کاهش جمعیت و تأثیر آن بر کشور

کاهش جمعیت ، از معضلاتی است که این اواخر گریبانگیر کشورهای متعدد از جمله ایران شده است. البته در ایران رد پای اصلی این کاهش، در جریان نفوذ و طراحی جنگ جمعیتی دشمن علیه کشورمان به وضوح پیداست؛ اما خود آمریکا، کشورهای اروپایی و... نیز به دلایل مختلف یا دچار آن شده‌اند یا در معرض آن قرار دارند.

خطر کاهش جمعیت به گونه‌ای است که می‌تواند با اثرگذاری بر اقتصاد، امنیت، منابع انسانی، نیروی بازدارندگی و نظامی، تحولات علمی، صنعت و... یک کشور، آن را تا فروپاشی کامل پیش ببرد!

عوامل متعددی می‌تواند بر کاهش جمعیت مؤثر باشد؛ از جمله: تغییر سبک زندگی بر اساس رفاه‌زدگی، مشکلات اقتصادی، ترس از تأمین معیشت، عدم وجود زیرساخت مناسب جمعیت (مثل واحد مسکونی)، عدم وجود کانون خانواده به دلیل ترویج انحرافات اخلاقی (مانند قانونی شدن همجنسگرایی در بعضی کشورها) و... .

یا همان کاهش نرخ جمعیت، از کاهش میزان نرخ باروری به وجود می‌آید و ارتباط مستقیمی با آن دارد؛ به طوری که با افزایش یا کاهش نرخ باروری، نرخ رشد جمعیت نیز دستخوش این تغییرات قرار می‌گیرد.

نرخ باروری، میانگین تعداد فرزندی است که از یک مادر به دنیا می‌آیند و بزرگ می‌شوند و از آنها نیز فرزندانی متولد می‌شوند. 

حداقل نرخ باروری باید به تعداد فرزندانی باشد که می‌توانند نسل بعدی را پدید آورند؛ یعنی حداقل 2 نفر، که یک دختر و یک پسر است. این حداقل را «نرخ جایگزینی» می‌گویند.

هیچ حد نصاب باروری نباید از حد نرخ جایگزینی کمتر باشد؛ چراکه اگر چنین باشد، کاهش جمعیت یا سالمندی جمعیت اتفاق می‌افتد که می‌تواند منجر به گیر افتادن در تله جمعیتی شود.

تله جمعیتی زمانی اتفاق می‌افتد که دیگر جمعیتی به علت سن بالا قادر به فرزندآوری نباشد و به سالمندی و در نهایت انقراض جمعیتی برسد.

خارج شدن از تله جمعیتی، امری بسیار دشوار و تقریباً محال است. برآوردها نشان می‌دهد در صورت احتمال خروج از این تله، مدت زمان تلاش برای خروج از آن، گاهی تا 100 سال طول می‌کشد!

در پایان باید گفت: جمعیت جوان یک کشور، ضامن رشد و توسعه‌یافتگی و امنیت آن کشور در تمام زمینه‌هاست. پس از هم‌اکنون به فکر ایران جوان بانشاط باشیم؛ چراکه پایداری خانواده‌ها، به پایداری جوانی جمعیت ایران است.

پی‌نوشت:
_ پژوهشکده آمار: https://b2n.ir/srtc.