-عصر ظهور، دوران گسترش فرهنگ سالم و انسانی در همه سطوح جامعه و زدودن خرافات، پیرایه ها و آداب و رسوم ناسالم و غیر مفید است.
قبل از هر نکته و بیانی لازم به ذکر است، فرهنگ و تمدن مهدوی در واقع نقطه اوج و شکوفایی فرهنگ و تمدن نبوی است، فرهنگی برخواسته از نیازهای فطری، واقعی و پاک انسانی، فرهنگی که پاسخگویی دغدغه‌های حیاتی و اصلی انسان در دنیای فوق مدرن است. فرهنگی که سعی دارد ارزش‌های ناب الهی و ارزش‌های به فراموشی رفته را حیات دوباره بخشد و طعم شیرین حیات طیبه و الهی را به بشر گرفتار در سونامی خواهش‌های شهوانی بچشاند. در این یادداشت سعی داریم به برخی از مختصات و شاخص‌های فرهنگ و تمدن مهدوی اشاره کنیم.
مختصات و سکانس‌های فرهنگ و تمدن مهدوی
انقلاب علمی، فکری و شکوفایی عقول انسانی
باید به این نکته توجه شود که فرهنگ و تمدن مهدوی عصر شکوفایی و بالندگی حیات انسانی در پرتو تعالیم و تربیت الهی و قرآنی است. عصر به اوج رسیدن بصیرت اخلاقی و تربیت عقلانی و دینی، عصری که عقلانیت و خرد ورزی بشری و شکوفایی و پیشرفت علمی به درجه خاص و ایده‌آل خود خواهد رسید. در عصر حضور امام عصر(عجله الله تعالی فرجه الشریف) علم به معنای واقعی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت. برخلاف پیشرفت علمی در جهان امروزی که علم ابزاری برای استثمار و به بردگی گرفتن سایر کشورهای ضعیف به شمار می‌آید، در عصر ظهور علم به معنای واقعی و حقیقی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت.
در منابع روایی از حضرت امام باقر (علیه السلام) در خصوص رشد و کمال عقول مردم و پیشرفت عقلی این چنین نقل شده است: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ اللَّهُ یدَهُ عَلَی رُؤُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کمَلَتْ بِهِ أَحْلَامُهُمْ؛[1] هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند دست محبتش را به سر بندگان می گذارد و عقول آنها را با آن به کمال می‌رساند و بلوغ فکری آنان رشد یافته و تکمیل می شود». و همچنین در روایت دیگری از امام علی (علیه السلام) نقل شده که حضرت فرمودند: «ما مِن عِلمٍ إلّاوأَنَا أفتَحُهُ، وما مِن سِرٍّ إلّاوَالقائِمُ عليه السلام يَختِمُهُ؛[2] هيچ علمى نيست، جز آن كه من، آن را مىگشايم و هيچ رازى نيست، جز اين كه قائم، آن را به نهايتش مى رساند». و همچنین امام صادق(عليه السلام) فرمودند: «علم، بيست و هفت حرف است و همه آنچه پيامبران آوردهاند، دو حرف است و مردم تا كنون جز دو حرف را نشناختهاند. چون قائم قيام كند، بيست و پنج حرف ديگر را بيرون مىآورد و ميان مردم منتشر مىكند و دو حرف [قبلى] را هم به آنها ضميمه مىكند تا همه بيست و هفت حرف را منتشر سازد»[3]
انقلاب شگرف فرهنگی و اخلاقی
باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم فرهنگ و تمدن‌های مادی و لیبرال نوعاً تنها به دنبال شکوفایی و اهداف حیات مادی بوده و به نوعی مظاهر مادی و دنیوی برای آنها اهمیت داشته و دغدغه درجه یک آنها رسیدن به رفاه مادی است، این در حالی می‌باشد که در فرهنگ و تمدن مهدوی رفاه واقعی مورد توجه قرار می‌گیرد، رفاهی که به تمام ابعاد وجودی انسان پاسخ مثبت می‌دهد، رفاهی که به نوعی آرامش واقعی را برای حیات مادی و معنوی انسان به ارمغان می‌آرود. در ادامه به برخی از مختصات و شاخص‌های شکوفایی فرهنگی و اخلاقی در مقیاس جهانی که در عصر ظهور امام عصر فراگیر خواهد شد اشاره خواهیم کرد.
