نگران از تربیت فرزند!

اساس دین اسلام  تربیت انسانهاست و والدین را به تربیت نیکوی خود و فرزندانشان ترغیب و تشویق نموده است.
 خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است: «یَا أَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکمُ ْوَ أَهْلِیکم نَارًا؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید؛ خود و خانواده خود را از آتش نگاه دارید.» (تحریم: آیه6)
مولا امیرالمومنین علیه السلام در تفسیر این آیه شریفه می‌فرمایند: «عَلّموا انفُسَکُم و اُهلِیکُم الخَیر و أدَّبوهُم؛ یعنی به خود و خانواده خود خوبی بیاموزید و آنان را تربیت کنید.» [1]
کودکان در کنار پدر و مادر و اعضاء خانواده آداب و روابط صحیح را یاد می گیرند، آنها با تقلید از پدر و مادر، رفتارها را می آموزند.
بنابراین شیوه برخوردها در او تاثیر گذار است.
پیامبر (ص) می‌فرمایند: «اکرِمُوا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم یُغفَرلَکُم؛ فرزند خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید.» [2]
در برخی از خانواده ها به علت عدم رعایت اصول تربیتی و رفتاری و نداشتن وحدت تربیتی بین پدر و مادر، خانواده ها با مشکل مواجه می شوند.
در این راستا نامه ای از انجمن بدست ما رسیده که در اینجا بیان می کنیم:
سلام/ مادری هستم که در خانواده ای خوب بزرگ شده ام، اما همسرم در شرایط و محیط خانوادگی بدی بزرگ شده حرفهای زشت برایش یک امر عادی محسوب می شود، خانواده ایشان هم از گفتن کلمات رکیک جلوی افراد نامحرم هستند خجالت نمی کشند، این امر برای من غیر قابل پذیرش است، رفتار آنها  طی مدت طولانی روی همسرم تاثیر گذاشته و در طی دو سال اخیر او نیز مانند پدر و خواهرانش از گفتن این نوع جملات پرهیز نمی کنند، از آنجا که ما دارای فرزندانی دوساله هستیم، مطمئنا همان تاثیری را که خانواده ایشان روی او گذاشته اند و تاثیر بد این موضوع روی زندگی ما به طور واضح مشهود است؛ مطمئنا رفتار همسر من نیز روی کودکانمان تاثیر خواهد گذاشت، اکنون به علت اختلافات خانوادگی که ما داریم  فعلا رابطه ای با خانواده ایشان نداریم اما همسر بنده هنوز همان رفتارها را بروز می دهد گاهی در حین رانندگی به افراد فحش می دهد و گاهی در مورد کسی یا چیزی صحبت می کند حتی در موقع دیدن فیلمها و یا دیدن افرادی که از آنها خوشش نمی آید فحشهای رکیک می دهد تا به حال سعی کرده ام که جلوی این حرکات او را بگیرم گاهی با حرف نزدنم گاهی با خواهش کردنم که روی بچه ها تاثیر خواهد گذاشت و حتی یک مدت هم به خاطرهر فحش زشت یک هزار تومانی به زور هم شده بود از او می گرفتم، اما اینها همه موقتی بود و دوباره به حالت اول برمی گشت حالا من مانده ام با تاثیر بد صحبت کردن او روی کودکان دو ساله ام، مدت زیادی برای تغییر همسرم وقت نمانده چون بچه ها کمتر از یکی دو سال دیگر مفهوم این کلمات را می فهمند. لطفا راهنمایی کنید.
پاسخ:
برای حل این مشکل نکاتی را خدمت شما تقدیم می کنیم:
از اینکه نگران آینده فرزندتان هستید، و تربیت ایشان برای شما خیلی مهم و اساسی است، معلوم هست که شما از توانایی و درک و شناخت خوبی بهره مند هستید، این حرف و گفتار شما که رفتار پدر در رفتار و تربیت فرزندان شما تاثیر گذار هست، شکی در آن نیست، اما این طوری هم نیست که نمی شود تربیت کرد و یا با وضع تربیتی شوهرتان، نگران این باشید که فرزند شما عاقبت به شر می شود.
توجه داشته باشید: در جایگاه تربیت و رشد انسانی جامعه، تردیدی نیست که مادران نقش تعیین کننده و بی بدیل دارند، به روشنی پیداست که این نقش نمی تواند امری تشریفاتی و یا حتی قراردادی باشد.
