ولایت مطلقه‌ی فقیه؛ پاسدار حاکمیت قانون

برخی الفاظ، ممکن است در اولین نگاه، موجب برداشت نادرست و غلط شوند و مخاطب را به اشتباه بیندازند. مثلاً ممکن است لفظ «مطلقه» در عبارت «ولایت مطلقه‌ی فقیه»، برای بعضی افرادِ ناآشنا به مبانی دینی، ایجاد سوال کند که چگونه یک فرد غیر معصوم، می‌تواند در کارهای خود، مطلق عمل کند؟

در چنین شرایطی، یک توضیح ساده و منطقی، برای رفع این سوءبرداشت، کافی است. اول اینکه «مطلقه بودن ولایت فقیه» به هیچ وجه به معنای دلبخواه عمل کردن نیست؛ چون در اینصورت، عدالت فقیه، مخدوش می‌شود و او دیگر حتی صلاحیت امام‌جماعت‌بودن را هم را از دست می‌دهد چه رسد به ولایت بر مردم. بنابراین، قید «مطلقه» به معنای «هر چه دلش خواست» نیست.

اما معنای «ولایت مطلقه‌ی فقیه» چیست؟ «ولایت مطلقه» که در برخی آثار پیشینیان، به «ولایت عامه» هم تعبیر شده به این معناست که فقیه جامع‌الشرایط، می‌تواند در هر یک از امور حکومتی که لازم باشد وارد شده و دستوری بر اساس مصلحت جامعه، صادر کند و در این دستور صادر شده، همه‌ی افراد، حتی فقهای دیگر، موظفند تا به آن عمل نمایند. نظریه‌ی «ولایت مطلقه‌ی فقیه» در حقیقت، به رهبر جامعه، اجازه‌ی انعطاف‌پذیری و مدیریت پدیده‌های نوظهور را می‌دهد تا بتواند طبق تحولات هر عصری، جامعه را در مسیر صحیح، هدایت کند.

در طول 35 سال اخیر هم نه تنها هیچ موردی از خودکامگی و استبداد در اعمال «ولی فقیه» مشاهده نشده است؛ بلکه خاضع‌ترین و مطیع‌ترین افراد در برابر قوانین الهی و حتی قوانین مصوب کشور، همین «ولی فقیه» بوده است. امام خمینی (رحمه‌الله) می‌فرمود: «در اسلام آن چيزی كه حكومت مي‌كند يك چيز است و آن قانون الهي است. پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هم به همان عمل مي‌كرده است، خلفای او هم به همان عمل مي‌كردند، حالا هم ما موظفيم كه به همان عمل كنيم، قانون حكومت مي كند، شخص هيچ حكومتي ندارد.»[1]

مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای هم بارها از لزوم پایبندی خود و دیگران به قانون سخن گفته‌اند: «بعضی‌ها خيال مى‌كنند كه اين «ولايت مطلقه‌‌ى فقيه» كه در قانون اساسى آمده، معنايش اين است كه رهبرى مطلق‌‌العنان است و هر كار كه دلش بخواهد، مى‌تواند بكند! معناى ولايت مطلقه اين نيست. رهبرى بايستى موبه‌‌مو قوانين را اجرا كند و به آن‌ها احترام بگذارد... منتها قانون اساسى راه چاره‌اى را باز كرده و گفته آنجايى كه مسئولان امور در اجراى فلان قانون مالياتى يا سياست خارجى، بازرگانى، صنعتى و دانشگاهى دچار مضيقه مى‌شوند و هيچ كار نمى‌توانند بكنند، رهبرى مرجع است... اين معناى ولايت مطلقه است، والّا رهبر، رئيس‌‌جمهور، وزرا و نمايندگان، همه در مقابل قانون تسليمند و بايد تسليم باشند.»[2]

پاورقی:

1- كوثر، ج2، ص215
2- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 26 آذر 1382