با توجه به آنکه رهبر یک جامعه در باور اهل‌تسنن هیچ سنخیتی با رهبران الهی و معصوم ندارد، درک و فهم وجود و حضور یک امام معصوم و زنده در میان افراد جامعه برای آنان دشوار است. شیعیان باور دارند که امام زمانشان روزی ظهور خواهد کرد و تا پیش از آن، ایشان را ناظر بر اعمال خود می‌دانند.
متاسفانه سال‌ها است که باور «مهدویت» در مکتب شیعه توسط دشمنان اهل‌بیت مورد تمسخر و هجمه قرار می‌گیرد. شیعیان با توجه به احادیث متعدد و متواتر باور دارند که امام زمان علیه‌السلام به دنیا آمده و پس از مدتی نه چندان بلند، در پس پرده غیبت قرار گرفته و در هنگامی که حکمت خداوند اقتضا کند، ظهور کرده و سراسر عالم را از عدل و داد پر خواهد کرد.
اصلی‌ترین پرسشی که دشمنان اهل‌بیت در این زمینه مطرح می‌کنند، فایده امام و رهبر غایب برای پیروانش است. اگر قرار بر این باشد که امام یک امت در غیبت به‌سر ببرد و فایده‌ای برای این امام وجود نداشته باشد، دیدگاه اهل‌تسنن نیز می‌تواند صحیح باشد که باور دارند امام زمان علیه‌السلام در آینده نزدیک به ظهورشان به دنیا آمده و سپس ظهور خواهند کرد.
ریشه و اساس این پرسش دشمنان اهل‌بیت را باید در مبانی و اصول اهل‌تسنن پیرامون مسئله امامت و جانشینی جست‌وجو کرد؛ در دیدگاه اهل تسنن، امامت و رهبری عبارت است از عقد و معاهده‌ای که میان حاکم و گروه کوچکی از مردم به نام «اهل حل و عقد» بسته شده و در واقع هیچ رابطه‌ای میان خدا و حاکم برقرار نیست.[1]
بنابراین مطابق دیدگاه اهل تسنن اگر یک انسان فاجر و جنایتکار با کشتار و غلبه بر مسلمانان پیروز شد و حکومت را در اختیار گرفت، او رهبر مسلمانان است و باید به امامت او اقرار کرد. احمدبنحنبل در این‌باره گفته: «اگر کسی با شمشیر و جنگ به پیروزی رسید و خلیفه شد و او را امیرالمومنین نامیدند، دیگر مسلمانان حق ندارند او را امام ندانند چه انسان نیکویی باشد یا اهل گناه و جنایتکار».[2] ابوحنیفه نیز بر این باور بود که اگر شخصی به رهبری و حکومت رسید، باید از او اطاعت کرد هرچند به یک شخص گناهکار تبدیل شود.[3]
این در حالی است که در نگاه شیعه، رهبر و امام جامعه افزون بر آنکه باید معصوم باشد، چهار جایگاه مهم نیز از سوی خدا به او داده شده؛ الف- ولایت تکوینی؛ ب- اسوه اخلاق بودن، ج- حفظ و بیان شریعت؛ د- خلافت و تشکیل حکومت.[4] آنچه که شیعیان با غیبت امام زمان علیه‌السلام از دست داده‌اند، کارکرد تشکیل حکومت و رهبری علنی در جامعه بود، اما باور به زنده بودن و حضور امام عصر علیه‌السلام در میان مردم و نظارت همیشگی ایشان نسبت به اوضاع و احوال شیعیان، عامل و باعث دلگرمی دلباختگان آن امام غایب از نظر می‌شود.
شیعیان باور دارند فقط امام معصوم است که می‌تواند آنان را رهبری کند، از این‌رو همواره در حالت انتظار به‌سر می‌برند و خود را برای سربازی در رکاب آن وجود نازنین آماده نگه می‌دارند و سرسپرده هر فرد ناشایست و نالایقی نخواهند شد.
پی‌نوشت:
[1]. طاهری، سیدحسن، ولایت و رهبری در اسلام، ص133، پژوهشکده علوم و اندیشه اسلامی.
[2]. احمدبنحنبل، اصول السنة، ص42، دارالمنار.
[3]. تفتازانی، سعدالدین، شرح العقائد النسفية، ص101، مكتبة الكليات الأزهرية.
[4]. ربانی گلپایگانی، علی، امامت در بینش اسلامی، ص140، بوستان کتاب.