اساساً فحش و ناسزا، کاری قبیح و زشت است لذا انسان مؤمن فحّاش و ناسزاگو نیست. علاوه بر این؛ ناسزا موجب می‌شود که طرف مقابل هم ناسزا بگوید. دشنام در اثر نبودن منطق و در اثر زبونى است شخص تا می‌تواند لازم است طرف را با منطق مجاب نماید.
اساس اسلام بر اخلاق، نزاکت، ادب بنا نهاده شده است، تا آن‌جا که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «من از آن رو برانگیخته شدم که اخلاق کریمه [و صفات ستوده و انسانى را] در بشر به کمال رسانم».[1] از این‌رو؛ رهبران معصوم ما، زمانی که مشاهده می‌کردند مسلمانان، از کلمات ناپسند و رکیک استفاده می‌کنند، آنان را از آن بازمی‌داشتند.
خداوند در قرآن کریم در نکوهش دشنام و ناسزا گفتن می‌فرماید: «کسانى که غیر خدا را می‌خوانند دشنام ندهید، مبادا آنها [نیز] از روى [ظلم و] جهل، خدا را دشنام دهند».[2]
امام علی(ع) زمانی که می‌بیند در جنگ صفین اصحابشان به شامیان ناسزا می‌گویند، فرمود: «من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید، اما اگر کردارشان را تعریف، و حالات آنان را بازگو می‌کردید به سخن راست نزدیک‌تر، و عذر پذیرتر بود».[3]
بر این اساس، اساساً فحش و ناسزا، کاری قبیح و زشت است؛ لذا انسان مؤمن فحّاش و ناسزاگو نیست. علاوه بر این؛ ناسزا موجب می‌شود که طرف مقابل هم ناسزا بگوید.
دشنام در اثر نبودن منطق و در اثر زبونى است. شخص تا می‌تواند لازم است طرف را با منطق مجاب نماید.
با این وجود، از دیدگاه اسلام و با استفاده از قانون «مقابله به مثل» می توان برای جلوگیری از رفتار متکبّرانه و توهین‌آمیز دشمن، رفتاری متقابل را پیش گرفت.
پی نوشت:
[1]. طبرسى، حسن، مکارم الأخلاق، ص 8، قم، شریف رضى، چاپ چهارم، 1370ش.
[2]. انعام، 108.
[3]. سید رضی، نهج البلاغة، ص 323، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.
آیات مرتبط
سوره الأنعام (108) : وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ ۗ كَذَٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
سوره النحل (125) : ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ
سوره المؤمنون (96) : ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ ۚ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَصِفُونَ
سوره فصلت (34) : وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ
بر گرفته از اسلام کوئست