- تحلیل عبادی و سیاسی و اجتماعی عیدقربان یعنی شکستن بت درونی برای عمل به فرامین الهی و همچنین فدا کردن خود و فرزندان برای اجرای عدل الهی و دستورات خداوند است.
عید قربان هم از جنبه‌ی عبادی و هم از جنبه‌ی سیاسی و اجتماعی قابل تحلیل است. جنبه‌ی عبادی عید قربان همان تزکیه و شکستن بت‌های درونی در مقابل فرامین الهی است. ابراهیم با گذشتن از پاره‌ی جگر خود توانست بت علقه و علاقه‌ی به فرزند را در راه خداوند بشکند و بعد از عبور از امتحانات الهی به مقام امامت دست یابد، همانطور که خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ اِذِابْتَلى اَبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَاَتَمَّهُنَّ قالَ اِنّى جاعِلُكَ لِلنّاس اِمامَاً [بقره/124] و [بياد آوريد] هنگامى كه ابراهيم را پروردگارش با كلماتى بيازمود و او همه را [بشايستگى] انجام داد [آنگاه خدا به او] فرمود: (من تو را پيشواى مردم قرار دادم).» همانطور که اسماعیل در گذشتن از شیرین ترین دارایی خود یعنی جان شیرینش در راه خدا به حضرت ابراهیم نه نگفت. اما جنبه‌ی اجتماعی و سیاسی عید قربان این است که انسان برای برپایی عدل الهی و حکومت الله باید از پاره‌ی جگر خود هم بگذرد، همان‌کاری که ابراهیم در راه خدا انجام داد و در ادامه‌ی تاریخ اوج از خودگذشتگی و فدا کردن خود و فرزندان برای برپایی حکومت الله را در واقعه‌ی کربلا مشاهده می کنیم. امام خمینی(ره) در مورد جنبه‌ی سیاسی عید قربان می فرمایند: «اين پدرِ توحيد و بت شكنِ جهان به ما و همه انسانها آموخت كه قربانى در راه خدا، پيش از آنكه جنبه توحيدى و عبادى داشته باشد، جنبههاى سياسى و ارزشهاى اجتماعى دارد. به ما و همه آموخت كه عزيزترين ثمره حيات خود را در راه خدا بدهيد و عيد بگيريد. خود و عزيزان خود را فدا كنيد و دين خدا را و عدل الهى را برپا نماييد.» [صحیفه‌ی امام خمینی، ج18، ص86]
پی نوشت:
حضرت امام خمينى، صحيفه امام، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، ج18، ص86.