شوهری که می رود؛ بچه ای که می ماند!

در دین مبین اسلام دو نوع ازدواج وجود دارد که نکته اشتراک آنها محرمیت زن و مرد به همدیگر است و زن و شوهر می توانند با همدیگر مباشرت داشته باشند و صاحب فرزند شوند. نوع اول ازدواج، دایم است که در آن اگر زوجین از همدیگر طلاق نگیرند یا یکی از زوجین فوت نکند، همچنان بر همدیگر محرم می مانند و در کنار فرزندان خود زندگی می کنند، در چنین خانواده ای حقوق زوجین و فرزندان مشخص است و زندگی اعضای خانواده در کنار هم و معمولا زیر یک سقف است.
نوع دیگر ازدواج،از نوع موقت است این ازدواج بر خلاف دایم احکام خاص خودش را دارد مثلا زن از شوهر ارث نمی برد و تمتع جنسی به همان میزانی است که در زمان عقد قید شده است.
حقوق فرزندان حاصله از ازدواج موقت
یکی از نکات حائز اهمیت در ازدواج موقت این است که اگر فرزندی حاصل شد،حقوق این فرزندان چگونه باید رعایت شود؟
قبل از بررسی حقوق فرزندان حاصله از این نوع ازدواج ذکر این نکته ضروری است که هدف از ازدواج موقت تشکیل خانواده نیست و اشخاصی که قصد تشکیل خانواده دارند باید ازدواج دایم نمایند.
حکمت ازدواج موقت با دایم متفاوت است و در واقع ازدواج موقت سر ریز ازدواج دایم است و در مواقع ضرورری برای رفع نیازهای جنسی و کمک به اشخاص بی همسر (هر چند ناقص) عملی می شود. یکی از حکمت های ازدواج موقت پاسخ به غریزه جنسی است که از راه حلال باید تامین شود از امام باقر علیه‌السلام روایت شده است: «انّ اللّه رأف بکم فجعل المتعة عوضا لکم من الأشربة؛ خداوند به شما رأفت دارد، از این رو در عوض آنکه شراب را حرام کرده، ازدواج موقت را حلال دانسته است.»( وسائل‏الشیعه، ج‏14، ح‏7 و 8، ص‏438)
حال می پردازیم به حقوق فرزندان حاصله از ازدواج موقت یا صیغه: اگر به هر دلیلی زن و شوهری که با همدیگر ازدواج موقت کرده اند بچه دار شوند این بچه از نظر حقوقی هیچ تفاوتی با فرزند حاصل از ازدواج دایم نخواهد داشت و تمام شئونات وی را دارا خواهد بود.
در ماده 1158 قانون مدنی می خوانیم: «طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است، مشروط بر اینكه از تاریخ نزدیكی تا زمان تولد كمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.» همچنین وی از پدر و مادر خود ارث خواهد برد نفقه وی نیز بر پدر واجب است.
شاید بگویید، ازدواج موقت ممکن است یک روزه باشد و اتفاقا زوجه در اثر مباشرت با شوهر بچه دار شود، در این صورت که این دو فرد بعد از 24 ساعت به همدیگر نامحرم خواهند شد، تکلیف کودک چه خواهد شد؟ در جواب پرسش مقدر باید عرض کنم که این احتمال وجود دارد و اگر چنین اتفاقی روی داد باید در مرحله اول والدین کودک بنا به حکم اخلاق ازدواج دایم کنند یا حداقل مدت ازدواج موقت شان را چند سال تمدید نمایند تا کودک از نعمت  هر دو پدر و مادر بهره مند گردد. اگر چنین کاری را انجام ندهند، نگهداری و نفقه کودک بر عهده پدر است و پدر موظف است از کودک خود مراقبت نماید. کما اینکه در ازدواج دایم هم وظیفه نگهداری و نفقه کودک بر عهده پدر است.
بر اساس ماده 1168 قانون مدنی حضانت و نگهداری از فرزندان حق و تکلیف والدین معرفی شده و از آنجایی که پدر سرپرست خانواده محسوب می‌شود، هزینه‌های نگهداری از فرزندان نیز برعهده وی گذارده شده است.
این نکات را فراموش نکنید
1- ازدواج موقت باید ثبت رسمی شود و الا اگر شرعا هم عقد به طور صحیح جاری شود اثبات نسب فرزند به پدر مشکل خواهد شد و چه بسا مرد زیر بار نرود و مشکلات حیثیتی و حقوقی فراوان برای خانم ایجاد نماید. چرا که در قانون مدنی اثبات هر دعوایی منوط به پنج دلیل است که در ماده 1258 چنین بیان شده است«دلایل اثبات دعوا از قرار ذیل است: 1- اقرار 2- اسناد کتبی 3- شهادت 4- امارات 5- قسم» البته در ماده 21 قانون جدید حمایت  از خانواده این مسئله الزام آور بوده و چنین  آمده است: «نظام حقوقی جمهوری اسلامی ‌ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است، مورد حمایت قرار می‌دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی‌است: 1- باردار شدن 2- توافق زوجین 3 – شرط ضمن عقد
2- با توجه به اینکه در ازدواج موقت پدر و مادر معمولا جدا زندگی می کنند و در واقع زندگی شان زیر دو سقف است، قهرا فرزند باید یکی از والدین را انتخاب نماید در این صورت باید با کودک طوری رفتار شود که جای خالی والد جدا خیلی احساس نشود و مرتب با وی در ارتباط باشند و حتی اگر امکانش باشد زوجین همچنان در قید زوجیت بمانند تا مشکل محرمیت نداشته باشند.
3- به کرامت کودک باید احترام گذاشته شود و از اینکه وی از ازدواج موقت به دنیا آمده است تحقیر نشود بلکه طوری به وی القا شود که وی با بقیه کودکان هیچ تفاوتی ندارد.
4- پدر کودک نباید از دادن نفقه خودداری نماید و باید رفاه بچه را در نظر بگیرد تا حداقل موجب آزار مالی کودک نگردد و فرزند امنیت مالی داشته باشد.
در پایان خاطر نشان می شوم خانمهایی که بنا به هر دلیلی ازدواج موقت می نمایند باید نسبت به موضوع احتمال بچه دار شدن بی توجه نباشند و در این زمینه حتما شرایط را در نظر بگیرند و الزامات لازم را در حین عقد اجرا نمایند.
نشر اول: تبیان