سران کفر و استکبار، قداست خانواده را مانعی اساسی در برابر مطامع و خواسته‌های نامشروع خود می‌بینند و با همه توان در جهت تقدس‌زدایی از خانواده فرهنگ سازی می‌کنند. از جمله می‌توان به تلاش آنان برای به رسمیت شناختن خانواده‌های هم‌جنس‌گرا و ازدواج‌های سفید و ... اشاره کرد.
یکی از عرصه‌های مهم جهاد تبیین در امور تربیتی، سبک زندگی اسلامی می‌باشد. جهاد تبیین به عنوان یک راهبرد اصلی در حوزه فرهنگی باید بکوشد تا با تبلیغات گسترده و با استفاده از روش‌های نوین تبلیغی سبک زندگی اسلامی را در جامعه نهادینه سازد و به شدت با روشن گری و بصیرت‌افزایی مانع ترویج سبک زندگی غربی شود. دین مبین اسلام سبک زندگی را بر شالوده دین پایه گذاری می‌کند؛ در مقابل، شیاطین انسی سبک زندگی غیر دینی را به عنوان الگوی نجات‌بخش معرفی می‌کنند.
سبک زندگی یک خانواده با ازدواج شروع می‌شود. توجه به ازدواج به هنگام، هم کفو بودن همسران، تولید نسل، نامگذاری صحیح و مورد پسند برای فرزندان و پرهیز از نام‌های ناشایست، تکثیر جمعیت و تعداد فرزندان، توجه جدی به رزق حلال و ... نمونه هایی از سبک زندگی اسلامی است که با جهاد فکری فرهنگی باید این سبک زندگی را در جامعه تقویت نمود. این حقیقت، با جهاد تبیین محقق می‌شود. از این رو در این نوشتار تلاش داریم تا به اهمیت و قداست ازدواج سالم در اسلام و تشکیل نهاد خانواده اشاره نماییم.
خانواده عنصر اصلی در جهاد فرهنگی
خانواده، یکی از عرصه‌های مهم جهاد فرهنگی در امور تربیتی است. نهاد خانواده از منظر اسلام، دارای جایگاه والا و قداست خاصی است که قابل قیاس با هیچ نهادی نمی‌باشد. در تبیین قداست خانواده رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «ما بُنِيَ في الإسلامِ بِناءٌ أحَبَّ إلى اللّه عزّوجلّ، و أعَزَّ مِنَ التَّزويجِ؛[1] در اسلام هيچ بنايى ساخته نشد كه نزد خداوند عز و جل محبوبتر و ارجمندتر از ازدواج باشد.»
در حدیثی دیگر فرمودند: «النِّكَاحُ سُنَّتِي فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَيْسَ مِنِّي؛[2] ازدواج، سنّت من است و هر كه از سنّت من روى گردانَد، از من نيست.» بنابراین یکی از تشکیلات مهم در دین آسمانی اسلام که موجب احراز نصف دین می‌شود ازدواج است: «مَنْ تَزَوَّجَ أَحْرَزَ نِصْفَ دِينِهِ وَ فِی حَدِيثٍ آخَرَ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ فِی النِّصْفِ الْآخَرِ أَوِ الْبَاقِی؛[3] هر گاه آدمى ازدواج كند، نصف دين را به دست آورده است و براى نصف ديگر، بايد پروا از خدا را پيشه كند.»
تشکیل خانواده ویژگی بندگان خاص خدا
خداوند حکیم هنگام تبیین ویژگی‌های «عبادالرحمن» (بندگان خاص خدا) یکی از خصوصیات آنان را دعا و درخواست از خدا برای تشکیل خانواده و تکثیر نسلی که سبب چشم‌روشنی است معرفی کرده است: «وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا؛[4] و کسانی که می‌گویند: پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرارده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان!»
مسأله ازدواج در گرو بسیج همگانی
خانواده، با ازدواج شکل می گیرد. قرآن کریم همگان را در ازدواج افراد بی‌همسر مسئول می‌داند و می‌فرماید: «وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛[5][مردان و زنان] بی همسرتان و غلامان و کنیزان شایسته خود را همسر دهید؛ اگر تهیدست اند، خدا آنان را از فضل خود بی نیاز می کند؛ و خدا بسیار عطا کننده و داناست.» مخاطب آیه همه مسلمانان می‌باشند و همه در برابر ازدواج دیگران مسئول هستند.