جایگاهی که هیچ قانون و قراردادی نمی تواند حکمت آن را نادیده بگیرد و هیچ شانی نمی تواند به جز خود وی، این مسئولیت را بر خود نهد. در سخن کوتاه اما پربار آسمانی حضرت صادق (علیه السلام) آمده است:"اکثر الخیر فی النساء" بیشترین خیر و خوبی در وجود بانوان (مادران)است.[3]
جلوه ای از این کلام آسمانی در سخنان امام  خمینی(ره) این گونه آمده است: زن مربی جامعه است، از دامن زن انسان ها پیدا می شوند. مربی انسان ها زن است، سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است، زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می کند و کشور آباد می کند. مبداء همه ی سعادت ها از دامن زن بلند می شود، زن مبداء همه ی سعادت ها باید باشد. مسلما بیشترین سهم تربیت بر عهده مادر است، فرزند بیشترین وقت و عمرش را در کنار مادرش می گذراند، شما با همان صبروآرامشی را که دارید می توانید بهترین  تاثیر ترییتی را برای فرزند تان داشته باشید، نگران تاثیر رفتاری شوهر تان نباشید، شما سعی کنید وظیفه تربیتی خودتان را به طور صحیح انجام بدهید، و این مسئولیت تربیت حتی از بیان روایت هم قابل درک است، امام سجاد (ع) می فرماید :« اِنکَ مسئولٌ عّما و لّیته به من حُسنِ الأدب» شما مسئولید بچه خود را مؤدب بار بیاورید.[4]
 شما با یاد گرفتن اصول تربیتی و رفتار مناسب از سوی خودتان می توانید او را در بهترین حالت تربیت کنید و از تاثیر گذاری منفی محیط او را ایمن سازید(در برخی از خانواده ها دیده شده که مثلا: پدر سیگاری است و یا از لحاظ ادب خیلی اهل دقت نیست، اما با این حال به خاطر تربیت مادر، فرزند زشتی و قباحت کار پدر را می بیند ولی هیچ وقت رفتار پدر را تایید و تکرار نمی کند).
خیلی از بچه ها هستند که پدر و مادر خوبی دارند و در تربیتشان هم تلاش می کنند اما غافل از تاثیر سوء محیط آلوده هستند و بعدا با آسیب تربیتی روبرو می شوند، پس وظیفه شماست که خوب تربیت کنید و عوامل محیطی و تاثیر گذار درتربیت او را شناسایی و به مرور آگاهی او را بیشتر کنید، این افزایش شناخت می تواند او را از گزند تاثیر رفتار های اشتباه و ضد اجتماعی حفظ کند.
دامان مادر نخستین مدرسه و اولین پایگاه تربیتی است. در این مدرسه کودک علم و اخلاق و دین می آموزد. مهم این است که آنچه کودک در این مدرسه می آموزد برای همیشه در نزدش می ماند. طفل که پا به عرصه این جهان می گذارد آگاهی و نیرو می گذارد، کاملا متکی به مادر است، برای کسب غذا او به دست آوردن امکانات آنچه مادر بگوید او عمل کند، بر این اساس تا مادر خودرا از عوامل فساد و اخلاق نادرست دور نکند، نمی تواند امیدوار به زندگی خوب فرزندش باشد.
پس شما سعی کنید با بیشتر کردن ارتباط معنوی با خدا و اصلاح رفتار هایی که خوب نیستند، زمینه رشد و تربیت مثبت  فرزندتان را بیشتر و بهتر کنید. اکثر افرادی که در آینده به یک جایگاه و موقعیت های خوبی رسیده اند، از همان تربیت مادری بوده است (البته سهم تربیتی پدر را  نیز انکار نمی کنیم).
البته در کنار تربیت فرزندتان تذکراتی دلسوزانه آن هم در یک فضای عاطفی و به دور از دعوا و تنش، به شوهرتان گوشزد کنید، و از او بخواهید که رفتارهای نا مناسب را به خاطر تربیت فرزندتان تکرار نکند.این گفتن شما و توجه و اهمیت دادن به مساله تربیت می تواند حتی زمینه اصلاح شوهرتان را نیز ایجاد کند، ولی باید صبور باشید و به مروز زمان بر روی رفتار همسرتان کار کنید.
پس با صبوری و توکل به خدا و اصلاح اخلاق و رفتار خودتان به وظیفه تربیتی فرزند خودتان مشغول شوید، انشالله نتایج خوبی را خواهید دید.
این بحث را در انجمن دنبال کنید: نگران از تربیت فرزند!
پی نوشت:
[1]. میزان الحکمه، ج 1، ص 103
[2]. همان
[3]. من لايحضره الفقيه، ج۳، ص۳۸۵، ح
[4]. تحف العقول، ابن شعبة الحرانی، ص189