در جنگ‌های شکل گرفته بین اعراب و اسرائیل، درس‌های فراوان و تلخی وجود دارد که عدم توجه به آن می‌تواند به تکرار آن تجربه‌های تلخ منتهی شود. خطر نفوذ و جاسوسی یکی از این درس‌های تلخ است که در جنگ «یوم الکیپور» به وقوع پیوست.
«جنگ یوم الکیپور» در تاریخ ادبیات سیاسی جهان مربوط به روزی است که در آن ارتش سوریه و مصر حمله مشترکی را علیه اسرائیل برای بازپس‌گیری بلندی‌های جولان و سینا به اجرا گذاشتند. در این حمله که در 6 اکتبر سال 1973 به وقوع پیوست، بنا بر این گذاشته شد که یک حمله غافلگیرانه علیه اسرائیل شکل بگیرد؛ اما غافل از اینکه در درون جبهه اعراب یک شخص نفوذی وجود دارد که از غفلت و اعتماد سران عرب، به نفع اسرائیل سوء‌استفاده می‌کند. هر چند اسرائیل به دلیل تحلیل خود از عدم احتمال جنگ از سوی اعراب، توجه زیادی به اطلاعات جاسوس خود نکرد؛ اما نخست‌وزیر این رژیم به دلیل بی‌توجهی به چنین اطلاعات اولیه‌ای که به کشته شدن تعداد زیادی از نظامیان اسرائیل منجر گشت، مجبور به استعفا شد.
«اشرف مروان» داماد جمال عبد الناصر در نقش یک نفوذی برای اسرائیل عمل می‌کرد. او بعدها و با مرگ پدر زنش، اعتماد انور سادات را به خود جلب کرده بود و در مقام دستیار او، جزئی‌ترین اطلاعات مربوط به این حمله را به مقامات اسرائیل منتقل کرده بود.
سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) با گذشت حدود ۵۰ سال از جنگ ۱۹۷۳ اعراب با این رژیم، با انتشار اسناد محرمانه خود، تأیید کرد اشرف مروان، داماد رئیس‌جمهور ناسیونالیست اسبق مصر، یک روز قبل از شروع جنگ، صهیونیست‌ها را از حمله اعراب آگاه کرده بود. نشریه اسرائیلی اورشلیم پست نیز خبر از رونمایی کتابی تحت عنوان «یک روز که بتوان موضوع را فاش کرد» را منتشر کرد. در این کتاب که مجموعه‌ای از اسناد، خلاصه گزارش‌ها، تصاویر اوراق مربوط به سرویس موساد منتشر شده است، ابعادی از جاسوسی‌های اشرف مروان نیز فاش شده است.[1]
بر اساس روایت‌های تاریخی، اشرف مروان در مقطعی حساس در دهه ۷۰ میلادی و به در خواست و پیشنهاد خودش با اسم رمز «فرشته» برای سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) کار کرده است. عده‌ای از تحلیل‌گران به دلیل مقطعی که وی همزمان برای مصر و اسرائیل فعالیت داشته و تلاش کرده که سطح خصومت بین این دو را کاهش دهد او را فردی طرفدار صلح میان اعراب و اسرائیل می‌دانند. بر اساس مستندی که شبکه الجزیره در مورد این جاسوس منتشر کرده است برخی از اسنادی که وی در اختیار اسرائیلی‌ها گذاشته است هنوز محرمانه است. در این مستند برخی از تحلیل‌گران تأکید دارند که وی جاسوس دو جانبه بوده است و در این راستا همزمان در اسرائیل و مصر از او به عنوان قهرمان یاد می‌شود.[2]
بر همین اساس هر چند امروزه بر سر میزان اعتماد و عمل به اطلاعات جاسوسان اختلاف وجود دارد؛ اما بر سر اصل مسأله نفوذ و خطر درز اطلاعات حیاتی هر کشوری به دست جاسوسان، اشتراک نظر وجود دارد. رژیم صهیونیستی همواره از جنگ یوم الکیپور به تلخی یاد می‌کند و آن را حاصل بی‌توجهی به هشدارها و اطلاعات افرادی همچون اشرف مروان می‌داند. بنابراین از آن زمان به بعد برای پروژه نفوذ جاسوسان اطلاعاتی و امنیتی خود و توجه به اطلاعات آنها جایگاه بیشتری قائل می‌باشد.
تجربه چهل ساله انقلاب اسلامی و صدمه‌هایی که از جریان نفوذ به آن وارد شده، نشان می‌دهد که خطر نفوذ در رده‌های بالای مملکتی بسیار جدی است. نفوذ می‌تواند انواع و اقسام مختلفی همچون نفوذ فردی و فرهنگی داشته باشد. ممکن است افراد رده بالای مملکتی بدون توجه به نفوذی بودن برخی از اطرافیان خود، بسیاری از اطلاعات حیاتی کشور را به دشمنان انتقال دهند. خطر نفوذ می‌تواند تمام زحمات خالصانه مدیران کشور را بر باد داده و کشور را با خطراتی جدی مواجه کند. مقام معظم رهبری به عنوان «دیده‌بان همیشه بیدار کشور» بارها نسبت به خطر نفوذ در انواع و اقسام آن هشدار جدی داده‌اند. از این رو لازم است مسئولین نظام و نهادهای امنیتی با حساسیت بیشتری موضوع نفوذ را مورد توجه قرار داده و خطر جاسوسان را جدی بگیرند.
پی نوشت:
[1]. خبرآنلاین، https://zaya.io/88bkc.
[2]. مشرق نیوز، https://zaya.io/rppjh.