زنان رمز بقاى نسل بشر
بعد از ازدواج، مرحله تولید نسل مطرح می‌شود. قرآن کریم به عنوان کتاب حکیم، حکمت ازدواج را تولید نسل بیان می‌کند و در این باره می‌فرماید: «نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ وَقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلَاقُوهُ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ؛[6] زنان شما کشتزار شمایند، هر زمان و هر کجا که خواستید به کشتزار خود در آیید و [با رعایت حقوق یکدیگر، و حفظ عفت و پاکی، در سایه زناشویی و تولید نسلی پاک و شایسته و صالح، خیر و ثوابی] برای خودتان پیش فرستید و از خدا پروا کنید و بدانید که او را ملاقات خواهید کرد؛ و مؤمنان را بشارت ده.»
در اين آيه، زنان به مزرعه و كشتزارى تشبيه شده‌اند كه بذر مرد را در درون خود پرورش داده و پس از 9 ماه، گل فرزند را به بوستان بشرى تقديم مى‌كنند. همچنان كه انسان، بدون كشت و مزرعه از بين مى‌رود، جامعه بشرى نيز بدون وجود زن نابود مى‌گردد.
زنان وسيله‌ى هوسبازى نيستند، بلكه رمز بقاى نسل بشر هستند. پس لازم است در رابطه جنسى، هدف انسان توليد يك نسل پاك كه ذخيره قيامت است باشد و در چنين لحظات و حالاتى نيز هدف مقدّسى دنبال شود. جمله‌ى «وَ اتَّقُوا اللَّهَ» هشدار مى‌دهد كه از راههاى غير مجاز، بهره جنسى نبريد و به نحوى حركت كنيد كه در قيامت سرافراز باشيد و اولاد و نسلى را تحويل دهيد كه مجسمه‌ى عمل صالح و خيرات آن روز باشند.[7]
بنابراین همان طور که در زمین قابل کشتزار تخم می‌پاشید و محصول طیب برداشت می‌کنید در ازدواج نیز فرزند، محصول طیب آن می‌باشد که در قرآن کریم به زیبایی به این امر اشاره شده است: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً؛[8] و سرزمين پاك (و آماده)، گياهش به اذن پروردگارش بيرون مى‌آيد. امّا زمينى كه خبيث (و شوره‌زار) است، جز محصولى اندك و بى‌فايده بيرون نمى‌دهد.» اگر با ديد وسيع به اين آيه بنگريم، شايد بتوان يكى از مصاديق سرزمين پاك را كه محصول پاك مى‌دهد، خانواده‌ى پاك بدانيم.
گوهر پاك ببايد كه شود قابل فيض
ورنه هر سنگ و گِلى لؤلؤ و مرجان نشود.
تکاثر بنی افتخار نبی
در حدیثی رسول خدا صلی الله علیه و آله نسبت به مسأله فرزندآوری و افزایش جمعیت فرمودند: «تَنَاكَحُوا تَكْثُرُوا فَإِنِّی أُبَاهِی بِكُمُ الْأُمَمَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى بِالسِّقْطِ؛[9] ازدواج كنيد تا جمعيت شما افزون شود؛ زيرا من در روز قيامت، به وجود شما، حتّى به فرزندان سقط شده تان، بر ساير امّتها می بالم.»
رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای در این زمینه فرمودند: «زنانی که به خاطر فعّالیتهای خارج از خانواده، از آوردن فرزند استنکاف می‌کنند، برخلاف طبیعت بشری و زنانه‌ی خود اقدام می‌کنند. خداوند به این راضی نیست. کسانی که فرزند و تربیت فرزند و شیردادن به بچه و در آغوش مهر و عطوفت بزرگ کردن فرزند را برای کارهایی که خیلی متوقّفِ به وجود آنها هم نیست، رها می‌کنند، دچار اشتباه شده‌اند. بهترین روش تربیت فرزند انسان، این است که در آغوش مادر و با استفاده از مهر و محبّت او پرورش پیدا کند.»[10]
پی‌نوشت
[1]. من لا یحضره الفقیه، ج3، ص383.
[2]. بحار الأنوار، ج 100، ص 220.
[3]. كافى، ج 5، ص 328.
[4]. سوره فرقان: آیه 74.
[5]. سوره نور: آیه 32.
[6]. سوره بقره: آیه 223.
[7]. تفسیر نور: ج1، ص 350.
[8]. سوره اعراف: آیه 58.
[9]. بحارالأنوار، ج 100، ص 220.
[10]. بیانات رهبر معظم انقلاب؛ 1375/12/20.
یکی از عرصه‌های مهم جهاد فرهنگی در امور تربیتی، خانواده می‌باشد. خانواده اساس سازندگی شخصیت انسان و مهمترین محیط تکامل بشر است. از این‌رو دین آسمانی اسلام برای تأسیس و تحکیم این نهاد سرنوشت‌ساز و پیشگیری از فروپاشی آن رهنمودهای بسیار مهمی همچون اطاعت از پدر و مادر، صله رحم و تعلیم و تربیت فرزندان را ارائه نموده است.