احکامی درباره پیش خرید کالا

رهروان ولایت ـ فرض کنیم صاحب یک سوپر مارکت می خواهد از عمده فروش مقداری کالا را به صورت پیش خرید، خریداری کند، چون در این صورت می تواند کالا را به قیمت مناسب تری تهیه کند؛ اما رعایت و آگاهی احکامی در این نوع معامله ضروری هست. در ادامه به بیان شرایط و احکام معامله سلف یا پیش خرید، و چند مورد دیگر از احکام پر‌کاربرد در این نوع معاملات می پردازیم.

در ابتدا روایتی از امام صادق در باب معامله سلف نقل می کنم. عبد اللَّه بن سنان گويد: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم آيا مى‏ توان گندمى را پيش خريد كرد از شخصى كه نزد او طعام يا حيوانى نيست جز اينكه او رأس مدّت مى‏ خرد و بدهى خود را تمام مى‏ دهد؟ فرمود: اگر ملتزم مى‌شود كه تا رأس مدّت تهيّه كند، اشكالى ندارد. گويد: عرض كردم اگر قسمتى را بمن بدهد و قسمتى را تأخير اندازد جايز است؟ فرمود: آرى.

بیان چند حکم از معامله سلف یا پیش خرید:

1). انسان نمی‌تواند جنسی را كه سلف خريده پيش از تمام شدن مدّت بفروشد و بعد از تمام شدن مدّت، اگر چه آن را تحويل نگرفته باشد، فروختن ‌آن اشكال ندارد.

2). در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را كه قرارداد كرده بدهد، مشتری بايد قبول كند. و نيز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته، بدهد يعنی همان اوصاف را با زيادتی كمال دارا باشد، مشتری بايد قبول نمايد و اگر اين طور نباشد لازم نيست قبول كند؛ مثل آن كه ماشین خراب مورد معامله باشد و فروشنده بخواهد ماشین سالم بدهد.

3). اگر جنسی را كه فروشنده می دهد، پست تر (از لحاظ ارزشی پایین تر باشد)  از جنسی باشد كه قرارداد كرده، مشتری می تواند قبول نكند.

4). اگر فروشنده به جای جنسی كه قرارداد كرده، جنس ديگری بدهد، در صورتی كه مشتری راضی شود اشكال ندارد.

5- اگر جنسی را كه سلف فروخته در موقعی كه بايد آن را تحويل دهد، ناياب شود و نتواند آن را تهيّه كند، مشتری می تواند صبر كند تا تهيّه نمايد يا معامله را به هم بزند و چيزی را كه داده پس بگيرد.

6- اگر جنسی را بفروشد و قرار بگذارد كه بعد از مدّتی تحويل دهد و پول آن را هم بعد از مدّتی بگيرد، معامله باطل است.( پول باید اول معامله پرداخت شود)

---------------------------------------

پی نوشت:

[1] من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق ، ترجمه غفارى، على اكبر و محمد جواد و بلاغى، صدر، ج‏4، ص: 358

[2] رساله 13 مرجع، مسئله1213 الی1218، دفتر انتشارات اسلامی