کشور نروژ، در حوزه سیاست تشویق فرزند آوری، به بنیانگذار مرخصی‌های سخاوتمندانه با حقوق، شهرت دارد.
کاهش جمعیت ، معضلی است که نه تنها ایران را درگیر خود نموده است؛ بلکه دامنه آن، به خیلی از کشو‌رهای اروپایی (که معمولا در انظار عمومی کشورهایی مرفه وبدون مشکل شناخته می‌شوند) نیز کشیده شده است و آنها را هم گریبانگیر خود نموده است.
همین مسئله، باعث شده است تا کشو‌های اروپایی به فکر چاره بیفتند و با اتخاذ سیاستهای مختلف برای تشویق فرزندآوری، سعی کنند راهکاریی را برای خروج از بحران کاهش جمعیت و عدم ورود به دوره سالمندی پیدا کنند.
با بیان توضیحات فوق، برآن شدیم تا در میان کشو‌های اروپایی، به سیاستهای اتخاذی در حوزه جمعیتی کشور نروژ که در شمال اروپا واقع شده است، بپردازیم. این کشور با بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر جمعیت، شصت و دومین کشور، از لحاظ وسعت جغرافیایی است.
نرخ باروری این کشور (TFR)، از سال ۱۹۵۵ با کاهش محسوس، از ۲.۶ به ۱.۸۲ رسیده است. میزان زاد و ولد نیز دراین کشور، پایین‌تر از میانگین جهانی است و میانگین سنی در این کشور از ۳۳.۶ سال به ۳۹.۳ سال رسیده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰، میانگین سنی آن نیز به بیش از ۴۳ سال برسد. این شرایط، باعث شده است تا این کشور حوزه اسکاندیناوی نیز با اتخاذ سیاستهای مختلف در حمایت از فرزندآوری، تلاش کند تا شرایط جمعیتی خود را از ورود به مرحله سالمندی مصون نگه دارد و سیر کاهش نموداری نرخ رشد جمعیت را متوقف کند.[1]
سیاستهای تشویقی جمعیت در نروژ
الف). مرخصی‌های سخاوتمندانه با حقوق:
کشور نروژ در حوزه سیاست تشویق فرزند آوری، به بنیانگذار مرخصی‌های سخاوتمندانه با حقوق، شهرت دارد. سیاست تشویق فرزندآوری این کشور در بحث مرخصی عبارتند از:
1. دوهفته مرخصی کامل پدر ومادر با حقوق، بلافاصله پس از تولد هر فرزند.
2. با اتمام 14 روز اول، پدر و مادر یکی از این دو گزینه را برای انتخاب دارند:
- 46 هفته مرخصی با دریافت حقوق کامل؛
- انتخاب 1 سال و دوماه مرخصی معادل 56 هفته با دریافت 80 درصد دریافت حقوق.
اما پدر و مادر با انتخاب هریک از این دوگزینه، این حقوق را به صورت تقسیمی میان خود دریافت می کنند.
3. دولت نروژ برای اطمینان از کمک پدران به همسران خود درنگهداری کودکان، آنها را موظف کرده است تا حداقل، 70روز از دوران کاری خود را مرخصی بگیرند و در اختیار خانواده باشند. همین مسئله و حضور پدران در امر مشارکت و کمک به همسرانشان به خصوص پس از تولد فرزند اول، باعث شده زنان نروژی تمایل به فرزندآوری مجدد داشته باشند. این مشارکت فعال، می تواند به افزایش باروری و بالا رفتن نرخ آن، کمک شایانی کند.[2]
با ابلاغ سیاست تشویقی جمعیت، هم اکنون 90 درصد پدرهای نروژی صاحب فرزند، حداقل 14 هفته مرخصی دارند. لازم به ذکر است؛ حتی وزرای دولت نیز از این قانون استفاده می کنند و مرخصی‌های ماهانه آنان به دلیل فرزند آوری امری کاملا معمول و متداول است.
4. اگر یکی از والدین، تصمیم بگیرد تا 2 سالگیِ کودک خود، به محل کارش نرود و درخانه برای نگهداری از فرزندش بماند؛ دولت با استقبال از این موضوع، کمک هزینه ویژه‌ای را به وی پرداخت می کند.[3]
5. اعطای مرخصی‌های دو ساعتی جهت شیردهی نوزاد، در هر روز برای مادر.
6- اعطای مرخصی‌های بیست روزه تا یک ماهه به والدین، در صورت بیمار شدن کودکان.
ب). اقدامات آموزش، سلامت و رفاه در راستای سیاست های جمعیتی:
1. گسترش مراکز متعدد مراقبت از کودک با یارانه دولتی وهزینه بسیار کم با کیفیتی معادل مراکز خصوصی.
2. تعیین تعداد مربیان به نسبت به تعداد کودکان توسط دولت.
3. تعیین قوانین آموزش ارائه دهندگان خدمات مراقبت از کودک توسط دولت.
4. مراقبت‌های رایگان از کودک، اعم از دارو و درمان رایگان و حق اولاد در فیش حقوقی کارمندان دولت نیز اضافه می شود.
ج). اعطای یارانه‌های مختلف به مراکز دولتی، خصوصی، وخانواده‌های کم درآمد؛ برخی از این یارانه‌ها عبارتند از:
1. اعطای یارانه به مراکز خصوصی و دولتی فعال در زمینه مراقبت از کودکان که بیش از نصف هزینه نگهداری از کودکان است.
2. اعطای یارانه شهرداری‌ها به مراکز دولتی فعال مراقبت ونگهداری کودک علاوه بر یارانه دولت مرکزی.
3. اعطای یارانه به خانواده‌های کم درآمد دارای فرزند علاوه بر برخورداری از امتیازات خاص اعطایی ویژه فرزندآوری.[4]
در پایان باید گفت هرچند کشور نروژ مانند بعضی کشو‌های دیگر درگیر معضل کاهش جمعیت گردیده است؛ اما سیاستهای اجرایی دولت آن در تشویق فرزندآوری، شرایط بسیار مناسبی را در جهت رفاهی، مالی، آموزشی و... برای والدین در خصوص فرزندآوری مهیا نموده است که در کمتر کشوری می‌توان نمونه آن را مشاهده کرد.
پی‌نوشت:
[1]. خبرگزاری فارس، سیاستهای اجتماعی نروژ در حمایت از فرزندآوری: http://fna.ir/daryiw
[2]. خبرگزاری تسنیم، مرخصی ویژه پدران پس از تولد فرزند اول باعث تشویق به آوردن فرزند دوم در خانواده‌های نروژی: https://tn.ai/2509686
[3]. سایت خبری خبرآنلاین، اروپایی ها چطور مردمشان را برای بچه دار شدن تشویق می کنند؟: khabaronline.ir/x48RQ
[4]. خبرگزاری فارس، سیاستهای اجتماعی نروژ در حمایت از فرزندآوری: http://fna.ir/daryiw