شدن با فرزندان
و) تشويق فرزندان به عبادت.
هـ) رعايت عدالت دربارة كودكان.
ي) ارج نهادن به شخصيت فرزندان.
ن) اهميت دادن به نيازهاي طبيعي آنان.
12. حاضر شدن در اجتماع و دفاع از دين
13. حمايت از ولايت
در پايان لازم است، متذكر اين مطلب شويم كه براي رسيد به قله بايد قدم به قدم در كوه‌پايه‌ها مسير را پيمود. الگوها نيز قله‌هايي هستند كه مسير را به ما نشان مي‌دهند تا ما راه را گم نكنيم. هر كس با توجه به توان و وسع خود در اين مسير حركت مي‌كند، برخي سريع‌تر و برخي آهسته‌تر، مهم آن است كه مسير را گم نكرده و متوقف نشويم هر چند به قله نرسيم.
پی نوشت:
1. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 43، ص 172.
2. مروجي، محمدجواد، فاطمه الگوي حيات زيبا، انتشارات دفتر تبليغات، ص 63 و 64 و 65 و 67 و 69.
3. همان.
4. همان.
5. همان.
6. انصاري، عذرا، جلوه هاي رفتاري زهرا(س) ناشر دفتر تبليغات اسلامي.
7. انصاري، عذرا، جلوه هاي رفتاري زهرا(س)، ناشر دفتر تبليغات اسلامي، ص 21.
8. همان، ص 26.
منبع:مرکز مدیریت حوزه های علمیه مرکز مطالعات و پاسخگوئی به شبهات