هر مبلغی خواه و ناخواه برای تبلیغ خود با پژوهش در زمینه موضوع تبلیغی خویش و در تبلیغ نوشتاری‌اش با قلم و تالیف سر و كار دارد. بدین منظور نكته‌هایی در زمینه پژوهش و نگارش را به قلم می‌آوریم.
1. به هیچ وجه، در تحقیقات و تالیفاتمان بر «مسموعات» و «منقولات» - هر چند مشهور و معروف نیز باشند - تكیه نكنیم مگر آنكه خودمان آنها را در منابع قابل اعتبار بیابیم تا این حدیث شریف شامل حالمان نگردد: «لاتحدث الناس بكل ما سمعت به فكفی بذلك كذبا؛ هر چه را شنیدی به مردم نگو؛ زیرا همین برای دروغ بودن بس است.» (1)
2. بكوشیم كه فضای تحقیقات و تالیفاتمان را حقیقتا از «تحقیق» و «تالیف» به معنای درست و فراگیر و با همه ویژگیهای آن پر سازیم و با «تحقیق بازی» و «تالیف سازی» آلوده نسازیم و مانند معماران بساز و بفروش، ما نیز «بچاپ و بفروش» نشویم و «ملای رومی» چه دُر سُفته است كه گفته است:
علم تقلیدی بود بهر فروخت چون بیابد مشتری خوش برفروخت
مشتری علم تحقیقی حق است دائما بازار او پر رونق است
لب ببسته مست در بیع و شری مشتری بی حد كه الله اشتری
شایان توجه است این نكته مهم را در داوریهایمان نیز به خاطر داشته باشیم كه هماره پر برگی یك تحقیق و پرفروشی یك تالیف به معنای پرباری و پركاری آن و پرجوشی و پركوشی این نیست و حتی پر عنوانی فهرست منابع - تا چه رسد به پر عنوانی فهرست مطالب و فهرست تالیفات - نیز هماره به معنای پرمایگی و پراندیشگی آن نیست.
3. بكوشیم كه روحیه «نگرش تحقیقی» و «نگارش تحلیلی» را در خود زنده كنیم و روز به روز آن را بپرورانیم. برای به دست آوردن چنین روحیه‌ای می‌توانیم این كارها را انجام دهیم:
یك. مطالعه كتابها و منابعی كه با نگرشی تحقیقی و نگارشی تحلیلی نوشته شده اند. از این رو، محقق كسی است كه در تحقیقات خویش به كتابها و منابع دست چندم و حتی گاه به كتابها و منابع دست دوم نیز مراجعه نمی‌كند. مثلا یكی از محققان می‌گفت: «من در تحقیقاتم حتی به كتاب شریف «بحارالانوار» - جز در موارد ضرورت و اضطرار - نیز استناد نمی‌كنم، بلكه به مصادر و مآخذ اولیه‌ای كه محدث بزرگ و بزرگوار شیعه، مرحوم علامه مجلسی - اعلی الله مقامه الشریف - خود به آنها استناد كرده است مراجعه می‌نمایم و اصل حدیث را در آنجا می‌یابم و سپس با شرایطش به آن استناد می‌كنم»
نكته‌هایی درباره پژوهش و نگارش (1)
19:47 - 1394/04/18