یکی از وظایف امام زمان علیه‌السلام آن است که احکام و تعالیم اسلامی را به مردم بیاموزد و جامعه را به سوی خیر و صلاح هدایت کند، اما امام علیه‌السلام آنگاه می‌تواند به این وظیفه عمل کند که جامعه مسلمان پذیرای حاکمیت معصوم علیه‌السلام باشند و دست از پیروی حاکم غیر معصوم بردارند.
یکی از کتاب‌های استدلالی با موضوع امامت در باورهای شیعی، کتاب «اَلفَین» تالیف مرحوم علامه حلّی است. در این کتاب به دو هزار دلیل عقلی و منطقی پیرامون ضرورت وجود امام معصوم علیه‌السلام پس از خاتم‌الانبیا صلی‌الله‌علیه‌وآله اشاره شده است.
نویسنده در بخشی از استدلال برای اثبات ضرورت عصمت جانشین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله چنین بیان می‌کند: «در نگاه شیعه، امام مردم را به اعمال نیک و مطلوب در شریعت اسلامی دعوت کرده و آنها را به مردم آموزش می‌دهد. وظیفه امام علیه‌السلام آن است که مردم را در تمام زمان‌ها به دستورات و احکام اسلام وادار سازد. تمام اینها از فواید و پیامدهای انتصاب امام علیه‌السلام از سوی خداوند است که اگر امام علیه‌السلام به این وظیفه عمل نکند، غرض و هدف خداوند در این رابطه محقق نخواهد شد».[1]
دشمنان اهل‌بیت بر این سخن اشکال گرفته و گفته‌اند: «اگر باور شیعه پیرامون جانشین و امام معصوم علیه‌السلام چنین است، این مطلب در مورد امام زمان علیه‌السلام محقق نشده است؛ زیرا ایشان در طول مدت غیبت کبری، هیچ کسی را به سمت احکام و تعالیم اسلامی دعوت نکرده و آنها را آموزش نمی‌دهد. پس می‌توان نتیجه گرفت که اصل باور و اعتقاد به وجود چنین امامی نادرست است، چرا که نمی‌تواند به وظیفه خویش عمل کند».
چند نکته در پاسخ به این اشکال بیان می‌گردد:
همانگونه که بیان شد، مقصود و هدف از بیان این استدلال، اثبات ویژگی عصمت در جانشین پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله است. این استدلال بیان می‌کند که خداوند از مؤمنان انتظار دارد که به تعالیم اسلامی پایبند باشند و تا وقتی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در میان مردم حضور داشته باشد، این تعالیم را به مردم آموزش داده و آنها را وارد به انجام می‌سازد. اما پس از پیامبر، لازم است کسی این وظیفه مهم را ادامه دهد.
شیعه بر این باور است که خداوند برای رسیدن به این هدف مهم یعنی تشویق و وادار ساختن مردم به احکام اسلامی، لازم است که یک امام معصوم را به جامعه معرفی کند. ویژگی عصمت در امام این خاصیت را دارد که از وظایفی که خداوند بر عهده او گذاشته، سرپیچی نمی‌کند، بر خلاف حاکمی که معصوم نبوده و احتمال خطا در او بسیار زیاد است که در این صورت، عاقبت‌به‌خیری مردم در دنیا و آخرت تضمین ندارد.
بر همین اساس، این استدلال پیرامون تمام ائمه معصوم علیهم‌السلام و همچنین امام زمان علیه‌السلام نیز جریان دارد و شیعه بر این باور است که اگر جانشین معصوم پیامبر بتواند در رأس جامعه اسلامی قرار گیرد و حاکمیت را در دست داشته باشد، بهترین سرنوشت در انتظار مردم خواهد بود.
امام زمان علیه‌السلام نیز مانند بیشتر معصومان علیهم‌السلام تا امروز نتوانستند بر جامعه حکومت کنند، اما این به‌معنای کم کاری از سوی آن حضرت نیست؛ بلکه در نگاه شیعه، مردم جاهل و نادان هستند که پس از انحراف تاریخی در سقیفه و پیروی از شیطان، خود را از حاکمیت معصوم علیه‌السلام محروم ساختند.
پی‌نوشت:
[1]. حلی، حسن، الالفین، ص438-439، هجرت.