امام علي (ع) نخستين كسي بود كه پس از وفات پيامبر (ص) به جمع قرآن مشغول شده و بر حسب روايات مدت شش ماه در منزل نشست و اين كار را به انجام رساند. ابن نديم گويد: اولين مصحفي كه گرد آوري شد مصحف علي بود و اين مصحف نزد آل جعفر بود.
پرسش: اولين كاتب قرآن کیست؟
بيشتر محققان وتاريخ نويسان بر اساس روايات وارد شده در اين باره برآنند كه جمع وترتيب سوره ها بعد از وفات پيامبر(ص) براي نخستين بار به دست علي اميرمومنان (ع) سپس زيدبن ثابت وديگر صحابه بزرگوار انجام گرفت وتقريبا جمع قرآن به دست صحابه پس از رحلت پيامبر(ص) ازامور مسلم تاريخ است.
علي (ع) نخستين كسي بود كه پس از وفات پيامبر (ص) به جمع قرآن مشغول شده وبرحسب روايات مدت شش ماه در منزل نشست واين كار را به انجام رساند. ابن نديم گويد: اولين مصحفي كه گرد آوري شد مصحف علي بود واين مصحف نزد آل جعفر بود سپس مي گويد: مصحفي راديدم نزد ابي يعلي حمزه حسني كه باخط علي بود وچندصفحه از آن افتاده بود وفرزندان حسن بن علي آن رابه ميراث گرفته بودند(2)
مرحوم علامه طباطبايي مي فرمايد: پس از رحلت پيامبراكرم(ص) علي (ع) كه به نص قطعي وتصديق پيامبر(ص) ازهمه مردم به قرآن مجيد آشناتر بود درخانه به انزوا پرداخته قرآن مجيد را به ترتيب نزول در يك مصحف جمع فرمود وهنوز شش ماه از رحلت نگذشته بود كه فراغت يافت ومصحفي كه نوشته بود پيش مردم آورده و نشان داد(3)
سرانجام مصحف علي (ع) : وقتي يكي ازسران گروه به پاخاست وبا ديدن آنچه علي (ع) در آن نوشته ها فراهم كرده بود به اوگفت : به آنچه آورده اي نيازي نيست وآن چه نزد ما است ما را كفايت مي كند علي (ع) گفت: ديگر هرگز آن را نخواهد ديد. آن گاه داخل خانه خدا شد وكسي آن را پس از آن نديد.
بايد توجه داشت كه قرآن جمع آوري شده علي (ع) به قرآن فعلي از نظر آيات كريمه فرقي ندارد « ويژگي مصحف علي(ع) ترتيب دقيق آيات وسوره طبق نزول آنها ودراين مصحف قرائت آيات طبق قرائت پيامبراكرم (ص) ومشتمل بر تنزيل وتاويل بود(4)
مرحوم علم الهدي سيد مرتضي مي نويسد : قرآن در زمان رسول خدا (ص) باهمين كيفيتي كه اكنون در دسترس ما است جمع آوري ومرتب گرديده است(5)
واما اين كه قرآن نوشته به دست علي (ع) الان كجاست گوييم كه روايتي از امام صادق(ع) در كتاب خود آورده كه فرمود: هنگامي كه قائم (عج) قيام كند كتاب خدا را درحد واقعي آن خواهد خواند ومصحفي راكه علي 0ع) نوشته بود ارائه خواهد داد(6)
آقاي دكتر سيد محمد باقر حجتي مي گويد: باري سرنوشت مصحف علي(ع) هنوز كاملا براي ما روشن نيست وفقط از طريق رواياتي كه دراختيار داريم بايد آن رابه عنوان ميراث امامت داشته وبگوييم نزد امام دوازدهم (عج) قرار دارد مسلما متني ومحتوي قرآن مذكور منهاي ترتيب سور آن –هيچ تفاوتي با قرآن وجود ندارد.
منابع:
2- تاريخ قرآن ،آيت الله معرفت .صفحه85.
3- قرآن دراسلام علامه طباطبايي سيد محمد حسيني .صفحه 130.
4- تاريخ قرآن آيت الله معرفت .صفحه 86.
5- قرآن وكتابهاي آسماني –حجه الاسلام هاشمي نژاد رحمه الله .صفحه 86.
6- تاريخ قرآن –سيد محمد باقر حجتي .صفحه 410 و412 روايت كليني ازكتاب الكافي صفحه 460 و444 است.
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها، كد: 210/400008).
برگرفته از سایت پرسمان دانشجویی