گوی سبقت را نمازشب‌ خوان‌ها مخفیانه ربودند

بر اساس روایتی از امام حسن عسکری (علیه السلام) که می فرمایند: «إِنَّ الْوُصُولَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَفَرٌ لَا يُدْرَكُ إِلَّا بِامْتِطَاء اللَّيْلِ [1] رسیدن به خدا سفری است که جز با مرکب شب پیموده نمی شود.» مشخص می شود که ما انسان ها سفری در پیش داریم و در این سفر نیازمند وسیله و مرکبی هستیم تا در این سفر ما را همراهی کند.
مسئله نماز شب آنقدر مهم است که تنها وسیله ی رسیدن به خدای متعال معرفی شده است. اما چه چیزی باعث شده تا نماز شب چنین قابلیتی داشته باشد تا به عنوان مرکب برای رسیدن به خدا مطرح شود؟ 
بنظر می رسد ویژگی که در نماز شب وجود دارد و اینگونه آن را با عظمت کرده است، همان عبادت از روی حب باشد.
دلیل مطلب آن است که اکثر مسلمانان نماز صبحشان را که واجب است اقامه می کنند؛ چون ترک آن عقاب در پی دارد. ولی عده ای کمی هستند که اهل نماز شب باشند، با این که سفارش های فراوان و موکدی راجع به نماز شب شده است. 
چون فقط محبت است که می تواند بنده را نیمه شب از خواب بیدار کند و به سجاده ی عبادت کشانده و او را به گفتگوی با معشوق مشغول سازد و الا ترک نافله شب عقابی در پی ندارد که اهل نماز شب بخاطر آن عبادت کنند.
شاهد این گفتار این روایت از امام صادق (علیه السلام) است که فرمودند: «خدای سبحان به موسی بن عمران خطاب کرد: ای فرزند عمران دروغ می گوید کسی که می پندارد مرا دوست دارد، اما شب تا صبح را در خواب است. آیا هر محبی دوست ندارد با محبوبش خلوت کند؟»[2]
خدای متعال نماز شب را بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) واجب کرد و برای دریافت قول ثقیل (قرآن کریم)، به پیامبرش دستور به شب زنده داری می دهد. 
از طرفی چون نماز شب مخفی است، پاداشی هم که برای آن در نظر گرفته شده است مخفی می باشد؛ لذا امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «هيچ عمل نيكى نيست مگر اينكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بيان شده، مگر نماز شب. كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهميت آن. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ [سجده/17] هيچكس نمى‏ داند چه ثواب هايى كه مايه روشنايى چشمان است براى آنها نهفته شده است.»[3]
البته روایات فراوانی در باب فضیلت دنیوی و اخروی نماز شب از جمله: «هر کس نماز شب بخواند و در روز بگوید که گرسنه هستم یا غذا و روزی ندارم او را تکذیب کنید.»[4] و یا اینکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند:«جبرئیل به طور مرتب و مداوم مرا سفارش به شب زنده داری می کردند، طوری که من گمان کردم که خوبان امت من هرگز نخواهند خوابید.»[5] این روایات انسان را ترغیب به چنین عبادتی می کند.
 نماز شب عبادتی بسیار مهم و با ارزش است که همه ی مومنین موفق به انجام آن نمی شود. همانطور که مردی نزد امیر المومنین (سلام الله علیه) آمد و عرض کرد من موفق به نماز شب نمی شوم، حضرت فرمودند: «تو کسی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است.»[6] طبق این روایت گناه یکی موانع خواندن نماز شب است.
مرحوم آیت الله بهجت نقل می کنند که «آقا سید جمال‌ الدین گلپایگانی (رحمه‌ الله) به آقا زاده خود می‌ فرمود: اگر نماز شب نخوانی، عاقت می‌کنم! پسر ایشان خیلی ناراحت می‌ شود و می‌گوید: برای ترک مستحب چرا عاقم می‌ کنی؟ ایشان می‌ فرماید: منظورم این است که تا می‌ توانی نماز شب را ترک نکنی.
 ایشان برای ترک مستحب فرزندش را عاق می‌ کند. در حقیقت با این کار آتیه فرزندش را تأمین می‌ کرده است؛ زیرا هر راهی جز آن، چه مال و چه زمین و ملک و چه گوسفند و دام و… فناپذیر است.»[7]

_____________________________________________
پی نوشت:
[1]. بحارالأنوار (ط - بيروت) مجلسی. ج ‏75. باب 29. مواعظ أبي محمد العسكري ع و كتبه إلى أصحابه .....  ص : 370. 
[2]. «يابن عمران كذب من زعم أنه يحبني فإذا جنه الليل نام عني أ ليس كل محب يحب خلوة حبيبه» إرشاد القلوب إلى الصواب. ديلمي. ج ‏1 .الباب الثاني و العشرون في فضل صلاة الليل ..... ص : 85.
[3]. تفسیر مجمع البیان. طبرسی. ذیل آیه 17سوره سجده.
[4]. من‌ لایحضره‌ الفقیه، شیخ صدوق. ج 1، ص 474.
[5]. «فِي مَنَاهِي النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ مَا زَالَ جَبْرَئِيلُ يُوصِينِي بِقِيَامِ اللَّيْلِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّ خِيَارَ أُمَّتِي لَنْ يَنَامُوا» بحار الأنوار (ط - بيروت) مجلسی. ج‏ 84. ص 139.
[6]. بحار الانوار. مجلسی. ج 87. ص 142 تا 138.
[7]. در محضر بهجت، محمد حسین رخشاد. ج2، ص169.