-شخص لاکچری این طور به جامعه القاء می کند که آنچه مهم است «مهم بودن» است نه «مفید بودن». این رویکرد حتی بر نظام آموزش و پرورش جامعه ما هم ریشه دوانده است که «مدرک گرایی» یکی از مصادیق این نگاه است.
مفهوم لاکچری
لاکچری در واقع کلمه انگلیسی Luxury است که ما آن را به صورت مخفف لوکس Lux، تلفظ می کنیم. لاکچری یک سبک زندگی است که شخص، تعمداً با روی آوردن به تجمل و به طور ویژه زندگی کردن، تمایل دارد که در جامعه دیده شود. به خاطر همین عنصر «دیده شدن» هست که لاکچری به عنوان یک پدیده اجتماعی شناخته می شود که در برخورد و ارتباط طبقات خاصی از انسان ها به یکدیگر معنی پیدا می کند.
آیا ثروتمند بودن ، جرم است؟
مخفی نماند که «متموّل بودن» الزاماً سبک لاکچری نیست چرا که مال و منال داشتن، نه گناه است و نه ناهنجاری اجتماعی. خدای متعال می فرماید: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْق؛ [1] چه کسی زینت‌های خدا را که برای بندگان خود آفریده حرام کرده و از صرف رزق حلال و پاکیزه منع کرده؟» بلکه «متمول دیده شدن»، تعبیر دیگری از لاکچری است که مذموم است.
پیشینه لاکچری
چون این دو خصیصه یعنی «تموّل» و «دیده شدن» در هر زمانی برای انسان مطرح بوده، می توان گفت که سبک لاکچری، پدیده ای مختص به زمان ما نیست؛ بلکه حتی از همان زمان غار نشینی نیز همراه انسان بوده است. انسانِ بدوی با به گردن آویختن دندان شیری که برای شکارش زحمت زیادی کشیده، سبکی از یک زندگی لاکچری را به رخ دیگران می کشد. بله، در زمان ما قالب لاکچری همان است و فقط محتوای «به رخ کشیدن» متفاوت شده است.
لوازمات زندگی لاکچری
مشتریان مغازه هاي لاکچری آدم هایي هستند که در مورد قیمت، زیاد چانه نمی‌زنند و بیشتر از قیمت، نگران واقعی بودن نام تجاری یا برند محصولی هستند که می‌خرند. که در صورت فریب، سرخورده از پولی نمی شوند که پرداخت کرده اند بلکه از حقارتی است که از جانب دیگران در خود می بینند. برخی از مارک ها و برندهای شناخته شده در دنیا، همه ساله میلیون ها دلار صرف می کنند تا مصرف کنندگان رو متقاعد کنند که استفاده از محصولات این برندها و مارک ها، نشانه ای از لاکچری بودن هست.
آفات زندگی لاکچری
تبعات منفی زندگی لاکچری، هم شامل حال شخص لاکچری می شود و هم اگر این سبک تبدیل به یک فرهنگ شده باشد، جامعه نیز از آفات آن بی نصیب نخواهد ماند.
جای تعارف نیست که انسانِ لاکچری دچار «خود فراموشی» شده است. اگر با شناخت درستی از انسان، به دوگانه بودن ابعاد انسانی واقف باشیم، شخص لاکچری بیش از آنکه به روح و روان خود اهمیت بدهد به ظواهر زندگی خود می پردازد و بیش از آنکه بر «آرامش» خود متمرکز شود بر «آسایش» تن، سرمایه گذاری می کند. و این رویکرد طبیعتاً باعث «خود فراموشی» و به قهقرا رفتن «خود واقعی» خواهد شد. چنانچه در دعای حضرت رسول صلی الله علیه و آله می خوانیم: «اللهم.. لاَ تَجْعَلِ الدُّنْيَا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَلاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا؛ [2] خدایا، دنيا را بزرگترین همت ما قرار مده و نه آخرین سطح دانش و علم ما.» چه بسا همین زندگی پر طمطراق لاکچری، زاییده «حقارت درونی» باشد که شخص، ناخودآگاه برای جبران آن متسمک به «خودنمایی» و بزرگ انگاری اجتماعی می شود.
درباره آثار این فرهنگ بر سایر افراد جامعه باید گفت که انسان طبعی اجتماعی دارد و ناهنجاری های اجتماعی علاوه بر اینکه خود شخص را تخریب می کند، عمل او بر دیگر افراد جامعه بنا به سطح پذیرش افراد، اثرگذار خواهد بود. نمایش زندگی لوکس در شبکه های اجتماعی ومحافل مختلف موجب شده تا برخی از جوانان، دچار سرخوردگی و احساس تبعیض در جامعه شوند. عده ای نیز به تقلید از آنان با این توهم کاذب که افراد لاکچری افرادی سعادتمندی هستند به عنوان مثال برای عقب نماندن از این قافله، برای نمایش جراحی بینی، به بینی خود چسب می زنند و اجناس مارک تقلبی می خرند تا خود را در قشر لاکچری ها جا دهند. در سطحی بالاتر اگر خانواده نتواند نیاز کاذب این افراد سرخورده را برآورده کنند دست به دزدی و کار خلاف می زند.
شخص لاکچری این طور به جامعه القاء می کند که آنچه مهم است «مهم بودن» است نه «مفید بودن». این رویکرد حتی بر نظام آموزش و پرورش جامعه ما هم ریشه دوانده است که «مدرک گرایی» یکی از مصادیق این نگاه است.
حل مشکل
حل این معضل هم متوجه شخص لاکچری است و هم اجتماعی که شخص لاکچری در آن زندگی می کند. که به طور خلاصه بیان می شود.
شخص لاکچری با بازبینی در جهان بینی خود، اگر به یک ایدئولوژی صحیح مجهز شود، پی خواهد برد که ساختار جهان چگونه است. با این شناخت بنیادین، اصل و فرع زندگی را تشخیص خواهد داد و جای این دو را عملاً جابجا نخواهد کرد.
از آن طرف، افراد جامعه علاوه بر بهره مندی از جهان بینی اسلامی، نباید فریب ظواهر زندگی دیگران را بخورند و ظاهر زندگی دیگران را با بطن زندگی خود مقایسه کنند. نکته این جاست که شخص لاکچری را سعادتمند نبینند، چرا که خیلی از لاکچری ها در نهایت به پوچگرایی متمایل می شوند. جامعه نباید دچار چشم و هم چشمی شود و همه حقیقت عالم را در «دیدنی ها» ببینند. چنانچه خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله توصیه می کند که: «وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى؛ [3] و هرگز چشمان خود را به نعمت های مادّی، که به گروه‌هایی از آنان داده‌ایم، میفکن! این ها شکوفه‌های زندگی دنیاست؛ تا آنان را در آن بیازماییم؛ و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است!»
پی‌نوشت:
1. سوره اعراف/ آیه 32
2. دعای حضرت رسول صلی الله علیه و آله در شب پانزدهم ماه مبارک رمضان
3. سوره طه/ آیه 131
مشتریان مغازه هاي لاکچری آدم هایي هستند که در مورد قیمت، زیاد چانه نمی‌زنند و بیشتر از قیمت، نگران واقعی بودن نام تجاری یا برند محصولی هستند که می‌خرند. که در صورت فریب، سرخورده از پولی نمی شوند که پرداخت کرده اند بلکه از حقارتی است که از جانب دیگران در خود می بینند.