فرهنگ سازی جامع
عصر ظهور، دوران گسترش فرهنگ سالم و انسانی در همه سطوح جامعه و زدودن خرافات، پیرایه ها و آداب و رسوم ناسالم و غیر مفید است. بیشتر اقدامات حکومت جهانی امام مهدی(عجله الله تعالی فرجه) ماهیت فرهنگی و ارزشی دارد به طوری که محققان و مهدوی پژوهان بر این باورند در این برهه از تمدن نوین اسلامی جوامع انسانی به عمق زشتی و مفاسد اخلاقی و رذایل اخلاقی پی می‌برند، و همین علم و معرفت به باطن رذایل اخلاقی عامل بازدارنده از ناپاکی‌های اخلاقی در جامعه می‌شود به طوری که فضایل اخلاقی را در سطح گسترده‌ای در جهان نهادینه می سازد.[4]
شکوفایی فطرت و سرشت انسانی
یکی از شاخص‌ها و مختصات فرهنگ و تمدن مهدوی از نگاه مهدوی پژوهان شکوفایی فطرت و سرشت انسانی است، در واقع شناخت و معرفت‌های فطری در عصر ظهور به واسطه کناره‌گیری جوامع انسانی از ناپاکی‌ها و رذایل اخلاقی به نهایت کارایی و اثربخشی خود در زندگی انسانی می‌رسد، شناخت فطری زیبایی‌های خود را به انسان نشان می‌دهد و جوامع بشری از دریچه معرفت فطری زیبایی‌های حیات مادی و معنوی را مشاهده می‌کنند، محققان چگونگی شکوفایی این قسم از علم و معارف فطری را در عصر ظهور این چنین تبیین کرده‌اند: «اگر انسان تحت پرورش درست قرار گیرد و دچار اغواگری و شیطنت ابلیس نشود، توانایی رشد و بالندگی روحی و معنوی فوق العاده ای پیدا خواهد کرد، این اصل مسلم و رکن پایدار اندیشه مهدویت و از سازو کارهای مهم پرورشی برای نجات انسان از اسارت مادیات و خواهش‌های نفسانی محض و رساندن او به اوج طهارت و قدسی بودن است.»[5]
ترویج و تثبیت ارزش‌های اخلاقی
فرهنگ و تمدن مهدوی اوج شکوفایی و تثبیت فضایل و مکارم اخلاقی است، بر اساس آیات قران کریم وارثان زمین انسان های پاک و صالح خواهند بود، «وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ؛[6] در «زبور» بعد از ذكر (تورات) نوشتيم: «بندگان شايستهام وارث (حكومت) زمين خواهند شد!» زمانی که ساکنان زمین را صالحان عالم در برگیرند قاعدتاً این چنین دنیایی سرتاسر نیکی و فضایل اخلاقی خواهد بود، عدالت به معنای واقعی آن گسترش خواهد یافت، امنیت به معنای واقعی خود خواهد رسید و در این چنین جهانی کسی به دیگری ظلمی نخواهد کرد. «امير مؤمنان (عليه السلام) در يك مجلس، چهارصد نكته به يارانش آموخت كه به صلاح دين و دنياى مسلمان است. فرمود: ... و اگر قائمِ ما قيام كند، آسمان، بارانش را فرو مى فرستد و زمين، گياهش را بيرون مى آورد و دشمنى، از دلهاى بندگان مىرود و درندگان و چارپايان با هم در صلح و صفايند، تا آن جا كه زن از عراق تا شام مىرود و پايش را جز روى سبزه نمى نهد و زينتش بر سرشاست و نه درندهاى او را مى ترساند و نه او از آن مى ترسد».[7]
پی‌نوشت ها:
[1]. كافي (ط - الإسلامية)،ج1، ص25، ح21.
[2].مكاتيب الأئمة عليهم السلام، ج2، ص127.
[3]. مختصر بصائر الدرجات: ص 117، بحار الأنوار: ج 52 ص 336 ح 73.
[4]. ر.ک: خدامراد سلیمیان، درسنامه مهدویت، ج4، ص 146.
[5]. ر.ک: همان، ص147.
[6]. سوره مبارکه انبیاء، آیه 105.
[7]. خصال، ج2، ص626. «وَ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا وَ لَذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَادِ وَ اصْطَلَحَت».
باید به این نکته توجه شود که فرهنگ و تمدن مهدوی عصر شکوفایی و بالندگی حیات انسانی در پرتو تعالیم و تربیت الهی و قرآنی است. عصر به اوج رسیدن بصیرت اخلاقی و تربیت عقلانی و دینی، عصری که عقلانیت و خرد ورزی بشری و شکوفایی و پیشرفت علمی به درجه خاص و ایده‌آل خود خواهد رسید. در عصر حضور امام عصر(عجله الله تعالی فرجه الشریف) علم به معنای واقعی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت. برخلاف پیشرفت علمی در جهان امروزی که علم ابزاری برای استثمار و به بردگی گرفتن سایر کشورهای ضعیف به شمار می‌آید، در عصر ظهور علم به معنای واقعی و حقیقی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت.