آيا در كتب تورات و يا اناجيل امروزي و در كل اديان مسيحيت و يهودي سخني از چگونگي زندگي مادي انسان در آخرت و خصوصاً در بهشت آمده است؟ يا گفته شده كه همه چيز به صورت روحاني خواهد بود؟ لطفا با ذكر آدرس از اين كتاب ها پاسخ دهيد.
پاسخ:
در پاسخ به سئوال لازم است به نكاتي اشاره نمائيم:
الف: معاد در بين يهود: در اين زمينه سه نكته حائز اهميت است:
1. آيا يهوديان اصولا معاد و رستاخيز را قبول داشته و دارند يا خير؟ 2. بر فرض قبول آيا جزو اصول دين آنها است يا خير؟ 3. و آيا به معاد جسماني قائل اند يا روحاني؟
پيش از پرداختن به جواب سئوالات سه گانه فوق، تذكر به اين مطلب لازم است كه اولا به تصريح قرآن كريم و شهادت تاريخ دين يهود و مسيحيت دچار تحريف شده است بنابراين عقايد موجود در كتب و آثار فعلي اين دو دين نمي تواند، بيانگر حقيقت آسماني و الهي اين دو آئين باشد. و ثانيا يهوديت و مسيحيت داراي فرقه هاي بسيار و گوناگون هستند كه احيانا داراي اراء و عقايد متضاد و متناقض در يك زمينه هستند.
1. در مورد اعتقاد يهوديان به معاد و قيامت، بايد گفت كه يهوديان بر خلاف مسلمين و مسيحيان اعتقاد روشني به آخرت و روز جزا ندارند و سزا و جزاي اعمال شان را بيشتر در اين جهان مي دانند و اعتقاد به قيامت و معاد كه در دين شان ذكر شده از اعتقاد اوليه آنها نيست پس از تحريف تورات و از دست دادن عقيده به معاد و قيامت اين عقيده را پس از آزادي ايشان از اسارت بابل به دست كوروش از نشست و معاشرت با ايرانيان زرتشتي فرا گرفتند.(1)
ليكن در كتاب «گنجينه از تلمود» كه به صورت تفصيلي به اين بحث پرداخته است استفاده مي شود كه يهوديان معتقد به معاد هستند و معاد جزو اصول دين آنهاست و انكار آن گناهي بزرگ محسوب مي شود. تلمود عبارت از احاديث و شريعت شفاهي است كه در سال 216 ميلادي توسط دانشمند يهودي بنام دابي يهودا همراه يكصد تن از علماء يهود جمع آوري شد و ميشتاة ناميده شد چون كتاب ميشتات نياز به شرح داشت علماي يهود بر آن شرحي زدند به نام «گمارا» از تركيب گمارا با ميشتات كتاب بزرگي در بيان عقايد يهوديت به وجود آمد كه معروف است به «تلمود» دراين كتاب چنين آمده است: «كسي كه به رستاخيز مردگان معتقد نباشد و آن را انكار كند از رستاخيز سهمي نخواهد داشت».(2)
اما واقعيت اين است كه اين اعتقاد گروهي از يهوديان به نام «فريسيان» است، و گروه ديگر از يهوديان به نام «صدوقيان» عقيده دارند كه با مردن جسم، روح نيز معدوم مي شود و مرگ پايان موجوديت انسان است و دليل اين گروه بر انكار معاد اين بود كه «اسفار پنجگانه ـ تورات ذكري از اين موضوع به ميان نيامده است».(3)
2. اختلاف بزرگ ديگر در بين علماء يهود كه معتقد به معاد هستند واقع شده كه آيا معاد براي همه است؟
بعضي قائل براي همه مردگان اند و برخي معاد را مختص يهوديان دانسته و عده ديگر محدودتر از اين گفته اند كه حتي يهودياني كه لياقت و امتياز لازم را كسب نكرده باشند از پاداش زندگي بعد از مرگ محروم خواهند بود.
