مد یک امری نسبی و غیر ثابت وغیر ضروری است که قدمتی به بلندای تاریخ دارد که دارای مزایا و معایبی است و معایب آن بیشتر از محاسن آن است.
«مد» مساله جدیدی در دنیای معاصر نیست، با بررسی حیات بشری در می یابیم «مد» در همه مقاطع زندگی بشر به تناسب زمان، مکان، امکانات، دانش، ایدئولوژی و جهان بینی با شدت و ضعف جریان داشته و مساله نوظهوری نیست.
دامنه‌ی مد در همه‌ی شئون زندگی از تولد تا مرگ و درهمه گروه‌های سنی از کودکان تا سالمندان گسترده است. هر چند، «مد» برای هر گروه سنی و هر گروه اجتماعی متفاوت است.
مزایای نسبی مد
مد می تواند با زیبا کردن و تنوع بخشی به زندگی، افراد را از یکنواختی نجات داده و احساس خوب و حال خوش را توام با اعتماد به نفس و لذت زندگی به او القا نماید؛ حتی «مد» می تواند بیانگر بخشی از شخصیت افراد باشد و به طور ناخودآگاه بر مخاطبان شما اثر بگذارد.
علاوه بر موارد ذکرشده، مد نقش مهمی در مناسبات اجتماعی و طبقات فرهنگی داشته و به گردش اقتصاد نیز کمک شایانی می نماید.
اما مقوله مد نیز مانند بسیاری از مقوله های فرهنگی، مورد تهاجم فرهنگ غرب قرار گرفته است، و مد وارداتی با کارکردهای مد نظر فرهنگ غربی در عرصه سبک زندگی ما تاثیرگذار بوده است.
مد وارداتی از طرف غرب با چهار کارکرد تمایز شخصی و گروهی و هویت‌یابی فردی و گروهی و زیبایی در پوشش و حرکات بدن و فیزیک زندگی و پورنوگرافی بر اساس بدن زن به عنوان کالایی برای فروش و کار آفرینی صادر و به منصه ظهور رسید.
علی‌رغم مزایایی که برای مد ذکر شد، مد دارای معایب مهمی هست که مشکلات عمده ای را در زندگی برای افراد و جوامع ایجاد می کند؛ حال چند سوال مطرح در این زمینه، ذهن ما را به خود مشغول می کند که پاسخ به آنها راه‌گشای ما در انتخاب مسیر و عملکرد ما در سبک زندگی خواهد داشت، برخی از این سوالات عبارتند از :
1- مد چه معایبی دارد؟
2- با توجه به دوگانگی و تعارض منافع و مضرات، آیا باید مد را کنار بگذاریم؟
3- با چه شاخص هایی می توان از منافع مد استفاده کرد و از مضرات آن در امان بود؟
معایب مدگرایی در سبک زندگی
1-مد امرثابتی نیست و با گذشت زمان در حال تغییر است. پیروان مد مجبورند برای هر چیز جدید و گرانی مانند لباس، خوراک، پوشاک، مسکن، اتومبیل، حرکات بدن، زبان و ...هزینه های مادی و معنوی زیادی متحمل شوند که در شادی و بقای زندگی آنها نقش کلیدی ندارد؛ فلذا مجبور شدن به هماهنگی با این تغییرات، امری بسیار مشکل و تکلف آور است.
2-پیروان مد برای هماهنگی با مد روز، مجبورند چیزهایی را بر خود واجب کنند که هیچ الزامی از هیچ ناحیه ای بر آنها نبوده است و این، نوعی خود بردگی در برابر خواسته های خود است.
جایگزینی امورغیرضروری به جای امور اساسی زندگی و توجه بیش از حد به خود باعث خودخواهی و خودپسندی، کاهش توجه به هم‌نوعان، آسیب زدن روحی و روانی به دیگران درمقابل منافع و اهداف فردی کوچک از معایب دیگر مدگرایی است.
3-عدم رضایت‌مندی از خود به خاطر عدم ارضای کامل ناشی از تغییر و تحول مدهای ناشی از گرایش ها و سبک های زندگی.
4-فاصله گرفتن از دنیای طبیعی و لذت واقعی به خاطر ولع درمصرف چیزهای ساختگی با زیبایی های تصنعی بسیار سطحی و زود گذر، مبتلا شدن به سطحی نگری به خاطر "توجه به ظواهر بیرونی و غفلت از زیبایی های درونی و اصل و ارزش بودن نگاه بیرونی که نتیجه آن قضاوت های نادرست و سلب آرامش است.
5-دوری از معنویت به خاطر وارد شدن در رقابت مسابقه بی پایان و اشباع ناپذیر، که نه مقصد نهایی مشخص است و نه کمالی بر آن مترتب است.
با توجه به برخی از معایب ذکر شده، معلوم می شود معایب و آسیب های مد بسیار بیشتر از محاسن آن در زندگی است؛ با این وجود، بر اساس سبک زندگی اسلامی، طراحی، تولید و استفاده از انواع مدهای گوناگون متناسب با سلایق و نیز بهره‌مندی از مزایای حداقلی آن، می توان با رعایت اصول و شاخص و مولفه هایی، از آن بهره برد؛ برخی از آنها عبارتند از:
مولفه ها و شاخص های مد در سبک زندگی اسلامی
1-عدم تشبه و تقلید کورکورانه از کفار در پوشش و آرایش.
2-عدم تعارض مستقیم با دین اسلام و هویت ملی و مذهبی، مانند اسراف و تبذیر، بی عفتی و بی حیائی، گناه، تجمل گرایی، اشرافی گری، تکبر، فساد، خودنمایی افراطی، شهوت رانی و فخرفروشی.
3- عدم تعارض غیر مستقیم با دین اسلام و هویت ملی و مذهبی مانند نمادهای سایر ادیان و فرق و گروه‌های منحرف.
4- به خطر نینداختن سلامت جسمی و روحی مانند لباس های تنگ و چسبان، آرایش های غلیظ، تتو، پیرسینگ، کاهش وزن افراطی، جراحی های زیبایی و...
5- امتناع از عدم رعایت تناسب مد با موقعیت و شخصیت افراد، مانند شلوارهای کوتاه، مانتوهای آستین کوتاه، بلوزهای تنگ، رنگ موهای فانتزی.
6- استفاده حداکثری از مدهای بومی مذهبی و ملی به عنوان بارزترین سمبل فرهنگی جهت تقویت خودباوری، احساس ارزشمندی، اعتماد به نفس، خلاقیت و شکوفایی استعدادها، حقیقت جویی، ثبات شخصیت، نوع دوستی و تعاون، خودکفایی و عدم وابستگی اقتصادی، اعتدال، قناعت، هدف‌مندی، احترام به سنت ها، تحکیم روابط انسانی و خانوادگی، حیا و عفت، تکریم شخصیت الهی انسان و...
جمع بندی:
مد یک امری نسبی و غیر ثابت و غیر ضروری است که قدمتی به بلندای تاریخ دارد که دارای مزایا و معایبی است و معایب آن بیشتر از محاسن آن است. از نظر اسلام با رعایت یک سری شاخص ها و مولفه ها، می توان از آن در حوزه مباحات استفاده نمود.