راویان رجالی حدیث غدیر

راویان رجالی حدیث غدیر

واقعه نصب حضرت علی (علیه السلام) به مقام ولایت در غدیرخم، از وقایع مهم تاریخ اسلام است. شاید واقعه‌ای بااهمیت تر و مهمتر از این حادثه تاریخی وجود نداشته باشد؛ این واقعه بیانگر بقای رسالت پیامبر و دوام نبوت آن حضرت در تجلی‌گاه وجود مبارک حضرت علی (علیه السلام) بوده، لذا غدیر نشانگر پیوند رسالت و امامت است که در آخرین حج پیامبر که معروف به حجة الوداع است، با نزول آیه تبلیغ برای مردم، در برگشت به مدینه روی داد، و به حدی مشهور و متواتر است که در هر عصری این حادثه فراموش نشده و علما و بزرگان فرق و مذاهب اسلامی آن را در کتب خود نقل کرده تا از قافله نقل این حدیث در ذیل آیه شریفه عقب نمانند. لذا با بررسی اجمالی و معرفی در نقل رجال حدیث غدیر از زمان وقوع تا به امروز پی به عمق این واقعه و حقیقت این حدیث خواهیم رسید.

قرن اول: از صحابه افرادی مانند: علی بن ابیطالب (علیه السلام)، فاطمة الزهراء (سلام الله علیها)، سلمان فارسی، ابن تیهان، ابوبکر، اسماء بنت عمیس، جابر بن عبدالله انصاری، حذیفه، حسان بن ثابت، خزیمه، عمر بن خطاب، مقداد، ابوایوب انصاری، ابوذر غفاری، زید بن ارقم، سعد بن عباده، ابن عباس، عایشه، عبدالرحمن بن عوف، خالد بن ولید، سعد بن ابی وقاص، و ... حدود 40 نفر دیگر نقل نموده‌اند.[1]

از تابعین افرادی مانند: اصبغ بن نباته، ابی لیلی کندی، زیاد بن ابی زیاد، سلیم بن قیس هلالی، سعد بن جبیر، سالم بن عبدالله بن عمر، و... جمعاً 84 نفر نقل نموده‌اند.[2]
قرن دوم: این حدیث را 56 نفر از علمای اهل سنت از جمله اسحاق مدنی، سفیان ثوری، وکیع بن جراح و ... نقل کرده‌اند.

قرن سوم: این حدیث را 92 نفر از علمای اهل سنت از جمله محمد بن ادریس شافعی، احمد بن حنبل، بخاری، ترمذی، بلاذری و... نقل کرده‌اند.[3]

قرن چهارم: در این قرن 43 نفر از علمای اهل سنت، از جمله نسایی، ابویعلی موصلی، ابن جریر طبری، طبرانی، و... در کتاب خود نقل کرده‌اند.[4]

قرن پنجم: در این قرن 24 نفر از علمای اهل سنت از جمله باقلانی، ثعلبی، ثعالبی، قرطبی، خطیب بغدادی، ابن مغازلی شافعی، حسکانی و... در کتب خود نقل نموده‌اند.[5]
قرن ششم: در قرن ششم 20 نفر از عالمان اهل سنت از جمله غزالی، زمخشری، خوارزمی، ابن عساکر دمشقی و... در کتاب‌هایشان ذکر نموده‌اند.[6]

قرن هفتم: در این قرن 21 نفر از علمای اهل سنت از جمله فخر رازی، ابن اثیر جزری، ابن ابی الحدید، گنجی شافعی و ... ذکر کرده‌اند.

قرن هشتم: در این قرن نیز 18 نفر از علمای اهل سنت از جمله جوینی، زرندی، ایجی شافعی، ابن کثیر، تفتازانی و... در کتبشان نقل نموده‌اند.[7]

قرن نهم: در این قرن 17 نفر از علمای اهل سنت از جمله: هیثمی شافعی، ابن خلدون، شریف جرجانی، عسقلانی، ابن صباغ مالکی، قوشجی و ... در کتبشان مرقوم نموده‌اند.

قرن دهم: 14 نفر از علمای اهل سنت از جمله: سیوطی، سمهودی شافعی، قسطلانی، ابن حجر شافعی، متقی هندی و ... این حدیث را نقل کرده‌اند.[8]

قرن یازدهم: 13 نفر از علمای اهل سنت از جمله: مناوی، نورالدین حلبی و ... در کتبشان آورده‌اند.

قرن دوازدهم: در این قرن 12 نفر از علمای اهل سنت از جمله: مقبلی، حرانی، زرقانی و ... ذکر کرده‌اند.[9]

قرن سیزدهم: در این قرن نیز 12 نفر از علمای اهل سنت از جمله: شوکانی آلوسی، و ... آورده‌اند.

قرن چهاردهم: در این قرن هم 19 نفر از علمای اهل سنت از جمله زینی دحلان، مؤمن شبلنجی، محمد عبده، عبدالحمید آلوسی، عبدالفتاح عبدالمقصود و ... این حدیث را نقل نموده‌اند.[10]

افراد دیگری هم به تواتر و هم به صحت حدیث غدیر در ذیل آیه تبلیغ اعتراف نموده اند مانند مناوی، عزیزی، قاری، طحاوی، سبط بن جوزی، ذهبی، بدخشی، البانی، ابن عقده، ابوبکر جعابی، دارقطنی، سجستانی و ...

پی‌نوشت:

[1]. تهذیب الکمال، یوسف مزی، دارالفکر، بیروت، ( 1421ه/2000م)، ج 20 ص 48 رقم 4089.
[2]. اسدالغابه، ابن اثیر جزری، دار الفکر، بیروت، (1423ه/2003م)، ج 3، ص307.
[3]. انساب الاشراف، بلاذری، دارالفکر، بیروت، (1424ه/2003م)، ج 2 ص 108-112.
[4]. تاریخ بغداد، ابوبکر بغدادی، دار الکتب العلمیه، بیروت، (1425ه/2004م)، ج9 ص375.
[5]. تذکره الحفاظ، الذهبی، دار الکتب العمیه، بیروت، (1428ه/2007)، ج 1 ص277.
[6]. وفیات الاعیان، ابن خلکان، دار الکتب العلمیه، بیروت، (1419ه/1998م)، ج5 ص 168 رقم711.
[7]. طبقات الشافعیه الکبری. سبکی، دار احیاء الکتب العربی، بیروت، تحقیق محمود محمد الطناحی، ج6 ص 128 رقم 653.
[8]. شذرات الذهب، ابی الفلاح عبدالحی حنبلی(متوفای 1089)، دار الفکر، بیروت، ج7ص 270، ج 9 ص395 (حوادث سنه 852ه).
[9]. طبقات الشافعیه الکبری، سبکی، دار احیاء الکتب العربی، بیروت، تحقیق محمود محمد الطناحی، ج8 ص18، رقم 1046.
[10]. بدر الطالع، شوکانی، دار الکتب العلمیه، بیروت، (1428ه/2007م)، ج1 ص109.
مکاتب اهل سنت
مباحث تاریخی