عالم ربانی

 انسان در مسیر زندگی خود برای رسیدن به کمال نیاز به الگو دارد، انبیاء الهی و ائمه معصومین علیهم السلام الگوهای برتر برای بشریت می باشند، بعد از معصومین علیهم السلام، بندگان صالح و علمای ربانی بهترین الگوهای رفتاری برای زندگی هستند که  آداب و اخلاق اسلامی را در رفتار و گفتار آنها  می توان مشاهده نمود. بنابراین جوانان باید با مطالعه زندگی و آثار این بزرگان،  آنان را سرمشق زندگی خود قرار داده و از آنها الگوگیری کنند.

پرورش علمای ربانی هدف انبیاء

«وَلَكِن كُونُواْ رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنتُمْ تَدْرُسُونَ[آل عمران/ ۷۹] بلكه (سزاوار مقام او، اين است كه بگويد:) مردمي الهي باشيد، آن گونه كه كتاب خدا را مي‏ آموختيد و درس مي‏ خوانديد!(و غير از خدا را پرستش نكنيد!)»

عالم ربانی باشید.

تفسیر آیه

«سپس مى افزاید: بلکه (سزاوار مقام او این است که بگوید) افرادى باشید الهى آنگونه که تعلیم کتاب الهى به شما داده شده و درس خوانده اید و هرگز غیر خدا را پرستش نکنید (و لکن کونوا ربانیین بما کنتم تعلمون الکتاب و بما کنتم تدرسون).
آرى فرستادگان الهى هیچگاه از مرحله بندگى و عبودیت تجاوز نکردند و همیشه بیش از هر کسى در برابر خداوند خاضع بودند بنابراین امکان ندارد از جاده توحید خارج شوند و مردم را به شرک دعوت کنند.
(ربانیین) جمع(ربانى)، به کسى گفته مى شود که ارتباط او با رب(پروردگار) قوى باشد و از آنجا که واژه(رب) به کسى گفته مى شود که به اصلاح و تربیت دیگران پردازد مفهوم این واژه در آیه بالا آن است که هرگز سزاوار پیامبران نیست که مردم را به پرستش خویش دعوت کنند آنچه براى آنها سزاوار است این است که مردم را در پرتو تعلیم آیات الهى و تدریس حقایق دینى به صورت دانشمندان الهى و ربانى در آورند افرادى که جز خدا نپرستند و جز به سوى علم و دانش دعوت نکنند.
از جمله مزبور استفاده مى شود که هدف انبیاء تنها پرورش افراد نبوده بلکه هدف تربیت معلمان و مربیان و رهبران مردم بوده است یعنى کسانى که بتوانند محیطى را با علم و ایمان خود روشن سازند.
در آیه فوق نخست به مساله تعلیم(یاد دادن ) و سپس به مساله تعلم و درس خواندن اشاره شده تفاوت این دو کلمه از این نظر است که ((تعلیم )) معنى وسیع و گسترده اى دارد که هر گونه یاد دادن از طریق گفتار و کردار نسبت به افراد با سواد و بیسواد را شامل مى شود، ولى درس خواندن به فراگیریهائى گفته مى شود که از روى کتاب و دفترى باشد و به اصطلاح نسبت میان این دو عموم و خصوص مطلق است . و به این ترتیب هدف انبیاء پرورش عالمان ربانى و مصلحان اجتماعى و افراد دانشمند و آگاه و مدیر و مدبر بوده است.»[1]

ویژگی های علمای ربانی

رابطه محکم با پروردگار

مناجات شبانه و راز و نیاز و دعا، شب زنده داری نماز شب و سجده طولانی از خصوصیات علمای ربانی می باشد. 

دلسوزی در هدایت مردم

از ویژگی های دانشمندان الهی دلسوزی برای خلق خداوند می باشد. علمای ربانی فقط  به فکر خود نبوده بلکه در صدد آن هستند که از دیگران نیز دستگیری نموده و آنها را راهنمایی و با خدا آشنا نموده و به مقصد برسانند.

کمک به فقرا و محرومین

ویژگی دیگر آنها اهتمام ویژه آنها به محرومین و مستضعفین و رسیدگی آنان به وضع فقرا بوده و آنان در اموال خود سهمی برای سائل و محروم در نظر گرفته اند.

مردمی بودن

خصوصیت دیگر آنها مردمی بودن و فروتنی در برابر بندگان خداوند است؛ آنها از فرزندان و اعضاء همین جامعه بوده و درخانه های همین سرزمین متولد شده و تافته جدا بافته از مردم جامعه نبوده و در سختی ها ملجأ و پناه مردم مردمند. مردم نیز رازها و مشکلات خود را با آنان در میان گذاشته و آنان با کمال رغبت از کار خلق گره گشایی می کنند. زیرا خدمت به خلق را خدمت به خدا و سبب قرب به او می دانند.

نقشه دشمن در جدایی مردم و روحانیت

جدا نمودن مردم و جوانان از روحانیت از دیرباز هدف دشمنان دین بوده، زیرا آنان می دانند که با وحدت مردم و روحانیت، نمی توانند به منافع و مقاصد خویش دست یابند؛ و کار روحانیت اصیل نیز افشای توطئه های استعمارگران بر ضد جامعه اسلامی می باشد.  این در حالی است که همنشینی با علما و دانشمندان دین از رهنمودهای پیشوایان دین مقدس اسلام است.

امام علی علیه السلام فرمود:

«جالِسِ العُلَماءَ تَسعَد.[2] باعلما همنشینی کن تا سعادتمند شوی.»

حضرت در سخن نورانی دیگر فرمود:

«جالِسِ العُلَماءَ يَزدَد عِلمُكَ وَ يَحسُن اَدَبُكَ وتَزكُ نَفسُكَ.[3] با علما معاشرت كن تا علمت زياد، ادبت نيكو و جانت پاك شود.»

انسان از دیر باز در زندگی خود به دنبال کمال و رسیدن به سعادت بوده، حضرت علی علیه السلام در سخنان خود راه سعادت را به همگان معرفی نموده که آن همنشینی با دانشمندان می باشد،  ثمره این همنشینی نجات انسان از تاریکی های نادانی و جهل و روشن شدن زندگی او با نور علم و دانش است. اگر انسان در زندگی خود در جستجوی دانش مفید، آداب نیک و پاکیزه شدن از آلودگی های آخلاقی است راه آن همنشینی با علمای پرهیزکار و ربانی می باشد.

به امید آنکه رهنمودهای قرآن و اهل بیت علیهم السلام را در زندگی مد نظر قراردهیم.

   «و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین»

    «و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین»

منبع:

[1] تفسیر نمونه، جلد 2، صفحه 633.

[2] غررالحكم ،ح336.

[3] غررالحکم و درر الکلم،ص430.