رهروان ولایت ـ یکی از شبهاتی که بعضی از شبهه افکنان معاند در بعضی از محافل مطرح می‌کنند موضوع امتحان حضرت ابراهیم(علیه السلام) و جریان ذبح پسر بزرگوارشان حضرت اسماعیل(علیه السلام) است ایندسته افراد آن واقعه تاریخی را حمل بر سخیف بودن آموزه‌های قرآنی می‌کنند. در این نوشتار سعی داریم به طور اجمال به این شبهه پاسخ دهیم.
امتحان و آزمایش سنت قطعی الهی
از جمله قطعی‌ترین برنامه‌هایی که در عالم هستی جریان دارد موضوع امتحان و آزمایش الهی است. این سنت الهی به هیچ وجه اجتناب پذیر نیست، چرا که می‌بایست همه انسانها برای رسیدن به درجات و مقامات عالی در مسیر مسابقه امتحان الهی قدم گذارند. کما اینکه خدای متعال درخصوص اجتناب ناپذیربودن امتحان الهی چنین می‌فرماید:«أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ؛ [عنکبوت/2] آيا مردم پنداشتهاند كه همين كه [به زبان] گويند ايمان آورديم آنان را وامىگذارند- رها مىكنند- و آزموده نمىشوند؟».
از طرفی امتحانات بشر همه به طور یکسان و مساوی نیستند چرا که افراد در این دنیا از قدرت و امکانات متفاوتی برخوردارند؛ از این رو شکل وشمایل آزمایش‌های آنها نیز متفاوت خواهد بود؛ برای نمونه پیامبر عظیم الشأنی همچون ابراهیم(علیه السلام) برای اثبات ایمان و باور خود می‌بایست در سخت‌ترین آزمایشها سربلند شود.
تورات و حادثه ذبح اسماعیل
نکته‌ای که شبهه افکنان از یاد برده‌اند و از آن غفلت ورزیده‌اند این است که این واقعه تاریخی نه تنها در قرآن مجید ذکر شده، بلکه در کتاب مقدس اهل کتاب همچون یهودیت نیز مورد اشاره قرار گرفته است؛ هرچند در اين كه فرمان ذبح در مورد كدام فرزند ابراهيم(عليه السلام) بوده، قرآن با تورات اختلاف دارد؛ چرا كه از قرآن استفاده مي‌شود كه اين فرمان در مورد اسماعيل(عليه السلام ) بوده و او فرزند ذبيح ابراهيم (عليه السلام) است؛[1] اما تورات كنوني مي‌گويد اين فرمان در مورد اسحاق (عليه السلام) بود . و ايشان فرزند ذبيح ابراهيم (عليه السلام ) لقب يافتند[2] از این رو نباید آن واقعه را عاملی غیر اخلاقی و غیرانسانی از مسلمانان دانست و آن را موجب ضعف آموزه‌های اخلاقی فرهنگ قرآن معرفی کرد.
پسری که ذبح نشد
نکته سومی که در جواب شبهه افکنان باید مطرح نمود این است که نباید فراموش کرد هرچند این واقع تاریخی در کتب آسمانی مورد اشاره قرارگرفته است ولی نباید فراموش کرد که خدای متعال اجازه وقوع این ذبح را نداد و از این رو فرزندی ذبح نشد تا اینکه کسی اتهامی به آموزه‌های وحیانی وارد نماید.
__________________
پاورقی:
[1]. صافات/ 107 ـ 101.
[2]. سفر پيدايش 22 : 1 ـ 17