رهروان ولایت ـ بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه:
با کمی دقت و توجه در منابع اسلامی به این نکته رهنمود می‌شویم که فرهنگ اسلامی، جایگاه ویژه‌ای برای کار و تلاش برای بدست آوردن روزی حلال قائل است. در بسیار از روایات کار و تلاش برای تهیه روزی حالا در زمره‌ی بهترین اعمال عبادی معرفی شده است.
کار و تلاش در فرهنگ قرآن
«وَمِن رَّحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [قصص/73] و از رحمتش برايتان شب و روز را قرار داد تا در اين [يك] بياراميد و [در آن يك] از فزونبخشى او [روزى خود] بجوييد، باشد كه سپاس بداريد.»
خداوند متعال درباره حضرت داود می‌فرماید:
«وَعَلَّمْناهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شاكِرُونَ [انبیاء/80] و ساختن زره را بخاطر شما به او تعليم داديم، تا شما را در جنگ‌هايتان حفظ كند آيا شكرگزار (اين نعمتهاى خدا) هستيد؟»
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم) در اهمیت کار و تلاش می‌فرماید:
«هیچ کس غذایی بهتر از غذای فراهم آماده از کار خویش نخورده است وداود پیامبر سلام الله علیه از دسترنج خود می‌خورد»[1]
درحدیثی قدسی طلب روزی حلال نه (9) دهم عبادت معرفی شده است:
«يَا أَحْمَدُ إِنَّ الْعِبَادَةَ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةٌ مِنْهَا طَلَبُ الْحَلَالِ فَإِذَا طَيَّبْتَ مَطْعَمَكَ وَ مَشْرَبَكَ فَأَنْتَ فِي حِفْظِي وَ كَنَفِي[2]اى احمد! عبادت ده بخش است نه بخش از آن در جستجوى حلال است پس هر گاه محل غذا و آشاميدني‌هايت پاكيزه بود تو در پناه و نگهدارى منى»
جناب کلینی در کتاب شریف الکافی روایتی ازامام رضا علیه‌السلام نقل می‌کند که در آن روایت کسب روزی حلال همانند جهاد در راه خداوند متعال دارای ارزش و ثواب است.
»عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: الَّذِي يَطْلُبُ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا يَكُفُّ بِهِ عِيَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.[3] آن كس كه از فضل و روزى خداوند چيزى را بجويد كه با آن خانوادهاش را [از نيازمندى] به ديگران حفظ كند، پاداش وى بزرگتر از مجاهد در راه خداست.»
پرهیز از تنبلی و سستی در انجام کار
یکی از بدترین حالت‌های که بر افراد عارض می‌شود تن پروری و دوری از تحمل سختی‌های کار و تلاش است. از این رو ائمه اطهار علیهم‌السلام در روایات ارزشمندی انسان را از این حالت برحذر داشته‌اند.
«الْكَسَلُ يَضُرُّ بِالدِّينِ وَ الدُّنْيَا.[4] تنبلى به دين و دنيا آسيب زند.»
نکته ها و پیام ها
1- کار و تلاش در فرهنگ اسلامی از جایگاه منحصر به فردی برخورداراست، به طوری که این عمل در ردیف اعمال عبادی قرار دارد.
2- فرهنگ اسلام با تن پروری و راحت طلبی و دوری از کارو تلاش مخالف است.
3- رسیدن به زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت نیازمندن کار و تلاش و همت بلند است.
________________________________________
پی نوشت:
[1]. کنزل العمال، ج4، ص 8
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، ج5 ؛ ص88
[3]. همان. ج5 ؛ ص88
[4]. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله عليه و آله، 1جلد، جامعه مدرسين - قم، چاپ: دوم، 1404 / 1363ق. ؛ النص ؛ ص300