3. اما در باره اينكه معاد را يهود جسماني مي داند يا روحاني از مجموع نوشته هاي آنان معاد جسماني استفاده مي شود گرچه در نحوه اين معاد جسماني اختلافاتي دارند. مثلا پيروان مكتب شمايي مي گويند: شكل يافتن انسان در جهان آينده مانند شكل يافتن او در اين جهان نخواهد بود، در اين جهان شكل يافتن بدن از پوست و گوشت شروع شده و با رگها و استخوان ها خاتمه مي يابد. ولي در جهان ديگر بر عكس از رگها و استخوان ها آغاز و با پوست و گوشت پايان مي پذيرد. اما پيروان مكتب هيكل مي گويند، شكل پذيرفتن بدن انسان در جهان آينده مانند شكل يافتن اش در اين جهان خواهد بود.(4) به هر حال در كتاب تورات يهوديان از معاد و كيفيت آن چيزي گفته نشده است.
ب: آنچه از كتاب مقدس و كتبي كه در باره مسيحيت نوشته شده استفاده مي شود اين است كه مسيحيان معتقد به معاد و قيامت هستند و علماي مسيحي آن را جزء اصول دين شان مي دانند.(5) اما در باره اين كه معاد جسماني است يا روحاني؟ از مواضع متعدد از كتاب مقدس تصريح به جسماني بودن معاد شده. چنانچه مؤلف كتاب «افتخار اسلام» شيخ محمد صادق فخر الاسلام مي گويد: اقرار به معاد و حشر جسماني از ضروريات دين نصاري است و مجمع عليه تمام فرق آنان مي باشد و در اين مسأله با مسلمانان اختلافي ندارند.(6)
اما نكته اي كه تذكر آن لازم است اين است كه اگر علماي مسيحيت و اناجيل تصريح به جسماني بودن معاد دارند ولي در باره لذات و الام مي گويند در قيامت لذت و درد روحاني است كه اين خود يكي از موارد اعتقاد و متناقض در مسيحيت است.(7)
نكته ديگري كه نبايد مورد غفلت واقع شود مسأله رستاخيز حضرت مسيح در ميان مسيحيان است كه مي گويند مسيح مُرد و بعد از مرگ زنده شد و اين رستاخيز جسماني بود كه بر اين مطلب از موارد متعددي از اناجيل تصريح شده است.(8) كه اين مسئله نبايد با مسأله معاد خلط شود.
نتيجه: از مطالبي كه توضيح داده شد به دست مي آيد كه در تورات نص صريحي بر معاد نيست بلكه اشاراتي است كه بعضي دلالت آنها بر معاد را پذيرفته و برخي انكار كرده اند و لذا وجود معاد در بين علماء يهود خصوصا يهود اوائل محل اختلاف است. و ثانيا فرقه اي كه قائل به معاد اند آنرا جزو اصول دين دانسته و جسماني مي دانند.
اما مسيحيان بالاتفاق قائل به معاد و رستاخيزاند و آن را از ضروريات دين شان و جسماني مي دانند.
پاورقی:
1. ر.ک: مشکور، محمد جواد، خلاصه اديان، انتشارات شرق، 1369ش، ص134ـ142. توفيقي، حسين، آشنايي با اديان بزرگ، فرقه هاي يهود، تهران، انتشارات سمت، 1381ش.
2. ابراهام کهن، گنجينه اي از تلمود، نشر اساطير، ص362، نقل از سنهدرين، 90 الف.
3. توفيقي، حسين، آشنايي با اديان بزرگ، تهران، نشر سمت، 1381ش، ص95 ـ 96، انجيل متي، آيه 23.
4. گنجينه از تلمود، ص368.
5. انجيل مرقس، باب 9، آيه 43ـ49. يوحنا، باب 5، آيه 20ـ27. رساله اولاي يونس، باب 15، آيه 15.
6. فخر اسلام، محمد صادق، افتخار اسلام بر ساير اديان، ص120، انجيل متي، باب 25، آيه 31.
7. همان، ص121.
8. مرقس، 16: 1 ـ 2 ـ 3، متي، 28: 9، لوقا، 24: 34.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات